Украінская Грэка-Каталіцкая Царква: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія]

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Версія ад 15:39, 17 снежня 2009

Украінская грэка-каталіцкая царква (УГКЦ) — найбольшая каталіцкая царква ўсходняга абраду ў свеце, якую сёння ўзначальвае епіскап Камянец-Падольскі і вярхоўны архіепіскап Кіева-Галіцкі кардынал Любамір Гузар.

Царква прапагандуе аднаўленне першаснай еднасці Кіеўскай Царквы, адстойвае права ўкраінскага народа на сваю незалежную саборную дзяржаву і станаўлення ў ёй спелага грамадзянскага грамадства; рэалізуе мноства дабрачынных і грамадскіх праектаў, як у самой Украіне, такі за яе межамі.

Грэка-каталіцкая царква фармальна паўстала з абвяшчэннем Брэсцкай уніі ў 1596 у Брэсце, аднак першая спроба царкоўнай уніі на Русі можна аднесці яшчэ да часоў Данііла Галіцкага, які патрабаваў аб'яднання сіл усяго хрысціянскага свету ва ўмовах супраціву татара-мангольскаму нашэсцю.

Ідэя ўніі была абумоўлена як вонкавымі палітычнымі акалічнасцямі, так і ўнутраным імкненне вернікаў да царкоўнага адзінства: праваслаўныя вернікі на тэрыторыі Рэчы Паспалітай і Венгрыі падвяргаліся прыгнятанням ад прадстаўнікоў панавальнага рыма-каталіцызму як схізматыкі - і былі схільныя зраўнаваць прыхільнікаў грэцкага абраду перад тварам Ватыкана. Праўда, далёка не ўсе праваслаўныя далучыліся да ўніі: адбыўся падзел украінскіх і беларускіх вернікаў на ўніятаў (прыхільнікаў уніі) і праваслаўных.

Паводле дамоў Брэсцкай уніі, у грэка-каталіцкай царкве набажэнства, царкоўная арганізацыя і абрады засталіся такімі, якімі яны былі ў грэка-праваслаўнай царкве. Царква, па чарзе, падпарадкоўвалася папе рымскаму і прынімала як і каталіцкі дагмат сыходжанне Святога Духу ад Бацькі і Сына, так і каталіцкі дагмат пра чысцец - якія ў тыя часы з'яўляліся галоўнымі рознагалоссямі паміж праваслаўнай і каталіцкай цэрквамі.

У выніку трох падзелаў Рэчы Паспалітай, Кіеўская мітраполія грэка-каталіцкай царквы падзялілася на дзве часткі: на землях, якія адышлі да Расійскай імперыі, унію ў 1838 г. тут ліквідавалі. Аднак Аўстрыйская імперыя праводзіла палітыку садзейнічання ўніяцкім працэсам, паколькі УГКЦ гуляла кансалідавальную ролю ва ўкраінскім грамадстве - і дадатна падтрымлівала развіццё культурна-адукацыйнага жыцця.

Росквіт Украінскай грэка-каталіцкай царквы прыходзіцца на 19 стагоддзе. Вядучай постаццю грэка-каталіцкага руху ў першай палове дваццатага стагоддзя быў львоўскі мітрапаліт Андрэй Шэпціцкі. З усталяваннем савецкай улады на заходнеўкраінскіх землях УГКЦ была распушчана ўладамі - і царква існавала толькі ў падполлі. Аж да 1989 г. - за гарбачоўскай перабудовы - царква выйшла з падполля.

Зноскі

Літаратура

Борцюків Б. Українська Греко-Католицька Церква і Радянська держава (1939—1950) / переклад з англ. Н. Кочан, за ред. О. Турія. Львів: Видавництво Українського Католицького Університету 2005;
Духнович А. История пряшевской Епархии, рос. переклад Кустодіева, перевидана у творах О. Духновича, т. 2. пряшів 1967;
Пекар А. Нариси Історії церкви Закарпаття. Рим 1967;
Hopko V. Greko-Katoličeskaja Cerkov 1846 — 1946. Пряшів 1946;
Pekar A. Historic Background of the Eparchy of Prjashev. Пітсбурґ 1968;
Kubinyi J. The History of Prjašiv Eparchy. Рим 1970;
The Tragedy of Gr. Cath. Church in Czechoslovakia. Нью-Йорк 1971.

