Калоніі Нідэрландаў

Тэрыторыі, якія сталі аб'ектамі экспансіі Нідэрландаў.

Калоніі Нідэрландаў (Галандыі) — сукупнасць заморскіх у адносінах да Нідэрландаў тэрыторый свету, якія знаходзіліся ў каланіяльнай залежнасці ад гэтай метраполіі і ўтваралі на чале з ёй у XVII — XX стст Нідэрландскую (Галандскую) каланіяльную імперыю (нідэрл.: het Nederlandse Rijk).

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Нідэрландская імперыя ўтварылася ў выніку гандлёвых, каланіяльных, навукова-даследчых экспедыцый у першай палове XVII стагоддзя. Імперыя хутка пашыралася і ўжо да XVIII стагоддзя складалася з тэрыторыю Гвіяны, Інданезіі, факторый у Індыі, на Цэйлоне, Фармозе і інш. За сваю гісторыю Нідэрландская імперыя ўключала мноства тэрыторый у шматлікіх частках свету. Яна мела шмат супернікаў, галоўным з іх была Брытанская імперыя.

Нідэрландская каланіяльная імперыя павялічвалася і памяншалася ў розныя перыяды гісторыі, страчваючы шматлікія свае ўладанні і набываючы іншыя. Так, у 60-70-х гадах XVII стагоддзя Галандыя была вымушана саступіць Англіі свае ўладанні ў Паўночнай Амерыцы (уключаючы сучасны Нью-Ёрк), а паводле Ам'енскаму міру 1802 з Вялікабрытаніяй Галандыя (Батаўская рэспубліка) адмовілася ў яе карысць ад Трынідада, Цэйлона і Капскай вобласці ў Паўднёвай Афрыцы.

Канчатковая яе ліквідацыя адбылася пасля Другой сусветнай вайны з вызваленнем Інданезіі ў выніку вайны за незалежнасць. Цяпер у залежнасці ад Нідэрландаў знаходзіцца толькі некалькі заморскіх тэрыторый у Карыбскім басейне — Аруба, Кюрасаа і Сінт-Маартэн; з 10 кастрычніка 2010 астравы Банайрэ, Саба і Сінт-Эстаціўс у сувязі з распадам Нідэрландскіх Антыльскіх астравоў увайшлі ў склад Нідэрландаў як асобныя абшчыны, але валюта і заканадаўства там засталіся ранейшыя.

У ніжэйпрыведзеным спісе прадстаўлены ўсё тэрыторыі свету, якія калі-небудзь знаходзіліся ў каланіяльнай залежнасці ад Нідэрландаў.

Уладанні ў Арктыцы[правіць | правіць зыходнік]

Ян-Маен — 1630—1650
паселішчы на Шпіцбергене (Смерэнбург і інш.) — 1620—1660
Новая Зямля (пераадкрыта галандцамі ў 1596, асвоена не была)

Калоніі ў Амерыцы[правіць | правіць зыходнік]

Паўночная[правіць | правіць зыходнік]

Емсек (Нью-Брансуік, цяпер частка Канады) — 1674
Нідэрландская Акадыя (цяпер частка Канады) — 1674—1676
Новыя Нідэрланды (цяпер частка ЗША) — 1614—1674
- Новы Амстэрдам (цяпер Нью-Ёрк, ЗША)

Цэнтральная[правіць | правіць зыходнік]

Ангілья цяпер заморская тэрыторыя Вялікабрытаніі
Віргінскія астравы (цяпер Брытанскія Віргінскія астравы)
Востраў Святога Марціна, паўднёвая частка цяпер Сінт-Мартэн
Порта-Рыка (цяпер Пуэрта-Рыка) — 1625
паселішчы ў Гандурасе (Трухілья і архіпелаг Бааі) — 1623
Табага (цяпер частка Трынідада і Табага)
Нідэрландскія Антыльскія астравы (Востраў Святога Марціна, паўднёвая частка (цяпер Сінт-Мартэн), Аруба, Кюрасаа і інш.)

Паўднёвая[правіць | правіць зыходнік]

Галандская Бразілія — галандскія паселішчы ў Бразіліі — 1624—1654
Галандская Гвіяна (цяпер Сурынам) — 1667—1975
Галандская Гаяна (Эсекуіба, Бербіс і Дэмерара) — да 1814
паселішчы ў Венесуэле і Калумбіі — Каракас, Пунта-дэ-Арая, востраў Тартуга, Унарэ, Авес, Санта-Марта — ~1630-я
паселішчы ў Чылі — Castro, Valdivia, Chiloë — ~1640-е

Калоніі ў Афрыцы[правіць | правіць зыходнік]

Заходняя[правіць | правіць зыходнік]

Аргуін (цяпер частка Маўрытаніі) — 1721—1724
паселішчы ў Сьера-Леонэ і Ліберыі — Таса (1664) і Кап-Маўнт
Галандская Гвінея (цяпер частка Ганы) — 1637—1871
Нявольніцкі бераг (цяпер часткі Беніна, Тога, Нігерыі і Сан-Тамэ і Прынсіпі) — 1660—1748
Востраў Святой Алены — 1645—1659
Сенегамбія (цяпер часткі Гамбіі і Сенегала) — 1633—1678

Паўднёвая і Усходняя[правіць | правіць зыходнік]

Галандская Ангола (цяпер частка Габона і Анголы) — 1640—1650
Уолфіс-Бей і інш. (цяпер частка Намібіі) — 1793
Капская калонія (цяпер ПАР) — 1652—1797 і 1803—1806
Дэлагаа-Бэй у МазамбікУ — 1721—1730
Антаігіл-Бэй і Форт-Дафін на Мадагаскары
Маўрыкій, Рэюньён — 1638—1658 і 1664—1710
Нзвані на Каморскіх астравах

Калоніі ў Азіі і Аўстраліі[правіць | правіць зыходнік]

Аравія і Сярэдні Усход[правіць | правіць зыходнік]

факторыі ў Емене, Амане і Іраку — Моха (1620—1757), Адэн (1614—1620), Сіхіры, Мускатэ (1674), Басра (1645—1646; 1651-?)
апорныя пункты ў Персіі — Іфахан (1623—1747), Бандэр-Абас (1623—1766), Харк (Форт Мозельстайн; 1750—1766), Бандэ-Конг (1665—1753), Бушыр, Лар, Кешм, Керман, Шыраз.