Прагляд зыходнага тэксту старонкі Інтэрнацыяналізм

{{значэнні}}
{{камунізм}}

'''Інтэрнацыяналізм''' (ад {{lang-la|inter}} — «паміж» і ''natio'' — «народ») — [[ідэалогія]], якая прапаведуе дружбу і [[супрацоўніцтва]] паміж [[нацыя]]мі. Існуюць розныя варыянты інтэрнацыяналізму: у прыватнасці, [[пралетарскі інтэрнацыяналізм]] у [[марксізм]]е пазначае салідарнасць [[Пралетарыят|пралетарыяў]] розных краін у барацьбе супраць [[Эксплуатацыя, эканоміка|эксплуататараў]]. У наш час гэтым тэрмінам пазначае сябе таксама левая ідэалогія, якая спрабуе прапанаваць альтэрнатыўны варыянт [[глабалізацыя|глабалізацыі]]. Паняцце выкарыстоўваецца ў якасці антытэзы [[нацыяналізм]]у. У савецкай ідэалагічнай сістэме пралетарскі інтэрнацыяналізм супрацьпастаўляўся з аднаго боку «буржуазнаму нацыяналізму», які разумеецца як [[шавінізм]] і ідэалогія нацыянальнай выключнасці, а з іншага боку «буржуазнаму [[касмапалітызм]]у», што разумеецца як адмаўленне ўсякіх нацыянальных каранёў.

== Інтэрнацыяналізм у марксізме ==
У ідэалогіі [[марксізм]]у паняцце «[[пралетарскі інтэрнацыяналізм]]» звязана з супярэчнасцямі паміж [[імперыялізм|імперыялістычнымі дзяржавамі]] і [[пралетарыят]]ам. Пры капіталізме інтэрнацыяналізм выражаецца ў міжнароднай салідарнасці працаўнікоў супраць войн, якія вядуць імперыялісты, супраць [[нацыяналізм]]у і [[шавінізм]]у, а таксама ў абароне агульначалавечых каштоўнасцей. Пасля перамогі [[Сацыялістычная рэвалюцыя|сацыялістычнай рэвалюцыі]] інтэрнацыяналізм павінен стаць часткай ідэалогіі новага грамадства, якая вядзе да [[камунізм]]у: бяскласаваму грамадству і адміранню (нацыянальнай) дзяржавы.

З гэтай мэтай марксісты стварылі ў перыяд да [[1914]] года дзве міжнародныя арганізацыі салідарнасці [[сацыялізм|сацыялістаў]] ([[сацыял-дэмакратыя|сацыял-дэмакратаў]]): [[Першы інтэрнацыянал|I Інтэрнацыянал]] ([[1864]]—[[1876]]), а затым [[Другі інтэрнацыянал|II Інтэрнацыянал]] ([[1889]]—[[1914]]).

У [[1914]] большая частка сацыял-дэмакратаў (у тым ліку II Інтэрнацыянал) падтрымала свае ўрады ў [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайне]] і ўстала на нацыяналістычныя пазіцыі; меншасць адмаўляла «імперыялістычную вайну», разглядаючы яе як сутыкненне паміж імперыялістамі, якое не залежыць ад інтарэсаў працаўнікоў, а таксама як зручная нагода («вайна паміж Аўстрыяй і Расіяй была б карысная» — [[Ленін]]) для рэвалюцыі і ўсталявання [[дыктатура пралетарыята|дыктатуры пралетарыята]]. Пасля прыхільнікі гэтай лініі (якія прыйшлі ў кастрычніку [[1917]] да ўлады ў Расіі) сталі зваць сябе не сацыял-дэмакратамі, а [[камунізм|камуністамі]] і заснавалі ў [[1919]] III Інтэрнацыянал ([[Камінтэрн]]), распушчаны ў [[1943]].

Паслядоўнікі сацыял-дэмакратыі стварылі ў [[1951]] [[Сацыялістычны інтэрнацыянал]], які з'яўляецца правапераемнікам II Інтэрнацыянала. [[Леў Давыдавіч Троцкі|Л. Д. Троцкім]] быў створаны як процівага сталінізму [[Чацвёрты інтэрнацыянал|IV Інтэрнацыянал]] ([[1938]]), аднак ён неўзабаве пасля забойства Троцкага ([[1940]]) распаўся на некалькі груп; далейшыя расколы і аб'яднанні прывялі да таго, што цяпер існуе некалькі трацкісцкіх арганізацый, якія прэтэндуюць на пераемнасць з IV Інтэрнацыяналам.

