Прагляд зыходнага тэксту старонкі Раскол рускай царквы

'''Раскол''' — рэлігійна-грамадскі рух у [[Расія|Расіі]], у выніку якога адбылося аддзяленне ад [[руская праваслаўная царква|рускай праваслаўнай царквы]] самастойнай рэлігійнай плыні — [[стараабрадства]].

Зачэпкай для Раскола сталі рэформы 1653—1660 гг., праведзеныя патрыярхам [[Нікан (Патрыярх Маскоўскі)|Ніканам]] з мэтай павышэння аўтарытэту царквы і патрыяршаства і ўсталявання аднастайнасці ў царкоўнай службе. Рэформа ліквідавала адрозненні паміж рускімі і грэчаскімі чынамі богаслужэння і прадугледжвала выпраўленні розначытанняў у рускіх царкоўных кнігах паводле грэчаскіх узораў.

Нікан шырока выкарыстоўваў богаслужбовую практыку праваслаўнай царквы ў [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], дзе адрозненняў ад грэчаскай царквы не было; святары і манахі з [[Беларусь|Беларусі]] і [[Украіна|Украіны]] (напрыклад, [[Сімяон Полацкі]]) актыўна удзельнічалі ў правядзенні рэформы.

Так 8-канцовы крыж быў заменены на 6-канцовы, 2-пальцавае хрышчэнне — З-пальцавым, двайная (сугубая) [[алілуя]] — трайной і інш.

Супраць новаўвядзенняў і за захаванне старой набожнасці выступіла частка духавенства на чале з пратапопамі [[Авакум Пятровіч|Авакумам]], Даніілам, Іванам Няронавым і інш.

На царкоўных саборах 1654—1655 і 1666—1667 гг. перамаглі прыхільнікі рэформ. Аднак праціўнікі перамен не падпарадкаваліся саборным пастановам і т.ч. «раскалолі» царкву (адсюль назва «Раскол»).

Раскольнікі падвяргаліся ганенням з боку патрыяршаства і царскай улады: іх высылалі на ўскраіны Расіі, знявольвалі ў турмы і манастыры, катавалі і каралі смерцю; шмат іх уцякло за мяжу, у т.л. на [[Беларусь]].

У 2-й палавіне 17 ст. [[стараабрадства]] стала ідэйным сцягам самых розных апазіцыйных рухаў — ад антыфеадальна-сялянскіх да кансерватыўна-баярскіх. Супярэчлівы характар, сацыяльная неаднароднасць удзельнікаў Расколу абумовілі наяўнасць розных па арганізацыі і ідэалогіі груповак стараабрадства.

== Літаратура ==
* Раскол // {{Крыніцы/БелЭн|13к}} С. 352.
* {{ВТ-ЭСБЕ|Раскол}}

[[Катэгорыя:Стараверства]]
[[Катэгорыя:Царкоўныя расколы]]
[[Катэгорыя:Руская праваслаўная царква]]
[[Катэгорыя:Рэлігія ў Расіі]]
[[Катэгорыя:Гісторыя Расіі]]