Прагляд зыходнага тэксту старонкі Венгры ва Украіне

'''Венгры ва Украі́не''' ({{lang-uk|угорці в Україні}}) — адна з нацыянальных меншасцей [[Украіна|Украіны]], жыхары краіны [[венгры|венгерскага]] паходжання. Паводле звестак перапісу насельніцтва Украіны [[2001]] года колькасць асоб, якія пазначылі сваю нацыянальную прыналежнасць да венграў, складала 156 600 чалавек. Асноўная частка венграў Украіны сканцэнтраваная ў [[Закарпацкая вобласць|Закарпацкай вобласці]] краіны, асабліва ў яе раёнах пры мяжы з [[Венгрыя]]й. Дзеля венгерскамоўнага насельніцтва ад усяго насельніцтва вобласці складае каля 12,7%, венграў — 12,1%.

Вялікая частка венграў Украіны пражывае ля мяжы з уласнай нацыянальнай дзяржавай, што, такім чынам, дазваляе разглядаць венграў Украіны не як [[дыяспара|дыяспару]], а як [[ірэдэнта|ірэдэнту]].

== Гісторыя ==
Да прыходу продкаў венграў з земляў Заходняй [[Сібір]]ы на тэрыторыі [[Еўропа|Еўропы]] практычна ўсё Закарпацце было населенае тагачаснымі [[славяне|славянскімі]] плямёнамі. Прыкладна на мяжы першага і другога тысячагоддзяў частка продкаў венграў асела ў раёнах, што складаюць цяперашнюю ўкраінска-венгерскую мяжу, астатняя частка прасунулася далей на паўднёвы ўсход і ўтварыла венгерскую дзяржаўнасць у Еўропе. Па заснаванні [[Каралеўства Венгрыя]] ў [[1000]] годзе Закарпацце выходзіць з пад кантролю [[Кіеўская Русь|Кіеўскай Русі]] і трапляе ў склад венгерскай дзяржавы.

З канца [[17 стагоддзе|XVII]] ст. усе землі тагачаснай Венгрыі апыняюцца пад уладаю [[Аўстрыя|Аўстрыі]]. У [[1867]] годзе Аўстрыя рэарганізоўваецца ў федэрацыйную [[Аўстра-Венгрыя|Аўстра-Венгрыю]], пры гэтым Закарпацце, у адрозненне ад астатніх заходнеўкраінскіх зямель застаецца ў складзе Венгрыі. Па распадзе Аўстра-Венгрыі ў [[1918]] годзе ў Закарпаці арганізоўваюцца ўкраінскія рухі, што ставяць на мэце аб'яднанне з [[ЗУНР|дзяржавай]] іншых украінскіх зямель Аўстра-Венгрыі, але ўрэшце пад канец гэтага ж года рэгіён становіцца акупаваным [[Каралеўства Румынія|Румынія]]й. Улетку [[1919]] года Закарпацце захапляецца камуністычнай Венгрыяй (Венгерская Савецкая Рэспубліка), але неўзабаве венгерскія сілы атрымліваюць паражэнне, а краіны [[Антанта|Антанты]] падпісваюць з новым, дэмакратычным урадам Венгрыі [[Трыянонскі дагавор]], паводле якога Венгрыя пазбавілася памежных тэрыторый былога Каралеўства Венгрыя, а Закарпацце, у прыватнасці, трапіла ў склад [[Чэхаславакія|Чэхаславачыны]] пад назвай [[Карпацкая Русь]], стаўшы адным з адміністрацыйна-тэрытарыяльных рэгіёнаў краіны разам з [[Багемія]]й, [[Маравія]]й і [[Славакія]]й<ref name=subcielny>{{Кніга|аўтар = Subtelny, Orest.|загаловак = Ukraine: A History|выдавецтва = University of Toronto Press|год = 2000|старонкі = 448|isbn = 0-8020-8390-0}}</ref>.

