Мікола Лупсякоў

Мікола Лупсякоў
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	Мікалай Радзівонавіч Лупсякоў
Псеўданімы	Хвошч Мікіта і Гомельскі Мікола
Дата нараджэння	4 сакавіка 1919(1919-03-04)
Месца нараджэння	Масква, Маскоўская губерня, РСФСР
Дата смерці	12 лютага 1972(1972-02-12) (52 гады)
Месца смерці	Мінск, БССР, СССР
Пахаванне	Чыжоўскія могілкі
Грамадзянства	СССР
Альма-матар	Мінскі дзяржаўны педагагічны інстытут імя А. М. Горкага (1941)
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	перакладчык, пісьменнік
Мова твораў	беларуская
Узнагароды
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мікола (Мікалай Радзівонавіч) Лупсяко́ў (4 сакавіка 1919, Масква — 12 лютага 1972, Мінск) — беларускі пісьменнік.

Біяграфія

Нарадзіўся 4 сакавіка 1919 года ў Маскве ў сялянскай сям’і.

У 1921 годзе сям’я з Масквы вярнулася на радзіму — у вёску Папаратнае (цяпер — у Жлобінскім раёне). У 1932 годзе сям’я пераехала ў суседнюю вёску Вішанькі, дзе бaцькa — колішні мaтpoc лiнкopa «Пeтpaпaўлaўcк», a пaзнeй лeдaкoлa «Тaймыp» — пpaцaвaў cтapшынёй кaлгaca.

У 1935 годзе паступіў на рабфак пры Белдзяржуніверсітэце, а ў 1936 годзе — на літаратурны факультэт Мінскага педагагічнага інстытута, які скончыў у 1941 годзе.

У 1941 годзе мабілізаваны ў Чырвоную Армію. Пасля заканчэння ў 1942 годзе Смаленскага артылерыйскага вучылішча актыўна ўдзельнічаў у баях пад Масквой, на Цэнтральным і Варонежскім франтах, у бітвах пад Курскам і Харкавам, дзе ў сакавіку 1943 года быў цяжка паранены. Пасля лячэння пісьменнік быў дэмабілізаваны з дзеючай арміі.

Працаваў у газеце «Казахстанская правда» (1943—1944), рэдакцыях часопісаў «Беларусь» (1944—1945) і «Бярозка» (1945—1949). Сябра Саюзу пісьменнікаў СССР з 1944 года.

Памёр 12 лютага 1972 года ад сардэчнага прыступу, не дажыўшы менш за месяц да свайго 53-годдзя. Пахаваны ў Мінску на Чыжоўскіх могілках.

Творчасць

Пісаць пачаў яшчэ ў школе. Пры падтрымцы Кузьмы Чорнага ў 1935 годзе надрукаваў у альманаху «Аднагодкі» апавяданне «Нeчaкaнae».

Пасля дэмабілізацыі і вяртання ў Беларусь выдаў зборнікі апавяданняў «Першая атака» (1944), «Апавяданні» (1947), «Мост» (1947), «Дружба» (1952), «Чырвоны бераг» (апавяданні і нарысы, 1954), «Дняпроўская чайка» (1957, 1988), «Паядынак» (1957), «У вераб’іную ноч» (1958), «Ля пераправы» (1959), «Прырэчча» (аповесць і апавяданні, 1961), «На берагах Дняпра» (1966), Выбраныя творы (1968). Пасля смерці пісьменніка выйшлі зборнікі апавяданняў «Міхалаў дуб» (1974), «Дняпроўская чайка» (1988).

Для дзяцей выйшлі кніжкі апавяданняў «Разведчыкі» (1949), «На вірах» (1974) і аповесць «Я помню…» (1964).

Пераклаў на беларускую мову асобныя творы Дж. Лондана, У. Гаршына, П. Паўленкі, А. Гайдара, У. Курачкіна і іншыя.

Цікавыя факты

Кузьма Чорны, які вельмі клапаціўся аб чысціні беларускай мовы і які дапамог маладому аўтару выступіць у друку, перад смерцю з жалем і расчараваннем занатуе ў сваім «Дзённіку», што Лупсякоў, як і большасць іншых беларускіх пісьменнікаў, так і не авалодаў належным чынам беларускай мовай.

Узнагароды

Узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны I ступені і медалямі.

Літаратура

• Лупсяко́ў Мікола (Мікалай Радзівонавіч) // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 438. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.