У Сеціве

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
+'''Украінская грэка-каталіцкая царква (УГКЦ)'''&nbsp;— найбольшая [[Грэка-каталіцкая царква|каталіцкая царква ўсходняга абраду]] ў свеце, якую сёння ўзначальвае епіскап Камянец-Падольскі і вярхоўны архіепіскап Кіева-Галіцкі кардынал Любамір Гузар.
-'''Украінская Грэка-Каталіцкая Царква (УГКЦ)'''&nbsp;— найбольш [[Грэка-Каталіцкая Царква|каталіцкая царква сходного обряду]] в свете, яку цяпер очолюе [[Епіскап]] [[Кам’янець-Подільські]] та [[Верховный Архієпископ]] Кіеўо-Галіцкі, [[Кардінал]] Любомір Гузар. Царква ёсць самакіравной (''Ecclesia sui juris''). Царква прагне до адноўлення первісноі едності Кіеўской Царквы; відстоюе право украінского народу на свою незалежну саборну дзержаву та становлення в ній зрілого громадянского суспільства; реалізуе веліку кількість благодійніх та громадськіх проектів в Україні та поза яё межамі.
+Царква прапагандуе аднаўленне першаснай еднасці Кіеўскай Царквы, адстойвае права ўкраінскага народа на сваю незалежную саборную дзяржаву і станаўлення ў ёй спелага грамадзянскага грамадства; рэалізуе мноства дабрачынных і грамадскіх праектаў, як у самой Украіне, такі за яе межамі.
-Грэка-каталіцкая цярква формально виникла із проголошенням [[Берестейська унія|Берестейської уніі]] в [[1596]] у [[Берестя|Бересті]], проте першу спробу церковної унії на Руси можна віднести ще до часів [[Данило Галицький|Данила Галицького]], який вимагав об'єднання сил усього християнського світу в умовах опору татаро-монгольській навалі.
+Грэка-каталіцкая царква фармальна паўстала з абвяшчэннем Брэсцкай уніі ў 1596 у Брэсце, аднак першая спроба царкоўнай уніі на Русі можна аднесці яшчэ да часоў Данііла Галіцкага, які патрабаваў аб'яднання сіл усяго хрысціянскага свету ва ўмовах супраціву татара-мангольскаму нашэсцю.
-Ідея унії була зумовлена як і зовнішніми політичними обставинами, так і внутрішньому стремлінню вірних до церковної єдності: православні віруючі на терені [[Річ Посполита|Речі Посполитої]] та [[Угорщина|Угорщини]] зазнавали утисків від представників панівного римо-католицизму як [[схизматик]]и&nbsp;— та були схильні урівняти прихильників грецького обряду перед лицем Ватикану. Правда, далеко не всі православні приєдналися до унії: сталося розділення українських і білоруських віруючих на уніатів (прихильників унії) і православних.
+Ідэя ўніі была абумоўлена як вонкавымі палітычнымі акалічнасцямі, так і ўнутраным імкненне вернікаў да царкоўнага адзінства: праваслаўныя вернікі на тэрыторыі Рэчы Паспалітай і Венгрыі падвяргаліся прыгнятанням ад прадстаўнікоў панавальнага рыма-каталіцызму як схізматыкі - і былі схільныя зраўнаваць прыхільнікаў грэцкага абраду перад тварам Ватыкана. Праўда, далёка не ўсе праваслаўныя далучыліся да ўніі: адбыўся падзел украінскіх і беларускіх вернікаў на ўніятаў (прыхільнікаў уніі) і праваслаўных.
-Згодно з угодамі Брэстейской уніі, у греко-католицькій церкві [[богослужіння]], церковна організація й обряди залишились такими, як і вони були в греко-православній церкві. Церква, з черги, підпорядковувалася [[Папа Римський|Папі Римському]] та прийняла як і католицький [[догмат]] про сходження [[Святий Дух|Святого Духа]] від [[Бог-Отець|Отця]] і [[Бог-Син|Сина]] ''([[filioque]])'', так і католицький догмат про [[чистилище]]&nbsp;— які в ті часи являлися головними розбіжностями між православною та католицькою церквами.