Падчас акупацыі Чэхаславакіі [[Трэці Рэйх|Германіяй]] паўднёвая частка Закарпацця, дзе на той час венгры складалі большасць насельніцтва, была перададзена [[Каралеўства Венгрыя (1920—1944)|Венгрыі]] паводле Першага Венскага арбітражу ў [[1938]] годзе, астатняя частка атрымала аўтаномію ў г.зв. Другой чэхаславацкай рэспубліцы. Пасля акупацыі Чэхіі і абвяшчэння незалежнасці [[Першая Славацкая Рэспубліка|Славакіі]] ўкраінскія арганізацыі Закарпацця абвясцілі ўласную [[Карпацкая Украіна|незалежнасць]], але ўжо на наступны дзень гэтая тэрыторыя была занятая, а потым анексаваная Венгрыяй<ref name=subcielny/>.

Па пераходзе савецкай арміяй межаў Чэхаславакіі [[1938]] года [[СССР]] адмовіўся ад перадачы Закарпацця краіне, у выніку чаго ў чэрвені [[1945]] года прэзідэнт Чэхаславакіі Бенеш афіцыйна саступіў рэгіён Савецкаму Саюзу, пасля чаго Закарпацце трапіла ў склад [[УССР]]. Па аднаўленні незалежнасці Украіны рэгіён захоўвае савецкую адміністрацыйную назву [[Закарпацкая вобласць]]<ref name=subcielny/>.

== Культура ==
Доўгае гістарычнае суседства ўкраінцаў-русінаў і мясцовых венграў што стала прычынай узаемнага [[мова|моўнага]] і [[культура|культурнага]] ўплываў. У перыяд г.зв. мад'ярызацыі канца [[19 стагоддзе|ХІХ]] — пачатку [[20 стагоддзе|ХХ]] ст. асабліва моцны венгерскі ўплыў зазналі мова, быт, фальклор, музыка Закарпацця. Пазней венгры рэгіёна зведвалі ўплыў украінскай, расійскай і савецкай культур у рамках СССР.

<center><gallery caption="" widths=150 heights=150 perrow="4">
Выява:ВП Реформатская церковь Хуст.jpg|Рэфармацкая царква, м. Хуст.
Выява:House from Vyshkovo (1879).jpg|Традыцыйны венгерскі будынак 1879 года з сяла Вышкава, Ужгарадскі скансен.
</gallery></center>

== Венгры ў незалежнай Украіне ==
[[Венгрыя]] стала першай краінай, што прызнала незалежнасць Украіны. Тагачасны прэзідэнт Венгрыі Арпад Гёнц быў запрошаны ў Закарпацце, пасля чаго ў снежні [[1991]] года прызнаў за ўкраінскімі венграмі калектыўныя і індывідуальныя правы як этнічнай меншасці. Была падпісана дамова, якая прадугледжвала захаванне этнічнай, культурнай, моўнай і рэлігійнай самабытнасці, усеўзроўневую адукацыю па-венгерску і ўдзел венграў у працы органаў мясцовага самакіравання<ref>{{Кніга|аўтар = Kovrig, Bennett.|загаловак = Partitioned nation: Hungarian minorities in Central Europe|адказны = Michael Mandelbaum (ed.)|выданне = The new European Diasporas: national minorities and conflict in Eastern Europe|месца = New York|выдавецтва = Council on Foreign Relations Press|год = 2000|старонкі = 19-80}}</ref>.

=== Адукацыя ===
Ва Украіне існуе сістэма культурных і адукацыйных венгерскіх устаноў, выдавецтваў, СМІ і грамадскіх аб'яднанняў. У чатырох вышэйшых навучальных установах Закарпацкай вобласці адчыненыя групы з венгерскаю моваю выкладання (Ужгарадскі нацыянальны ўніверсітэт, Мукачаўскі гуманітарна-педагагічны інстытут, Ужгарадскае вучылішча культуры, Берагаўскае медыцынскае вучылішча). Пры УжНУ дзейнічае цэнтр гунгаралогіі — навукі па вывучэнні венгерскай культуры, мовы і гісторыі. Таксама ў Закарпацкай вобласці дзейнічае Цэнтр каардынацыі дзейнасці нвучальных устаноў этнічных мешнасцей. На чатырох факультэтах УжНУ, філалагічным, матэматычным, фізічным і медыцынскім, выпускнікі венгерскіх школаў навучаюцца па мэтавых накірунках. У [[2005]] годзе на гістарычным факультэце УжНУ была адчынена кафедра гісторыі Венгрыі і еўрапейскай інтэграцыі, у [[2008]] годзе — гуманітарна-натуральны факультэт з венгерскаю моваю вывучэння навуковых дысцыплін. У Берагаве з [[1996]] года дзейнічае венгерскамоўны інстытут, у якім вучыцца больш за 1200 студэнтаў. Інстытут рыхтуе настаўнікаў па дашкольным выхаванні, пачатковых школах, па спецыялізацыях украінскай, англійскай і венгерскай моў, геаграфіі, біялогіі, матэматыкі-інфарматыкі, гісторыі, аўдыту і крэдыту<ref name=pilipienka>{{Спасылка | аўтар = Тетяна Пилипенко.| url = http://www.forumn.kiev.ua/2009-03-82/82-10.html| загаловак = Реальний стан забезпечення прав і задоволення потреб угорської спільноти| назва праекту = Форум націй| дата = 9 красавіка 2014 | мова = uk}}</ref>.

