Прагляд зыходнага тэксту старонкі Асманы (дынастыя)

[[Файл:Rukiye Sabiha Sultan wedding.jpg|300px|thumb|Дзень вяселля Асманскай дынастыі ў 1920 годзе]]
'''Асма́ны''' ({{lang-tr|Osmanoğulları}}) — дынастыя [[Асманскія султаны|турэцкіх султанаў]] і [[халіф]]аў<ref>{{кніга|аўтар=К. Рыжов.|загаловак=Справочник. Все монархи мира: Мусульманский Восток. XV-XX вв|спасылка=http://interpretive.ru/dictionary/452/word/%CE%D1%CC%C0%CD%DB}}</ref>, якая кіравала ў [[1299]]—[[1924]] гадах.

== Гісторыя ==
Заснавана [[Асман I|Асманам I Газі]]<ref>[http://www.ubrus.org/dictionary-units/?id=97686 Османы] // Образовательный мультисловарь // Христианство.</ref> (ён кіраваў у [[1299]]/[[1300]]—[[1324]] гадах, паводле іншых даных — у [[1326]]). Таксама з прадстаўнікоў дынастыі вядомыя [[Баязід I|Баязід I Йілдырым]] «Вокамгненны» — кіраваў у [[1389]]—[[1402]] гадах, [[Мехмед II|Мехмед II Фаціх]] «Заваёўнік» — кіраваў у [[1444]] і [[1451]]—[[1481]], [[Селім I|Селім I Явуз]] «Грозны», «Жорсткі» — кіраваў з [[1512]] па [[1520]] год, [[Сулейман I|Сулейман I Кануні]] («Заканадавец», у літаратуры [[Еўропа|Еўропы]] — «Цудоўны», кіраваў з [[1520]] па [[1566]] год, [[Селім III]] (кіраваў у [[1789]]—[[1807]]), [[Махмуд II]] ([[1808]]—[[1839]]) і [[Абдул-Хамід II]] ([[1876]]—[[1909]]). Пасля ліквідацыі султанату ([[29 кастрычніка]] [[1923]] года) апошні султан асманаў, [[Мехмед VI|Мехмед VI Вахідэдзін]] (кіраваў у [[1918]]—[[1922]]), бег з [[Турцыя|Турцыі]]. Халіфам, па абранні [[Вялікі нацыянальны сход Турцыі|Вялікага нацыянальнага сходу Турцыі]], стаў прынц дынастыі асманаў [[Абдул-Меджыд II|Абдул-Меджыд]]. Калі [[3 сакавіка]] [[1924]] года [[халіфат]] быў скасаваны, усіх да адзінага членаў Асманскай дынастыі выгналі з краіны<ref>[http://bse.sci-lib.com/article085354.html Османы (династия турецких султанов)] // [[Большая советская энциклопедия|БСЭ]].</ref><ref>[http://slovari.yandex.ru/~книги/БСЭ/Османы%20(династия%20турецких%20султанов)/ Османы (династия турецких султанов) — БСЭ]{{Недаступная спасылка}} // Яндекс. Словари.</ref>.

== Султаны ==
{| class="wikitable"
|-
! Імя<ref name="pres">[http://www.presidents.h1.ru/site/monarchs/o/osmans.html Асманы] // presidents.h1.ru.</ref>
! Гады жыцця<ref name="pres" />
! Гады кіравання<ref name="pres" />
|-
| [[Мурад I]]
| [[1319]]/[[1326]]—[[1389]]
| [[1362]]—[[1389]]
|-
| [[Баязід I]] Йілдырым
| [[1360]]—[[1403]]
| [[1389]]—[[1402]]
|-
| [[Мурад II]]
| чэрвень [[1404]] — [[3 лютага]] [[1451]]
| [[1421]]—[[1444]]
|-
| [[Мехмед II]] Фаціх
| [[1432]]—[[1481]]
| [[1444]]
|-
| [[Баязід II]]
| [[1447]]—[[1512]]
| [[1481]]—[[1512]]
|-
| [[Селім I]] Явуз
| [[1470]]—[[1520]]
| [[1512]]—[[1517]]
|}

