Снежны барс (тытул у альпінізме)
Снежны барс — неафіцыйны тытул (званне) у альпінізме. Афіцыйная назва жэтона, якім узнагароджваюцца альпіністы, якія заваявалі найвышэйшыя вяршыні, размешчаныя на тэрыторыі былога СССР, — «Пакарыцель самых высокіх гор СССР».
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Званне і знак заснаваны ў 1967 годзе. Аўтарам эскіза нагруднага знака стаў заслужаны майстар спорту, заслужаны трэнер СССР І. І. Антановіч. Жэтон пранумараваны. Нумар кожнага жэтона замацоўваецца за альпіністам у парадку паступлення інфармацыі аб здзейсненых узыходжаннях[1].
Гэты жэтон карыстаецца павагай не толькі ў новых незалежных дзяржавах, якія ўтварыліся на тэрыторыі СССР (СНД), але і ў многіх замежных краінах. У афіцыйны спіс альпіністаў, узнагароджаных гэтым жэтонам, уваходзіць шмат замежных альпіністаў.
Усяго званне «Снежнага барса» за ўзыходжанні ў перыяд 1961—2010 гг. прысвоена 567 альпіністам, уключаючы 29 жанчын[2].
У розныя перыяды часу альпіністам, якія падымаліся на вяршыні, уручаўся жэтон:
- з 1961 г. па 1984 г. — 4 сямітысячнікі — пік Камунізму, пік Перамогі, пік Леніна, пік Каржанеўскай
- з 1985 г. па 1989 г. — 4 сямітысячнікі — пік Камунізму, пік Хан-Тэнгры, пік Леніна, пік Каржанеўскай[1]
З 1990 г. і па цяперашні час жэтонам ўзнагароджваюцца альпіністы за заваяванне ўсіх 5-ці гор былога Савецкага Саюза вышынёй звыш 7000 м (спіс прыведзены ў парадку змяншэння складанасці і небяспекі ўзыходжання)[1]:
- 2 вяршыні ў гарах Цянь-Шань :
- Пік Перамогі (7439 м),
- Пік Хан-Тэнгры (7010 м);
- 3 вяршыні Паміра :
- Пік Ісмаіла Самані (былы пік Камунізму, 7495 м),
- Пік Леніна (з 2006 пік Абуалі ібн Сіна з таджыкскага боку, 7134 м),
- Пік Каржанеўскай (7105 м).
Рэкорды[правіць | правіць зыходнік]
- Барыс Коршунаў (Расія, Масква) стаў 9-разовым «Снежным барсам» (1981—2010)[2].
- Барыс Коршунаў (Расія, Масква) апошні раз выканаў нарматыў ва ўзросце 69 гадоў[2].
- Андрэй Цялішчаў (Казахстан, Усць-Каменагорск) у 22 года стаў самым маладым «Снежным барсам» (1986)[2].
- Малік Ісмет (Казахстан, Алматы) стаў першым «Снежным барсам» за адзін сезон (1991)[2].
- Анджэй Баргель (Польшча) — выканаў усе 5 узыходжанняў у 29 дзён 17 гадзін 5 хвілін ад выхаду базавага лагера 15 ліпеня (лета 2016)
Спіс беларускіх альпіністаў, узнагароджаных тытулам[правіць | правіць зыходнік]
- Леанід Лазоўскі (Мінск, 1982)
- Эдуард Ліпень (Мінск, 1982)
- Аляксандр Дуброўскі (Мінск, 1991)
- Анатоль Камароў (Мінск, 1991)
- Віктар Кульбачанка (Мінск, 1991)
- Васіль Ражкоў (Мінск, 1991)
- Анатоль Лутаў (Мінск, 1993)
- Міхаіл Мельнікаў (Мінск, 1993)
- Віктар Парашкоў (Мінск, 1993)
- Сяргей Стацэвіч (Мінск, 1993)
- Уладзіслаў Каган (Мінск, 2012)
Зноскі
- ↑ а б в Стариков Г. А. История появления жетона «Покоритель высочайших гор СССР» («Снежный барс »). Архівавана з першакрыніцы 18 серпня 2011. Праверана 30 січня 2012.
- ↑ а б в г д Список альпіністів, нагороджених жетоном «Підкорювач найвищих гір СРСР»(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 10 грудня 2016. Праверана 30 січня 2012.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Альпинизм. Энциклопедический словарь/ Захаров П. П., Мартынов А. И., Жемчужников Ю. А. — М.: ТВТ Дивизион, 2006.