Статыстыка венгерскай адукацыі паводле саслоўя на [[2008]]/[[2009]] навучальныя гады:

{| align="center" class="wikitable"
|+
! |Колькасць устаноў з навучаннем па-венгерску
! |Навучальны працэс па-венгерску, вучняў
! |Як прадмет
! |Як факультатыў або гурток
! |Дзеля ад агульнай колькасці вучняў (4 438 383)
! |Дзеля венграў паводле перапісу-2001
|-----
| align=center|66
| align=center|16407
| align=center|1337
| align=center|278
| align=center|0,41%
| align=center|0,32%
|+
|}

=== Арганізацыі ===
Правы венгерскай меншасці ва Украіне прадстаўляе Венгерская Дэмакратычная Федэрацыя ва Украіне, заснаваная ў [[1991]] годзе Федэрацыяй Венгерскай Культуры Закарпацця, Культурнай Федэрацыяй венграў [[Львоў|Львова]] і Асацыяцыяй венграў [[Кіеў|Кіева]]. У сваю чаргу, Федэрацыя Венгерскай Культуры Закарпацця мае зносіны з украінскай Венгерскай Партыяй, створанай у лютым [[2005]] года. У сакавіку [[2005]] года міністэрства юстыцыі Украіны з ініцыятывы Венгерскай Дэмакратычнай Федэрацыі зарэгістравала Венгерскую Дэмакратычную Партыю. [[1 снежня]] [[2008]] года гарадскім кіраўніком [[Мукачава]] быў абраны Золтан Лэндэл, акрамя гэтага Венгерская Дэмакратычная Федэрацыя мела поспехі на выбарах у Берагавым, Вінаградаве і Цячаве.

=== Рассяленне ===
[[Выява:Etnos0.gif|thumb|250px|Этнічныя групы ў Закарпацкай вобласці на 2001 г.:
{{легенда|#FFB6C1|украінцы (у т.л. русіны)}}
{{легенда|#90EE90|венгры}}
{{легенда|#FBEC5D|румыны}}
{{легенда|#4682B4|украінцы (у т.л. русіны) і [[рускія]]}}]]
Паводле звестак перапісу насельніцтва Украіны ў [[2001]] годзе ў краіне налічвалася 156 600 венграў. Параўнальна з перапісам [[1989]] года ў СССР колькасць венграў скарацілася на 4%, што тлумачыцца ніжэйшым узроўнем фертыльнасці ў венграў у параўнанні з украінцамі і, адпаведна, большым нарастаннем натуральнага змяншэння насельніцтва.

Амаль 95% венграў Украіны лічаць роднай мовай [[венгерская мова|венгерскую]] (149 431 чал.), 5 367 чал. — [[украінская мова|украінскую]] (3,4%) і 1513 чал. — [[руская мова|рускую]] (1,6%). Пераважная большасць украінскіх венграў — венгры Закарпацкай вобласці (151,5 тыс. з 156,6 тыс.), дзе яны складаюць 12,1% працэнт ад насельніцтва ([[2001]] год). Паводле звестак перапісу насельніцтва [[2001]] года венгры складаюць абсалютную большасць насельніцтва ў [[Берагаўскі раён|Берагаўскім]] раёне (блізу 3/4 ад насельніцтва раёна), прыкметную частку ад насельніцтва складаюць ва [[Ужгарадскі раён|Ужгарадскім]] (1/3), [[Вінаградаўскі раён|Вінаградаўскім]] (1/4) і [[Мукачаўскі раён|Мукачаўскім]] (1/8) раёнах. [[Асіміляцыя]] венграў у славянскім асяроддзі традыцыйна была невялікай, але за апошнім часам у некаторай ступені яе тэмпы павялічыліся. Таксама прадухіляюць асіміляцыю кампактнае рассяленне ў межах некалькіх раёнаў на мяжы з Венгрыяй.