Прынцып інтэрнацыяналізму дэклараваўся як адзін з асноўных у камуністычных аднапартыйных дзяржавах у перыяд [[1917]]—[[1991]] гг., хоць на практыув ад яго бывалі значныя адступленні (асабліва пачынаючы з кіравання [[Іосіф Вісарыёнавіч Сталін|Сталіна]], які абвясціў прынцып «сацыялізму ў адной краіне», а затым праводзіў шэраг нацыяналістычных ідэалагічных кампаній)<ref>[http://www.ejwiki.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%80%D1%8C%D0%B1%D0%B0_%D1%81_%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%BE%D0%BC Борьба с космополитизмом] // Материал из ЕЖЕВИКИ — Академической Вики-энциклопедии по еврейским и израильским темам</ref>{{Праверыць аўтарытэтнасць}}. З аднаго боку, у 1920-я—пачатку 1930-х мелі месца кампаніі «карэнізацыі», гэта значыць гвалтоўнае ўкараненне «тытульных» моў і культур пэўных рэспублік, а з іншага, у 1930-я—1940-я — культурныя абмежаванні і рэпрэсіўныя акцыі па нацыянальнай прыкмеце.

== Інтэрнацыяналізм і глабалізацыя ==
Сучасная [[глабалізацыя]] рынку, як сцвярджаюць яе крытыкі, не з'яўляецца інтэрнацыяналістычнай з'явай, паколькі звязана толькі з эканамічнай інтэграцыяй, а палітычныя і грамадскія аспекты застаюцца ў цені. Акрамя таго, эканамічная сістэма, якая ўсталёўваецца ў выніку глабалізацыі, адрозніваецца ад ідэалу інтэрнацыяналістаў. Сучасны левы [[антыглабалізм]], выразнікам якога з'яўляюцца ў прыватнасці члены [[Сусветнага федэралісцкага руху]], быўшы інтэрнацыяналістычным па сваіх устаноўках, прапаведуе «глабалізацыю сацыяльнай салідарнасці»; нярэдка высоўваецца ідэя «іншай глабалізацыі» ([[альтэраглабалізм]]у).

Малады палітычны рух пірацкіх партый узяў на ўзбраенне прынцып глабалізацыі. У 2010 з'явіўся [[Інтэрнацыянал Пірацкіх Партый]], які спрабуе адказаць на глабальныя выклікі ў галіне аўтарскага права і патэнтаў, аховы прыватнасці, празрыстага кіравання.

== Пытанне аб сусветным урадзе ==
Шэраг інтэрнацыяналістаў падтрымліваюць стварэнне сусветных каардынацыйных арганізацый тыпу [[ААН]] і выступаюць у перспектыве за моцны «[[сусветны ўрад]]». З іншага боку, шмат хто з інтэрнацыяналістаў лічаць, што сіла падобнага ўрада можа стаць вельмі небяспечнай у выпадку, калі ён апынецца ў руках дыктатара, і падтрымліваюць хутчэй ідэю [[федэрацыя|федэрацыі]] дзяржаў.

== Гл. таксама ==
* [[Безнацыяналізм]]
* [[Касмапалітызм]]
* [[Нацыяналізм]]

{{зноскі}}

== Спасылкі ==
* ''[[Аляксандр Мікалаевіч Тарасаў|Александр Тарасов]]'' [http://scepsis.ru/library/id_1927.html «…Чтоб землю в Гренаде…» Октябрьская революция — интернационалистский проект]
* [[Міхаэль Леві]] [http://www.vpered.org.ru/library3.html Нацыяналізм і інтэрнацыяналізм] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20090719151248/http://www.vpered.org.ru/library3.html |date=19 ліпеня 2009 }}

[[Катэгорыя:Ідэалогіі]]
[[Катэгорыя:Культурная геаграфія]]
[[Катэгорыя:Нацыянальная палітыка]]
[[Катэгорыя:Міграцыя насельніцтва]]