+Паводле дамоў Брэсцкай уніі, у грэка-каталіцкай царкве набажэнства, царкоўная арганізацыя і абрады засталіся такімі, якімі яны былі ў грэка-праваслаўнай царкве. Царква, па чарзе, падпарадкоўвалася папе рымскаму і прынімала як і каталіцкі дагмат сыходжанне Святога Духу ад Бацькі і Сына, так і каталіцкі дагмат пра чысцец - якія ў тыя часы з'яўляліся галоўнымі рознагалоссямі паміж праваслаўнай і каталіцкай цэрквамі.
-Унаслідок трьох [[Поділи Речі Посполитої|поділів Речі Посполитої]], [[Київська митрополія|Київську митрополію]] греко-католицької церкви розділено на дві частини: на землях, що відійшли до [[Російська імперія|Російської імперії]], унію в році ([[1838]]) ліквідовано. Проте [[Австро-Угорщина|Австрійська імперія]] проводила політику сприяння унійним процесам, оскільки [[УГКЦ]] відігравала консолідуючу роль в українському суспільстві&nbsp;— та позитивно підтримувала розвиток культурно-освітнього життя.
+У выніку трох падзелаў Рэчы Паспалітай, Кіеўская мітраполія грэка-каталіцкай царквы падзялілася на дзве часткі: на землях, якія адышлі да Расійскай імперыі, унію ў 1838 г. тут ліквідавалі. Аднак Аўстрыйская імперыя праводзіла палітыку садзейнічання ўніяцкім працэсам, паколькі УГКЦ гуляла кансалідавальную ролю ва ўкраінскім грамадстве - і дадатна падтрымлівала развіццё культурна-адукацыйнага жыцця.
-Розквіт Української греко-католицької церкви припадає на [[19 століття]]. Провідною постаттю греко-католицького руху в першій половині [[20 століття| двадцятого століття]] був львівський [[митрополит]] [[Андрій Шептицький]]. Зі встановленням [[СРСР|радянської влади]] на західноукраїнських землях УГКЦ розпущено владою&nbsp;— і церква існувала лише в підпіллі. Аж [[1989]] року&nbsp;— за горбачовської перебудови&nbsp;— церква вийшла із підпілля.
+Росквіт Украінскай грэка-каталіцкай царквы прыходзіцца на 19 стагоддзе. Вядучай постаццю грэка-каталіцкага руху ў першай палове дваццатага стагоддзя быў львоўскі мітрапаліт Андрэй Шэпціцкі. З усталяваннем савецкай улады на заходнеўкраінскіх землях УГКЦ была распушчана ўладамі - і царква існавала толькі ў падполлі. Аж да 1989 г. - за гарбачоўскай перабудовы - царква выйшла з падполля.
-У самой Украіне, УГКЦ з'яўляецца мінарытарным вера рэлігійнага насельніцтва, будучы далёкім другі большасці веры праваслаўнай. Украінская грэка-каталіцкая царква з'яўляецца другой найбуйнейшай рэлігійнай арганізацыяй ва Украіне па колькасці абшчын. Што тычыцца колькасці вернікаў, Украінская грэка-каталіцкая царква займае трэцяе месца па лаяльнасці сярод насельніцтва Украіны, пасля Украінскай Праваслаўнай Царквы (Маскоўскага Патрыярхату) і Украінскай праваслаўнай царквы - Кіеўскі патрыярхат. У цяперашні час у Украінскай Грэка-Каталіцкай Царквы пераважае ў трох заходніх абласцях Украіны, але і ўяўляе сабой невялікае меншасць у іншых раёнах краіны.
-== Прыміткы ==
+== Зноскі ==
-{{reflist|1}}
+{{Зноскі}}
-== Література ==
+== Літаратура ==
 * Борцюків Б. Українська Греко-Католицька Церква і Радянська держава (1939—1950) / переклад з англ. Н. Кочан, за ред. О. Турія. Львів: Видавництво Українського Католицького Університету 2005;
 * Духнович А. История пряшевской Епархии, рос. переклад Кустодіева, перевидана у творах О. Духновича, т. 2. пряшів 1967;
@@ Радок 25: / Радок 25: @@
 * The Tragedy of Gr. Cath. Church in Czechoslovakia. Нью-Йорк 1971.
+== У Сеціве ==
-== Ресурси Інтернет ==
 {{commons|Ukrainian Greek Catholic Church}}
 * [http://www.ugcc.org.ua Українська Греко-Католицька Церква]