{| class="wikitable sortable"
|+ Размеркаванне венграў па гарадах Закарпацкай вобласці (тысяч, перапіс 2001 года)<ref name=census>[http://www.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/nationality/Zakarpattia/ Держкомітет статистики України] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20070911044252/http://www.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/nationality/Zakarpattia/ |date=11 верасня 2007 }}</ref>
! Места
! Насельніцтва
! Венгры
! Дзеля ад насельніцтва
|-
| [[Ужгарад]]
| 115,6
| 8,0
|6,9
|-
| [[Бэрэгавэ (горад)|Берагава]]
| 26,6
| 12,8
|48,1
|-
| [[Мукачава]]
| 81,6
| 7,0
|8,6
|-
| [[Хуст]]
| 31,9
| 1,7
|5,4
|}

{| class="wikitable standard collapsible collapsed" style="border: none; width: 100%; background-color: transparent;"
!colspan=2|Размеркаванне паводле раёнаў Закарпацкай вобласці (тысяч, перапіс 2001 года)<ref name=census/>
|-
|style="border: none; background-color: transparent;" width="50%" valign="top"| 
{|
{| class="wikitable sortable"
|+
! Раён
! Насельніцтва
! Венгры
! Дзеля ад насельніцтва
|-
| [[Берагаўскі раён|Берагаўскі]]
| 54,0
| 41,2
|76,1
|-
| [[Вялікаберазнянскі раён|Вялікаберазнянскі]]
| 28,2
| —
| —
|-
| [[Вінаградаўскі раён|Вінаградаўскі]]
| 118,0
| 30,9
|26,1
|-
| [[Валавецкі раён|Валавецкі]]
| 25,5
| —
| —
|-
| [[Іршаўскі раён|Іршаўскі]]
| 100,9
| 0,1
|0,1
|-
| [[Міжгорскі раён|Міжгорскі]]
| 49,9
| —
| —
|-
| [[Мукачаўскі раён|Мукачаўскі]]
| 101,4
| 12,9
|12,7
|-
| [[Пярэчынскі раён|Пярэчынскі]]
| 32,0
| —
| —
|-
| [[Рахаўскі раён|Рахаўскі]]
| 90,9
| 2,9
|3,1
|-
| [[Сваляўскі раён|Сваляўскі]]
| 54,9
| 0,4
|0,7
|-
| [[Цячаўскі раён|Цячаўскі]]
| 171,9
| 5,0
|2,9
|-
| [[Ужгарадскі раён|Ужгарадскі]]
| 74,4
| 24,8
|32,6
|-
| [[Хусцкі раён|Хусцкі]]
| 96,9
| 3,8
|3,9
|}
{{-}}
{| class="wikitable sortable"
|+
! |Насельніцтва
! |Колькасць
! |
|-----
| align=center|гарадскага
| align=center|56.611 	 	
| align=center|36,2%
|-----
| align=center|сельскага
| align=center|99.955 			
| align=center|63,8%
|-----
! align=center|агулам
! align=center|156.566			
! align=center|100,0%
|+
|}
{{-}}
{| class="wikitable sortable"
|+Дынаміка долі венграў у Закарпацкай вобласці
! colspan=1 | 
! colspan=1 | 2001
! colspan=1 | 1989
! colspan=1 | 1959
|-----
| Берагаўскі раён
| align="center" |76,1%
| align="center" |75,6%
| align="center" |80,3%
|-----
| Берагава
| align="center" |48,1%
| align="center" |50,8%
| align="center" |55,6%
|-----
| Ужгарадскі раён (з м. [[Чоп]])
| align="center" |33,4%
| align="center" |34,8%
| align="center" |38,9%
|-----
| Вінаградаўскі раён
| align="center" |26,2%
| align="center" |24,8%
| align="center" |30,0%
|-----
| Мукачаўскі раён
| align="center" |12,7%
| align="center" |12,3%
| align="center" |13,5%
|-----
| Мукачава
| align="center" |8,5%
| align="center" |8,5%
| align="center" |14,9%
|-----
| Ужгарад
| align="center" |6,9%
| align="center" |7,9%
| align="center" |12,2%
|-----
| Хуст
| align="center" |4,3%
| align="center" |5,2%
| align="center" |{{ref+|У складзе Хусцкага раёна.}}
|-----
| Хусцкі раён
| align="center" |3,9%
| align="center" |4,3%
| align="center" |6,1%
|-----
| Цячаўскі раён
| align="center" |2,9%
| align="center" |3,7%
| align="center" |3,8%
|-----
| Рахаўскі раён
| align="center" |3,2%
| align="center" |4,1%
| align="center" |9,9%
|-----
| Сваляўскі раён
| align="center" |0,7%
| align="center" |0,8%
| align="center" |1,1%
|-----
| Пярэчынскі раён
| align="center" |0,2%
| align="center" |0,3%
| align="center" |0,3%
|-----
| Іршаўскі раён
| align="center" |0,1%
| align="center" |0,3%
| align="center" |0,3%
|-----
| Валавецкі раён
| align="center" |<0,1%
| align="center" |<0,1%
| align="center" |<0,1%
|-----
| Міжгорскі
| align="center" |<0,1%
| align="center" |<0,1%
| align="center" |<0,1%
|-----
| Вялікаберазнянскі
| align="center" |<0,1%
| align="center" |<0,1%
| align="center" |<0,1%
|-----
| '''Закарпацкая вобласць'''
| align="center" |'''12,1%'''
| align="center" |'''12,5%'''
| align="center" |'''15,9%'''
|+
|}
|}

