Генадзь Якаўлевіч Кабо

Генадзь Якаўлевіч Кабо
Дата нараджэння	5 чэрвеня 1939(1939-06-05)
Месца нараджэння	Варонеж, Варонежская вобласць, РСФСР, СССР
Дата смерці	31 мая 2022(2022-05-31) (82 гады)
Род дзейнасці	хімік
Месца працы	хімічны факультэт БДУ
Навуковая ступень	доктар хімічных навук (1974)
Навуковае званне	прафесар
Альма-матар	Самарскі дзяржаўны тэхнічны ўніверсітэт[d] (1962)
Узнагароды	прэмія імя А. Н. Сеўчанкі (31 кастрычніка 1996)

Генадзь Якаўлевіч Кабо (5 чэрвеня 1939, Варонеж, РСФСР, СССР — 31 мая 2022) — беларускі хімік, значны спецыяліст у галіне хімічнай тэрмадынамікі арганічных рэчываў, доктар хімічных навук, прафесар, лаўрэат прэміі імя А. Н. Сеўчанкі (1996).

Біяграфія

Нарадзіўся 5 чэрвеня 1939 года ў Варонежы ў сям’і тэхнолагаў авіяцыйнага завода Якава Ісаакавіча Кабо (1910—1959) і Фаіны Рыгораўны Даўгалёвай (1915—1992).

Вучыўся ў школе № 84 г. Куйбышава да 1956 года. З адзнакай скончыў Куйбышаўскі політэхнічны інстытут у 1962 г. па спецыяльнасці «Тэхналогія асноўнага арганічнага сінтэзу». Адразу ж пасля заканчэння інстытута паступіў у аспірантуру. У 1965 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю пад кіраўніцтвам прафесара Д. М. Андрыеўскага, а ў 1967 годзе разам са сваім навуковым кіраўніком прафесарам Д. М. Андрыеўскім быў запрошаны акадэмікам А. Н. Сеўчанкам на хімічны факультэт БДУ для арганізацыі новай кафедры — нафтахіміі. На гэтай кафедры Генадзь Якаўлевіч чытаў базавы курс лекцый «Хімія і тэхналогія нафтахімічнага сінтэзу», а таксама арганізаваў вялікі вучэбна-даследчы практыкум.

Па выніках навуковых прац на кафедры нафтахіміі ў 1974 годзе Кабо Г. Я. абараніў доктарскую дысертацыю на тэму «Даследаванне раўнавагі рэакцыі і некаторыя заканамернасці ў тэрмадынамічных уласцівасцях галагеналканаў, алканаў, алкенаў». Пасля закрыцця кафедры «Нафтахімія» (1973) Генадзь Якаўлевіч працаваў на кафедры радыяцыйнай хіміі і прафесарам кафедры фізічнай хіміі. З 1990 па 2008 г. Кабо Г. Я. быў загадчыкам лабараторыі тэрмадынамікі арганічных рэчываў НДІ фізіка-хімічных праблем БДУ. З 1969 па 2014 года пад навуковым кіраўніцтвам Г. Я. Кабо падрыхтаваны 22 кандыдаты навук, а пры яго кансультаванні абаронены 5 доктарскіх дысертацый.

Галіна навуковых інтарэсаў

Галіна навуковых інтарэсаў Генадзя Якаўлевіча Кабо вельмі шырокая: эксперыментальнае даследаванне тэрмадынамічных уласцівасцяў арганічных рэчываў, распрацоўка адытыўная і карэляцыйныя метадаў разліку фізіка-хімічных уласцівасцяў, тэрмадынаміка фазавых пераходаў рэчываў з дынамічнымі структурамі, энергетычныя стану малекул у пластычных крышталях, тэрмадынамічныя ўласцівасці іённых вадкасцяў, тэрмадынамічныя абгрунтаванне энерга- і рэсурсазберагальных тэхналогій, абгрунтаванне арыгінальных метадаў разліку хімічных эксергій арганічных рэчываў, сумесяў і матэрыялаў.

Вынікі навукова-даследчых распрацовак з удзелам Генадзя Якаўлевіча выкарыстаны для ўдасканалення тэхналогіі вытворчасці капралактаму і абгрунтавання рацыянальнай перапрацоўкі біямасы сельскагаспадарчых культур для вытворчасці аднаўляльных энергарэсурсаў. Вынікам ягонай шматгадовай працы з’яўляецца публікацыі больш за 250 прац, у тым ліку 4 манаграфіі (2 выдадзеныя за мяжой). У цяперашні час ён з’яўляецца адным з найбольш цытуемых вучоных Беларусі ў галіне хіміі. Так, згодна базы даных Акадэмія Google на кастрычнік 2017, індэкс Хірша публікацый з яго ўдзелам складае 26, а агульная колькасць спасылак на адзначаныя ў гэтай базе публікацыі Кабо Г. Я. перавышае 3000.

