Прагляд зыходнага тэксту старонкі Палітыка Арменіі

[[Арменія]] — унітарная, шматпартыйная, дэмакратычная дзяржава-нацыя з даўняй гісторыяй і культурнай спадчынай. Сённяшняя Арменія — парламенцкая (з 2018) рэспубліка, прэзідэнт якой выконвае прадстаўнічыя функцыі. Заканадаўчы орган — аднапалатны парламент, выканаўчая ўлада належыць кабінету міністраў на чале з прэм'ер-міністрам. У 2018 армянскае грамадства прадэманстравала сваю палітычную сталасць, не даўшы ў серыі вулічных пратэстаў [[Серж Саргсян|былому прэзідэнту]] ўсталяваць аўтарытарны рэжым. Арменія дзеліцца на 11 марзаў. З [[23 верасня]] [[1991]] года ўжываецца афіцыйная назва дзяржавы Рэспубліка Арменія ({{lang-hy|Հայաստանի Հանրապետություն}} — Аястані́ Анрапетуцю́н)

== Дзяржаўны лад ==
=== Канстытуцыя ===
У Арменіі дзейнічае [[Канстытуцыя Арменіі|Канстытуцыя]], якая была прынятая ў [[1995]] годзе на [[рэферэндум]]е. У снежні 2015 у краіне прайшоў другі рэферэндум, у адпаведнасці з рашэннем якога Канстытуцыя была зменена, і ў 2018 краіна перайшла да парламентарнай формы ўладкавання замест ранейшай паўпрэзідэнцкай. Кіраўніком дзяржавы па-ранейшаму з'яўляецца [[прэзідэнт]], які цяпер прызначаецца парламентам на сямігадовы тэрмін і выконвае фактычна прадстаўнічыя функцыі. 

=== Рэвалюцыя 2018 ===
[[File:April 22 yerevan republic square protest.jpg|thumb|Вулічныя пратэсты 22 красавіка 2018 на Плошчы Рэспублікі, [[Ерэван]]]]
Дрэйф экс-прэзідэнта [[Серж Саргсян|Сержа Саргсяна]] на пасаду прэм'ер-міністра ў красавіку таго ж года (дзеля чаго ўласна і быў задуманы пераход да парламенцкай рэспублікі) выліўся ў палітычныя пратэсты, у выніку якіх армянскаму грамадству ўдалося адстаяць дэмакратыю. Лідар пратэстоўцаў, дэпутат [[Нікол Ваваевіч Пашынян|Нікол Пашынян]] 8 траўня 2018 стаў в.а. прэм’ер-міністра, а праз некалькі месяцаў — паўнавартымм прэм'ерам. Пратэсты ў самой Арменіі атрымалі назву #MerzhirSerzhin, паводле хэштэга, што азначае "адхіліць Сержа (Саргсяна)"

=== Заканадаўчая ўлада ===
[[Заканадаўчая ўлада]] належыць аднапалатнаму [[парламент]]у, дэпутаты якога выбіраюцца на пяцігадовы тэрмін. 101 дэпутат парламента выбіраецца на ўсеагульных выбарах па прапарцыйнай сістэме. У экстрэмальных сітуацыях склад парламента можа быць пашыраны да 200 крэслаў. У парламент праходзяць дэпутаты партый, што пераадолелі пяціадсоткавы бар’ер. Галоўныя палітычныя партыі: «Грамадзянская дамова» Нікола Пашыняна і Арарата Мірзаяна, што разам з партыяй «Місія» і  незалежнымі прадстаўнікамі грамадскасці фарміруюць урадавы альянс «Мой крок». Апазіцыйныя партыі: «Квітнеючая Арменія» і «Бліскучая Арменія». Рэспубліканская партыя Арменіі — самая ўплывовая партыя постсавецкага часу — на апошніх выбарах (снежань 2018) нават не пераадолела пяціадсоткавага бар'ера.

=== Выканаўчая ўлада ===
[[Выканаўчая ўлада]] належыць ураду на чале з прэм'ер-міністрам. Прэм’ер-міністр — самая ўплывовая фігура ў палітыцы сучаснай Арменіі — прызначаецца прэзідэнтам ў адпаведнасці з вынікамі парламенцкага галасавання і можа быць зняты ў выпадку атрымання вотуму недаверу з боку парламента. Усіх міністраў прэзідэнт прызначае паводле ўказання [[прэм'ер-міністр]]а.