=== Культура ===
У населеных пунктах, дзе кампактна пражываюць украінскія венгры, дзейнічаюць 87 бібліятэк, у фондах якіх размяшчаецца 408,3 тыс. асобнікаў венгерскамоўных кніг (пры абласной цэнтралізаванай навуковай, Мукачаўскай гарадскай і Вінаградаўскай раённай бібліятках працуюць сектары венгерскай літаратуры); 76 клубных устаноў, 395 калектываў мастацкай самадзейнасці, прафесійны венгерскі драматычны тэатр імя Д. Іеша ў Берагаве.

Ва Украіне зарэгістравана 88 перыядычных выданняў па-венгерску, з іх у Закарпацкай вобласці — 20. Газета «Карпаці ігаз со» падтрымліваецца з абласнога бюджэту, з мясцовых бюдэтаў фінансуюцца такія выданні, як «Унгвары відэкі гірэк», «Берэгсаз», «Нодзьсэўлаш відэкі гірэк», «Берэгі гірлап». У закарпацкай абласной дзяржаўнай тэлерадыёкампаніі працуе венгерскамоўная рэдакцыя. З [[1 лістапада]] [[2005]] года на базе абласной дзяржаўнай тэлерадыёкампаніі заснаваны канал «Тиса-1», на якім, у тым ліку, транслююцца і венгерскамоўныя перадачы. З [[1 верасня]] [[2006]] года праграмы транслююцца праз спадарожнік<ref name=pilipienka/>.

=== Палітыка ===
[[Выява:Другий тур 2010 по округах-en.png|thumb|250px|Другі тур выбараў прэзідэнта Украіны 2010 г. па выбарчых акругах.]]
Венгерская этнічная меншасць ва Украіне параўнальна актыўная ў палітычным жыцці краіны і, у прыватнасці, Закарпацкай вобласці.

У сакавіку [[1990]] года венгры бралі ўдзел у выбарах рэспубліканскага і гарадскіх саветаў народных дэпутатаў. У тагачасны Вярхоўны Савет УССР не быў абраны ніводны з венграў, тады як у абласны савет Закарпацкай вобласці з 120 чалавек было абрана 14 венграў (11,6 %), з іх 11 сяброў Таварыства венгерскай культуры Закарпацця (9,1 %)<ref>{{Кніга|аўтар = Токар П.|загаловак = Національний рух на Закарпатті: 1988-1993 гг.: Соціолого-політологічний аналіз|месца = Ужгород|год = 2002|старонкі = 47}}</ref>. У [[1994]] годзе ў выніку парламенцкіх выбараў дэпутатам ад Берагаўскай выбарчай акругі быў абраны кіраўнік Дэмакратычнай грамады венграў Украіны, М. Тоўт, які на момант абрання займаў пасаду прадстаўніка прэзідэнта ў Берагаскім раёне. Да [[1998]] Тоўт прадстаўляў у [[Вярхоўная Рада Украіны|Вярхоўным Савеце Украіны]] інтарэсы венгерскай меншасці.