== Султаны і халіфы ==
{| class="wikitable"
|-
! Імя<ref name="pres" />
! Гады жыцця<ref name="pres" />
! Гады кіравання<ref name="pres" />
|-
| [[Селім I]] Явуз
| [[1470]]—[[1520]]
| [[1517]]—[[1520]]
|-
| [[Сулейман I]] Кануні (Цудоўны)
| [[6 лістапада]] [[1494]] — [[5 верасня|5]]/[[6 верасня]] [[1566]]
| [[1520]]—[[1566]]
|-
| [[Селім II]] Мэст
| [[28 мая]] [[1524]] — [[13 снежня]] [[1574]]
| [[1566]]—[[1574]]
|-
| [[Мурад III]]
| [[4 ліпеня]] [[1546]] — [[15 студзеня]] [[1595]]
| [[1574]]—[[1595]]
|-
| [[Мехмед III]]
| [[26 мая]] [[1568]] — [[22 снежня]] [[1603]]
| [[1595]]—[[1603]]
|-
| [[Мурад IV]]
| [[16 чэрвеня]] [[1612]] — [[9 лютага]] [[1640]]
| [[1623]]—[[1640]]
|-
| [[Мустафа II]]
| [[1664]]—[[1703]]
| [[1695]]—[[1703]]
|-
| [[Ахмед III]]
| [[1673]]—[[1736]]
| [[1703]]—[[1730]]
|-
| [[Махмуд I]] Камбур
| [[1696]]—[[1754]]
| [[1730]]—[[1754]]
|-
| [[Асман III]]
| [[1696]]—[[1757]]
| [[1754]]—[[1757]]
|-
| [[Мустафа III]]
| [[1717]]—[[1774]]
| [[1757]]—[[1774]]
|-
| [[Абдул-Хамід I]]
| [[1725]]—[[1789]]
| [[1774]]—[[1789]]
|-
| [[Селім III]] Ільхамі
| [[1761]]—[[1807]]
| [[1789]]—[[1807]]
|-
| [[Мустафа IV]]
| [[1779]]—[[1808]]
| [[1807]]—[[1808]]
|-
| [[Махмуд II]] Адло
| [[1784]]—[[1839]]
| [[1808]]—[[1839]]
|-
| [[Абдул-Меджыд I]]
| [[1823]]—[[1861]]
| [[1839]]—[[1861]]
|-
| [[Абдул-Азіз I]]
| [[1830]]—[[1876]]
| [[1861]]—[[1876]]
|-
| [[Мурад V]]
| [[1840]]—[[1904]]
| [[30 мая]] — [[31 жніўня]] [[1876]]
|-
| [[Абдул-Хамід II]]
| [[1842]]—[[1918]]
| [[1876]]—[[1909]]
|-
| [[Мехмед V]] Рэшат
| [[1844]]—[[1918]]
| [[1909]]—[[1918]]
|-
| [[Мехмед VI]] Вахідэдзін
| [[1861]]—[[1926]]
| [[1918]]—[[1922]]
|}

== Халіфы ==
{| class="wikitable"
|-
! Імя
! Гады жыцця
! Гады кіравання 
|-
| [[Мехмед VI]] Вахідэдзін
| [[1861]]—[[1926]]
| [[1922]]
|-
| [[Абдул-Меджыд II]]
| [[1868]]—[[1944]]
| [[1922]]—[[1924]]
|}

{{зноскі}}

{{Каралеўскія дынастыі}}
{{Імператарскія дынастыі Азіі ў XX стагоддзі}}

[[Катэгорыя:Гісторыя Асманскай імперыі]]
[[Катэгорыя:Асманы (дынастыя)| ]]