Карбід кальцыю

Карбі́д кальцыю (вугляродзісты кальцый, ацэтыленід кальцыю), СаС₂ — злучэнне кальцыю з вугляродам. Упершыню атрыманы Ф. Вёлерам у 1862 годзе.

Уласцівасці

Крышталічнае рэчыва. Колер тэхнічнага карбіду кальцыю ад светла-бурага да чорнага (хімічна чысты СаС₂ — бясколерны). Існуе ў 3 мадыфікацыях: з кубічнай (a), тэтраганальнай (b) і трыкліннай (g)крышталічнымі рашоткамі. Шчыльнасць 2,2 г/см³, тэмпература плаўлення 2300 °С.

Бурна ўзаемадзейнічае з вадой з вылучэннем ацэтылену. Пры награванні з азотам пры тэмпературы 1100—1150 °C утварае цыянамід кальцыю (СаСN₂). Пры награванні аднаўляе амаль усе металы да карбідаў або свабодных металаў. Рэагуе з разбаўленымі мінеральнымі кіслотамі і воднымі растворамі шчолачаў.

Атрыманне і выкарыстанне

Карбід кальцыю атрымліваюць пракальваннем у адкрытых і закрытых электрычных печах нягашанай вапны ў сумесі з антрацытам або коксам. Выкарыстоўваецца ў якасці сыравіны для атрымання ацэтылену, цыянаміду кальцыю, аднаўлення шчолачных металаў.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 7. — 608 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0130-3.
• Хімічны слоўнік навучэнца: Дапам. для вучняў / Б. Н. Качаргін, В. М. Макарэўскі, Л. Я. Гарнастаева, В. С. Аранская. — Мн.: Народная асвета, 2003. — С. 113. — 287 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-12-0621-8.

Спасылкі

• Карбид кальция (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі
• Карбид кальция // ХиМиК.ру (руск.)
• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Карбід кальцыю