Сядзіба Ленскіх (Сула)
| Славутасць | |
| Сядзіба Ленскіх | |
|---|---|
.jpg) | |
| 53°44′29,52″ пн. ш. 26°52′36,68″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Беларусь |
| Вёска | Сула |
| Архітэктурны стыль | класіцызм |
| Будаўніцтва | канец XVIII — пачатак XX стагоддзя |
| Асноўныя даты | |
|
2010-я — адноўлены сядзібны дом на старым месцы — ' |
|
| Будынкі | |
| Сядзібны дом • капліца-пахавальня (руіны) • кузня • вазоўня • амбар • бровар (руіны) • дом эканома • лядоўня • парк | |
| Статус |
 Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 613Г000625 |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Сядзіба Ленскіх — помнік сядзібна-паркавай архітэктуры ў в. Сула Стаўбцоўскага раёна.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Асабняк быў пабудаваны Паўлам Ленскім у пачатку XIX стагоддзя.
Маёнтак у Суле быў апісаны ў 2-м томе «Гісторыі рэзідэнцый на колішніх крэсах Рэчы Паспалітай» Рамана Афтаназы[1].
Паводле Рыжскай дамовы 1921 года мяжа паміж Польшчай і Расіяй прайшла па галоўнай алеі вялізнага стагадовага парка ў Сядзібе Ленскіх[2].
Апошняй уладальніцай сядзібы стала родная сястра вядомага мастака Зянона Ленскага Эльжбета. Калі маёнтак быў узарваны салдатамі ў 1939 годзе, гаспадарыні далі прытулак жыхары Сулы, у якой яна пражыла да сваёй смерці ў 1951 годзе.
Рэшткі сядзібы занесены ў спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь.
У 2006—2012 годзе была праведзена рэстаўрацыя сядзібы, адбудаваны на старым месцы сядзібны дом, адрамантаваны гаспадарчыя будынкі. Цяпер пры маёнтку працуе парк інтэрактыўнай гісторыі, прымаюць турыстаў.
Архітэктура[правіць | правіць зыходнік]
Цэнтрам сядзібы з’яўляўся класічны аднапавярховы асабняк. Прамавугольны будынак быў крыты плоскім гонтавым вальмавым дахам. Дом упрыгожваў моцна выступаючы цэнтральны порцік з чатырма дарычнымі калонамі, якія былі апорай для трохкутнага франтону з вялікім паўкруглым акном. Порцік служыў пад’ездам для экіпажаў. З садовага боку існаваў практычна ідэнтычны порцік з тэрасамі і каменнымі лесвіцамі. На бакавых сценах дома знаходзіліся дзве маленькія веранды, таксама з калонамі.
Дом быў акружаны пейзажным паркам плошчай каля 5 га. У яго глыбіні, на ўзгорку стаяла капліца ў форме ратонды, з сямейнымі магіламі (цяпер руіны)[3][4]. За домам тэрыторыя саду даволі крута спускалася да ракі і найблізкага става[1].
Пасля сядзібы засталіся толькі гаспадарчыя пабудовы (флігель, кузня, стайні, вазоўня, амбар, кароўнік, лядоўня, піваварны завод, аранжарэя, дом эканома). Частка з іх была разабрана (напрыклад, адзін з флігеляў у 1992 годзе[5]), некаторыя амаль у руінах, але некаторыя адбудоўваюць. Захаваліся рэшткі парку[3], аднак апошняе вялікае старое дрэва ўпала ў 1970 годзе[5].
Зноскі
- ↑ а б Suła. W: Roman Aftanazy: Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej. Wyd. 2, przejrzane i uzupełnione. T. 2: województwa brzesko-litewskie, nowogródzkie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 362—363. ISBN 83-04-03784-X.
- ↑ Надзея Усава. Вяртанне імя. Зянон Ленскі
- ↑ а б Сядзіба Ленскіх (Сула) на сайце Radzima.org
- ↑ Сядзіба Ленскіх (Сула) на сайце Глобус Беларусі (руск.)
- ↑ а б Сула, усадьба Ленских // Старинные усадьбы Минского края / А. Т. Федорук ; [Под общ. рук. и предисл. Е.Будинаса]. — Мн.: ООО "Полифакт" : ООО "Лекция", 2000. — С. 164—167. — 415 с. — (Старинные усадьбы Беларуси). — 500 экз. — ISBN 985-6107-24-5.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Suła. W: Roman Aftanazy: Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej. Wyd. 2, przejrzane i uzupełnione. T. 2: województwa brzesko-litewskie, nowogródzkie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 362—363. ISBN 83-04-03784-X
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
|
Сядзіба Ленскіх (Сула) на Вікісховішчы |
|---|
- Сядзіба Ленскіх (Сула) на сайце Radzima.org
- Сядзіба Ленскіх (Сула) на сайце Глобус Беларусі (руск.)
- Сядзіба Ленскіх (Сула) на сайце «Архіварта»