==== Міністэрствы ====
* Міністэрства горадабудаўніцтва
* Міністэрства дыяспары
* Міністэрства аховы здароўя
* Міністэрства замежных спраў
* Міністэрства культуры
* Міністэрства абароны
* Міністэрства адукацыі і навукі
* Міністэрства аховы прыроды
* Міністэрства па надзвычайных сітуацыях
* Міністэрства сельскай гаспадаркі
* Міністэрства спорту і па пытаннях моладзі
* Міністэрства тэрытарыяльнага кіравання
* Міністэрства транспарта і сувязі
* Міністэрства працы і па сацыяльных пытаннях
* Міністэрства фінансаў
* Міністэрства эканомікі
* Міністэрства энергетыкі і прыродных рэсурсаў
* Міністэрства юстыцыі

== Знешняя палітыка ==
[[File:Dmitry Medvedev at Armenian Genocide memorial-2.jpg|thumb|Прэзідэнт Расіі [[Дзмітрый Мядзведзеў]] наведвае Мемарыял генацыду армян, 2008]]
У сваёй знешняй палітыцы Ерэван будуе сяброўскія адносіны з усімі краінамі свету, больш цесна арыентуючыся на Расію і іншых удзельнікаў [[Еўразійскі эканамічны саюз|Еўразійскага эканамічнага саюза]] і [[Арганізацыя Дагавора аб калектыўнай бяспецы|Арганізацыі Дагавора аб калектыўнай бяспецы]]. У Гюмры размешчана расійская ваенная база. Добрым сябрам Арменіі ў ХХІ стагоддзі стаў Іран. Дзякуючы шырокаму прадстаўніцтву армянскай дыяспары па ўсім свеце, Арменія мае цесныя сувязі з многімі вялікімі краінамі (ЗША, Францыя). Затое з усходу і захаду краіну атачаюць два суседа, адносіны з якімі непрымірныя і варожыя (у дыяпазоне ад ціхай варожасці да ўзброенага канфлікту) — Турцыя і Азербайджан. Першай армяне не могуць дараваць генацыду армян [[Хамідыйская разня|канца ХІХ]] і [[Генацыд армян|пачатку ХХ]] стагоддзяў (якія, дарэчы і сфармавалі большую частку дыяспары) і які Турцыя не хоча прызнаваць; і ўключэння ў свой склад усёй Заходняй Арменіі з гарой [[Арарат]]. З другім у канцы 1980-х – пачатку 1990-х не ўдалося развязаць вузел [[Карабахскі канфлікт|Карабахскага канфлікту]] мірным шляхам, што прывяло да [[Карабахская вайна|вайны]] і зрабіла Азербайджан ворагам №1. Ад часу перамогі Арменіі (1994) межы з Турцыяй і Азебайджанам закрыты, абодва суседа падрымліваюць рэжым блакады. Азербайджан лічыць Арменію акупантам, што захапіў 14 % яго тэрыторыі. 

Акрамя ЕАЭС і АДКБ, Арменія ўваходзіць [[Савет Еўропы|Савет Еўропы]], [[Арганізацыя па бяспецы і супрацоўніцтве ў Еўропе|Арганізацыю па бяспецы і супрацоўніцтве ў Еўропе]], [[Сусветная гандлёвая арганізацыя|Сусветную гандлёвую арганізацыю]]. Дзякуючы цесным гістарычным сувязям з Францыяй, Арменія стала сябрам [[Франкафонія|Франкафоніі]], у 2018 у Ерэване адбыўся саміт гэтай арганізацыі.

=== Адносіны з Беларуссю ===
{{main|Беларуска-армянскія адносіны}}
Дыпламатычныя адносіны ўрады ўстанавілі [[11 чэрвеня]] [[1993]] года<ref>[http://www.president.gov.by/by/press23641.print.html Аляксандр Лукашэнка павіншаваў Прэзідэнта Арменіі Сержа Саргсяна з 15-годдзем устанаўлення дыпламатычных адносін]// Прэс-служба Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. 11 чэрвеня [[2008]]</ref>. У верасні 2001 года ў [[Ерэван]]е адкрыта Пасольства Рэспублікі Беларусь. Пасольства Рэспублікі Арменія ў Рэспубліцы Беларусь функцыянуе з 1993 года. Паслом Арменіі ў Мінску з 2018 з'яўляецца Армен Гевандзян.
    
У 2001 і 2013 гадах адбыліся афіцыйныя візіты Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь у Арменію. Афіцыйны візіт у Беларусь Прэзідэнта Рэспублікі Арменія прайшоў ў чэрвені 2002 года. Апошняя сустрэча прэзідэнтаў (з боку Арменіі прэзідэнты былі ў 2001,02 [[Роберт Седракавіч Качаран|Качаран]], у 2013 [[Серж Азатавіч Саргсян|Саргсян]], у 2018 Саркісян) адбылася 30 кастрычніка 2018 у межах працы Мюнхенскай канферэнцыі па бяспецы. Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што ў асобе Беларусі Арменія будзе заўсёды мець добрага 
і надзейнага сябра.<ref>https://www.belta.by/president/view/lukashenko-armenija-v-litse-belarusi-vsegda-budet-imet-horoshego-i-nadezhnogo-druga-323613-2018/</ref>

{{зноскі}}

{{Арменія ў тэмах}}
{{Азія паводле тэм|Палітыка}}
{{Бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Палітыка Арменіі| ]]