У [[1994]] годзе ў Вярхоўным Савеце краіны была створана палітычная камісія па пытаннях правоў чалавека, нацыянальных меншасцей, міжнацыянальных зносін. У склад камісіі ўвайшла падкамісія па пытаннях нацыянальных меншасцей, этнічных груп і карэннага насельніцтва, на чале якой стаў М. Тоўт. [[5 сакавіка]] [[1996]] года ім разам з І. Папэску і іншымі 18 дэпутатамі было створана міжфракцыйнае дэпутацкае аб'яднанне нацыянальных меншасцей у Вярхоўным Савеце, мэтай якога стала прыцягненне ўвагі дэпутатаў да адлюстравання ў новай канстытуцыі краіны асноўных правоў, свабод чалавека і калектыўных правоў нацыянальных меншасцей.

Падчас парламенцкіх выбараў [[1998]] года была створана венгерская нацыянальная выбарчая акруга. Адпаведна з часткамі 1-2 артыкула 7 закону «Аб выбарах народных дэпутатаў Украіны» (''Про вибори народних депутатів України'') пры ўтварэнні выбарчай акругі мусіў брацца да ўвагі фактар кампактнасці пражывання нацыянальных меншасцей, мясцовасці падобнага тыпу не павінныя былі выходзіць за межы адной выбарчай акругі. З прычыны таго, што венгры ў Закарпацкай вобласці з'яўляюцца другой паводле колькасці нацыянальнасцю пасля [[украінцы|ўкраінцаў]], а іх месца пражывання з'яўляецца кампактным, на парламенцкіх выбарах [[1998]] года Цэнтральная Выбарчая Камісія Украіны стварыла 72 выбарчую акругу з цэнтрам у Берагаве, большасцю выбарцаў у якім сталі этнічныя венгры. Галоўнымі венгерскімі прэтэндэнтамі на атрыманне дэпутацкага мандату сталі кіраўнік Таварыства венгерскай культуры Закарпацця М. Ковач і М. Тоўт. Паводле вынікаў галасавання перамогу атрымаў М. Ковач, набраўшы 29,27% галасоў выбарцаў. Тым не менш, венгры ў Вярхоўным Савеце трэцяга склікання былі прадстаўлены адным дэпутатам.

Паводле вынікаў выбараў у мясцовыя органы ўлады ў [[1998]] годзе колькасць венграў у радах рознага ўзроўню Закарпацкай вобласці вырасла і склала 13,3% (у Берагаўскім — 75,6%; Вінаградаўскім — 26,9%). У абласной радзе з 60 дэпутатаў шэсць мандатаў атрымалі венгры, у раённых радах — 120 з 320, 49 з 130 кіраўнікоў радаў населеных пунктаў таксама з'яўляліся венграмі. Паводле вынікаў выбараў у Берагаўскай выбарчай акрузе была атрымана другая паводле памеру працэнтнай долі колькасць галасоў супраць усіх, саступіўшы толькі [[Севастопаль|Севастопалю]]. Падобныя вынікі тлумачацца недастатковай увагай партый да этнічных меншасцей, паколькі пры арыентацыі на іх існуе рызыка страты галасоў этнічнай большасці.

На выбарах у Вярхоўную Раду [[2002]] года дэпутатам ад Берагаўскай выбарчай акругі быў абраны кіраўнік Дэмакратычнай грамады венграў Украіны І. Гайдаш, які набраў 33,05 галасоў выбарца<ref>ў33. Закарпаття — багатонаціональний край // Поточний архів управління ў справах національностей та міграції Закарпатської ОДА. — Ужгород, 2003. — c. 4</ref>.

Аналітыкі прагназавалі перамогу ў дадзенай акрузе М. Ковачу, сябру групы «Солідарність», прыхільніку ідэй [[рэгіяналізм]]у і ініцыятару стварэння венгерскай адміністрацыйна-тэрытарыяльнай адзінкі. Тым не менш, Ковач атрымаў толькі 32,72% галасоў. Падлікі галасоў у дадзенай акрузе адбываліся даўжэй за астатнія, галасаванні ў шэрагу ўчасткаў былі прызнаны несапраўднымі. У паразе М. Ковача таксама сваю ролю адыграла балатаванне яго цёзкі М. Ковача, які набраў 8,04% галасоў.

