Стражніца КАП «Смалярня I»
| Стражніца КАП "Смалярня І" | |
|---|---|
| польск. Strażnica KOP „Smolarnia I” | |
 | |
| Гады існавання | 1925-1934(?) гг. |
| Краіна | Польская Рэспубліка |
| Падпарадкаванне | Корпус аховы памежжа |
| Уваходзіць у | 2-я памежная рота «Гняздзілава» |
| Тып | Strażnica[d] |
| Войны | Польская абарончая вайна (1939) |
Стражніца КАП «Смалярня I» — арганізацыйная адзінка Корпуса аховы мяжы, якая выконвае ахоўную службу на польска-савецкай мяжы .
Быццё[правіць | правіць зыходнік]
Да канца польска-савецкай вайны, да восені 1920 г., усходнюю мяжу Польскай дзяржавы пазначала лінія фронту. Толькі 6 лістапада 1920 года быў створаны Памежны кардон Міністэрства ваенных спраў [1] . У сярэдзіне студзеня 1921 г. была зменена форма аховы мяжы і пачалася арганізацыя Памежнага кардону Вярхоўнага камандавання Войска Польскага. Меркавалася ўкамплектаваць палявая жандармерыя і вайсковыя часткі [1] . Летам 1921 г. было прынята рашэнне даручыць ахову ўсходняй мяжы мытным батальёнам [2] . У Докшыцах былі разгорнуты камандна-штабныя падраздзяленні 31-га мытнага батальёна. Яго 1-я мытная рота знаходзілася ў Гняздзілаве. У другой палове 1922 г. была праведзена чарговая рэарганізацыя органаў улады, якія ахоўвалі ўсходнюю мяжу [1] . 1 верасня 1922 г. мытныя батальёны былі перайменаваны ў батальёны памежнай аховы [3] . У зоне адказнасці будучай памежнай роты КАП «Гнедзілаў» памежную службу неслі падраздзяленні 31-га батальёна памежнай аховы . 1-я рота памежнай варты стаяла ў Гнездзілаве. У ім, у тым ліку, была арганізавана стражніца ў Смалярні. Ужо ў наступным годзе Краёвая ахова была ліквідаваная, а 1 ліпеня 1923 г. Дзяржаўнай паліцыі было даручана выконваць памежную службу на ўсходняй мяжы [1] . У жніўні 1924 г. была прынята пастанова аб стварэнні Корпуса аховы мяжы — фарміравання, арганізаванага па вайсковай прыкмеце і якое выконвала абавязкі штатнага Міністэрства ўнутраных спраў [4] .
Фарміраванне і арганізацыйныя змены[правіць | правіць зыходнік]
У 1924 годзе ў складзе 3-й памежнай брыгады быў сфарміраваны 1-ы памежны батальён . У 1928 годзе батальён складаўся з 18 стражніц [5] . Стражніца КАП «Смалярня I» у 1928—1934 гадах уваходзіла ў структуру другой роты КАП «Hnieździłów» [5] [5] [6] [5] [5] . Яна не фігуруе ў камюніке аб дыслакацыі 1938 года [5] . Стражніца налічвала каля 18 вайскоўцаў і размяшчалася на лініі мяжы з задачай непасрэднай аховы дзяржаўнай мяжы [7] .
У 1932 годзе ў былым будынку паліцыі размясціўся персанал стражніцы [5] .
Памежная служба[правіць | правіць зыходнік]
Памежны батальён з’яўляўся асноўным тактычным падраздзяленнем Корпуса аховы мяжы, прызначаным для выканання ахоўнай службы. Батальённы ўчастак падзяляўся на ротныя аддзелы, а гэтыя, у сваю чаргу, на ўчасткі стражніц, якія з’яўляліся «асноўнымі падраздзяленнямі, якія выконвалі ахоўную службу», у колькасці паўзводу. Служба бяспекі ажыццяўлялася па зменнай сістэме, якая заключалася ў пастаянным патруляванні памежнай зоны, усталяванні пастоў трывогі, назірання і кантролю, патруляванні і арганізацыі засад у месцах, вызначаных як небяспечныя, праверцы дакументаў і затрыманні падазраваных, а таксама падтрыманні цеснай сувязі. паміж аддзеламі і адміністрацыйнымі органамі [8] . Стражніцы КАП былі першай лініяй кардоннай групоўкі Корпуса аховы мяжы [7] .
У 1932 году стражніца «Smolarnia I» абараняла падраздзел дзяржаўнай мяжы 5 км шырынёй 30 метраў ад пагранічнага знака № 335 да 344 [5] .
- стражніца КАП «Рашкаўка» ⇔ стражніца КАП «Вярэжыка» — 1928 [5], 1929 [5], 1931 [6], 1932 [5], 1934 [5]
Кампанія 1939 года[правіць | правіць зыходнік]
Атакаваныя падраздзяленнямі 4-га КС і 13-й дывізіі памежных войскаў НКУС вартавыя 2-й пагранічнай роты «Гняздзілава», верагодна, не прынялі ў бой. Таксама былі разбітыя рэзервы роты. Невялікая частка батальёна была перакінута ў Літву і там была інтэрнаваная.
Зноскі[правіць | правіць зыходнік]
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Henryk Dominiczak. Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. — Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. — ISBN 83-01-10202-0.
- Lech Grochowski (red.): Korpus Ochrony Pogranicza w 70 rocznicę powstania. Materiały z konferencji popularnonaukowej. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1994.
- Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T.1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-84-6.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. «Problemy Ochrony Granic». 24, 2003. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505—1757.
- Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
- Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (145), 1993. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
- Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
- Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
- Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927-1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.