Мінск-32

Мінск-32 — савецкая электронная вылічальная машына.

Выраблена ў 1968 годзе. Галоўны канструктар — В. У. Пржыялкоўскі. Прызначалася для рашэння шырокага кола навукова-тэхнічных, планава-эканамічных і статыстычных задач. Самая распаўсюжаная машына другога пакалення ў СССР. Паводле прынятай на час пачатку вытворчасці класіфікацыі, адносілася да ЭВМ вялікай прадукцыйнасці. Некалькі машын Мінск-32 можна было аб’яднаць у шматмашынны комплекс.

Тэхнічныя характарыстыкі

• Разраднасць (даўжыня слова): 37 разрадаў;
• Сістэма каманд: двухадрасная, шмат у чым супадае з сістэмай каманд Мінск-22;
• Ёмістасць аператыўнай памяці на магнітных сардэчніках (МАЗП): 16384 — 65536 слоў;
• Цыкл звароту да МАЗП: 5 мксек
• Ёмістасць знешняй памяці на магнітнай стужцы: (33 — 44)·10⁶ 7-разрадных сімвалаў;
• Хуткасць абмену інфармацыяй вылічальніка з магнітнай стужкай: 30000 сімвалаў/сек;
• спосаб прадстаўлення інфармацыі: лікі з фіксаванай і нефіксаванай коскай, цэлыя і дзесятковыя лікі, літарна-лічбавая інфармацыя ў 7-разрадным кодзе;
• дыяпазон прадстаўлення лікаў:
  • з фіксаванай коскай: 0 ≤ |x| < 1
  • з нефіксаванай коскай: 0,4038968·10⁻²⁷ — 0,9223372·10¹⁹
  • дзесятковых: 0 ≤ |x| < 10⁹
• хуткасць уводу інфармацыі:
  • з перфастужкі: 1500 радкоў/сек
  • с перфакартак: 600 карт/хв;
  • з друкавальнай машынкі: да 10 знакаў/сек;
• хуткасць вываду інфармацыі:
  • на перфастужку: 80 радкоў/сек
  • на перфакарткі: 100—120 карт/хв;
  • на друкавальную машынку: 10 знакаў/сек;
  • на літарна-лічбавы друкавальны механізм: 400—420 радкоў/хв;

Хуткадзейнасць: каля 65 тысяч аперацый/сек; Час выканання асноўных аперацый:

• складанне двух двайковых 37-разрадных лікаў: 2,5 — 65 тыс. аперацый/сек (15 — 40 мксек);
• памнажэнне двух двайковых 37-разрадных лікаў: 8 — 65 тыс. аперацый/сек (15 — 125 мксек);
• складанне двух дзесятковых 9-разрадных лікаў: 30 — 40 тыс. аперацый/сек;
• памнажэнне двух дзесятковых 9-разрадных лікаў: 1,5 — 4 тыс. аперацый/сек;
• абмен двух машынных слоў: 2,5 тыс. аперацый/сек;

Да машыны з дапамогай спецыяльных камутатараў можна было далучыць да 136 знешніх прылад. Абмен інфармацыяй паміж вылічальнікам і ўсімі знешнімі прыладамі выконваўся 7-разраднымі сімваламі.

Тыповая пастаўка Мінск-32 уключала ў сябе наступнае абсталяванне:

• вылічальнік, які складаўся з цэнтральнай прылады кіравання, арыфметычнай прылады, прылады абмену, магнітнай аператыўнай запамінальнай прылады (МАЗП) ёмістасцю 16384 машынных словаў і цэнтральнага пульта кіравання з друкавальнай машынкай;
• назапашвальнік на катушачных магнітных стужках у складзе з 6 стужкапрацяжных механізмаў;
• прылада уводу з перфакартак;
• прылада вываду на перфакарткі;
• прылада увода з перфастужак (FS-1500);
• дзве прылады вываду на перфастужку(ПЛ-80);
• літарна-лічбавая друкавальная прылада АЦПУ-128/2;
• электронны датчык часу;

Праграмнае забеспячэнне

Для «Мінск-32» было распрацавана досыць багатае, па меркам свайго часу, праграмнае забеспячэнне, якое пастаўлялася разам з машынай. Гэта была шматзадачная аперацыйная сістэма пакетнай апрацоўкі дадзеных. Яна складалася з кіруючай праграммы «Дыспетчар» і шматмоўнай сістэмы праграммавання.

Дыспетчар размяшчаўся ў абароненай вобласці аператыўнай памяці і дазваляў выконваць да чатырох праграм адначасова. Мультыпраграмны рэжым для машын такога класа быў рэалізаваны ўпершыню ў СССР.

Сістэма праграмавання змяшчала:

• транслятар сімвальнага кадавання (ССК);
• транслятар з мовы КОБОЛ;
• транслятар з мовы АЛГАМС;
• транслятар з мовы FORTRAN;
• універсальны макрагенератар, які дазваляў выкарыстанне макракаманд на любой з гэтых моў паграмавання;
• адладчык праграм.

Усе транслятары выдавалі праграмныя модулі аднолькавай структуры, якія затым збіраліся ў адну праграму ў адпаведнасці з патрабаваннямі Дыспетчара.

Дзякуючы даволі высокай ступені сумяшчальнасці, большасць праграм, створаных для Мінск-22, маглі без змяненняў выконвацца на Мінск-32.

Гл. таксама

• «Мінск» — сямейства савецкіх лічбавых ЭВМ

Літаратура

• Л.Н.Королев. Структуры ЭВМ и их математическое обеспечение. — М.: Наука, 1974.
• Кушнерев Н. Т., Неменман М. Е., Цагельский В. И. Программиривание для ЭВМ «Минск-32». — М.: Статистика, 1972. — 248 с.

Спасылкі

• Смирнов Г. Д., Грекович А. В, Карпилович Ю. В.. Электронная цифровая вычислительная машина «Минск-32» (ЭЦВМ «Минск-32») (руск.). История отечественной вычислительной техники. Универсальные ЭВМ. Семейство «Минск». Виртуальный компьютерный музей. Праверана 18 жніўня 2009.