І. Гайдаш заняў пасаду Сакратара Камітэта Вярхоўнай Рады Украіны па пытаннях правоў чалавека, нацыянальных меншасцей і міжнацыянальных адносін і стаў кіраўніком прадстаўнікоў грамадскіх арганізацый нацыянальных меншасцей Украіны пры прэзідэнце Украіны. У [[2005]] годзе ён стаў кіраўніком Дэмакратычнай партыі венграў Украіны.

На выбарах прэзідэнта Украіны ў [[2004]] годзе венгерскія арганізацыі падтрымлівалі [[Віктар Януковіч|Віктара Януковіча]], таму адну з апошніх перадвыбарчых паездак у трэцім туры выбараў Януковіч здзейсніў у Берагава. У выбарах [[2006]] года ў абласную раду Закараацкай вобласці з 90 мандатаў 5 атрымалі Партыя венграў Украіны, 4 — Дэмакратычная партыя венграў Украіны. Напярэдадні выбараў прэзідэнта [[2010]] года Дэмакратычная грамада венграў Украіны падтрымала Віктара Януковіча і накіравала просьбу аб перакладзе тэстаў незалежнага ацэньвання ведаў на венгерскую мову для выпускнікоў школаў на мовах нацыянальных меншасцей.

У сучасных раённых радах Закарпацкай вобласці венгры маюць 18,8% мандатаў у Вінаградаўскім раёне, 76,1% — у Берагаўскім, 24,8% — ва Ужгарадскім, менш за 1% — у Пярэчынскім, Вялікаберазнянскім, Міжгорскім і Валавецкім раёнах, 0,4% — у Сваляўскім, 12,9% — у Мукачаўскім, 0,1% — у Іршаўскім, 5% — у Цячаўскім, 3,8% — у Хусцкім, 2,9% — у Рахаўскім. Некаторымі венгерскімі арганізацыямі, у прыватнасці Дэмакратычнай грамадой венграў Украіны, падтрымліваецца праект г.зв. Прыцісянскай аўтаноміі — мясцовай аўтаноміі паводле венгерскай этнічнай прыкметы<ref>{{артыкул|загаловак=Автономія для ўгорців Закарпаття стоїть на порядку денному, — Товт|спасылка=http://zaholovok.com.ua/avtonomiya-dlya-ugortsiv-zakarpattya-stojit-na-poryadku-dennomu-–-tovt|выданне=zaholovok.com.ua|год=2013}}</ref>.

== Мова ==
{{Асноўны артыкул|венгерская мова ва Украіне}}

Венгерская мова належыць да [[венгерскія мовы|венгерскай]] групы [[фіна-ўгорскія мовы|фіна-ўгорскай]] галіны [[уральскія мовы|ўральскай]] моўнай сям'і, што рэзка адрознівае яе ад суседніх моў, якія адносяцца да [[індаеўрапейскія мовы|індаеўрапейскай]] моўнай сям'і. Абсалютная большасць венграў указвае венгерскую мову як родную (паводле звестак [[2001]] года), мова мае рэгіянальны статус у некалькіх раёнах Закарпацкай вобласці і горадзе Берагава.

Гістарычна венгерская мова з'яўлялася крыніцай цэлага пласту [[лексіка|лексічных]] запазычванняў для мясцовых [[русінская мова|гаворак]] украінскай мовы, але разам з гэтым венгерская мова сама ўтрымлівае значную долю лексемаў [[славянскія мовы|славянскага]] паходжання.

{{зноскі}}

== Спасылкі ==
* [http://www.hhrf.org/kmksz/ Культурная федэрацыя венграў Украіны]
* [http://www.umdsz.uz.ua/start.html Венгерская Дэмакратычная Федэрацыя] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20080327041053/http://www.umdsz.uz.ua/start.html |date=27 сакавіка 2008 }}{{ref-hu}}

[[Катэгорыя:Венгры]]
[[Катэгорыя:Народы Украіны]]
[[Катэгорыя:Закарпацкая вобласць]]