Міжнароднае супрацоўніцтва

• Член кансультатыўнага Савета The Journal of Chemical Thermodynamics (1995—2001);
• Кіраўнік групы БДУ праекта ІНТАС-Беларусь «Даследаванне залежнасці паміж структурай і фізіка-хімічнымі ўласцівасцямі новых экалагічна чыстых растваральнікаў — іонных вадкасцяў» (№ 03-50-5526, 2005—2007 гг), выкананага сумесна з універсітэтам Ростака (Германія), універсітэтам Блеза Паскаля (Клермон-Феран, Францыя) і ІНЭАЗ РАН (Расія);
• Кіраўнік групы БДУ праекта ІЮПАК «Тэрмадынаміка іонных вадкасцяў, сумесяў іённых вадкасцяў і распрацоўка стандартызаваных сістэм» (№ 2002-005-1-100, 2006 г.);
• Эксперт табліц тэрмадынамічных уласцівасцяў арганічных рэчываў тэрмадынамічных цэнтра (TRC) Нацыянальнага інстытута стандартаў і тэхналогіі (NIST) USA (1996—2008 гг)
• Рэцэнзаванне артыкулаў The Journal of Chemical Thermodynamics, Thermochimica Acta, Journal of Physical Chemistry, Journal of Chemical and Engineering Data і інш. 1990—2012 гг (Сертыфікат удзячнасці за рэцэнзаванне артыкулаў часопісаў Амерыканскага хімічнага грамадства ACS 2011г)

Узнагароды і прэміі

• «Сораўскі прафесар» 1995 г. (Міжнародная Сораўская праграма навукі і адукацыі ў галіне дакладных навук).
• Прэмія імя А. Н. Сеўчанкі (31 кастрычніка 1996 г.), за цыкл прац «Даследаванне тэрмадынамічных уласцівасцяў арганічных рэчываў»
• Ганаровая медаль Асацыяцыі імя М. С. Колеры за заслугі ў развіцці храматаграфіі (19 снежня 2003 г., пасведчанне № 45)

Бібліяграфія

Агульная колькасць навуковых публікацый больш за 250, з іх каля 150 — артыкулы ў выданнях «Часопіс фізічнай хіміі», «Хімічная прамысловасць», J. of Chemical Thermodynamics, Thermochimica Acta, J. of Chemical and Engineering Data, J. of Physical Chemistry і інш . Са спісам публікацый Кабо Г. Я. Вы можаце азнаёміцца на афіцыйным сайце БДУ, у раздзеле персаналіі:

Манаграфіі

• Кабо Г. Я., Роганов Г. Н., Френкель М. Л. Термодинамика и равновесия изомеров. Мн.: 1986.
• Kabo G. Ya., Roganov G. N., Frenkel M. L. Thermochemistry and Equilibria of Organic Compounds. New York, 1993.
• Френкель М. Л., Кабо Г. Я., Роганов Г. Н., Термодинамические характеристики реакций изомеризации. Мн., 1988.
• Frenkel M. L., Kabo G. J., Marsh K. N., Wilhoit R. C. Thermodynamics of Organic Compounds in the Gas State / TRC Texas USA, 1994. Vols. I and II.

Агляды і главы калектыўных манаграфій

• Дикий В. В., Кабо Г. Я. Термодинамические свойства фуллеренов С₆₀ и С₇₀. Успехи химии. 2000, т. 69, № 2. с.107
• J. Magee, G. Kabo, M. Frenkel. Physical Property Measurements and Comprehensive Data Retrieval System for Ionic Liquids // In. Ionic Liquids III A: Fundamentals, Progress, Challenges and Opportunities, American Chem. Soc., Washington DC, 2005, Ch. 12, p. 160-174.
• Kabo G., Paulechka E., Frenkel M. Heat Capacities and Phase Transitions for the Dynamic Chemical Systems: Conformers, Tautomers, Plastic Crystals, and Ionic Liquids. // In: T. Letcher, E. Wilhelm (Eds.). Heat Capacities of Liquids and Vapours. — RSC, 2010. — P. 390—420.
• Kabo G.J., Karpushenkava L.S., Paulechka Y.U. Thermodynamic Properties of Fullerene Hydrides C₆₀H_2n and Equilibria of Their Reactions // In: F. Cataldo, S. Iglesias-Groth (Eds.). Carbon Materials: Chemistry and Physics. Vol. 2. Fulleranes. The Hydrogenated Fullerenes. — Springer, 2010. — P. 55-83.

Літаратура

• Веснік БДУ. Серыя 2, Хімія. Біялогія. Геаграфія. — 2014. — № 3. — С. 100—101 [1]
• Даведніка «Хто ёсць хто ў свеце» за 2000—2001
• Даведнік «2000 вядомых хімікаў XX стагоддзя»