Прагляд зыходнага тэксту старонкі Рэферэндум у Прыднястроўі (2006)

{| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300px" style="margin: 1em; background:#fafafa; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; margin-right: 2em; margin-left: 0em;" align ="right"
|- style="background-color:#eeeeee; font-size:135%;"
! Рэспубліканскі рэферэндум<br />17 верасня 2006 года
|- style="text-align: center; background-color:#E9E9E9"
|
{{Infobox referendum 
| name = Рэферэндум аб незалежнасці Прыднястроўя і далучэнні да Расіі
| title = ''«Ці падтрымліваеце Вы курс на незалежнасць Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікі і наступнае свабоднае далучэнне Прыднястроўя да Расійскай Федэрацыі?»'' 
| yes = 301332 
| no= 5905 
| total = 310169 
| electorate= 394861 
| map = 
| mapdivision = 
| notes =
}}
|- style ="text-align: center; background-color:#E9E9E9"
|
{{Infobox referendum 
| name = Рэферэндум аб далучэнні Прыднястроўя да Малдовы 
| title = ''«Ці лічыце Вы магчымай адмову ад незалежнасці Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікі з наступным уваходжаннем Прыднястроўя ў склад Рэспублікі Малдова?»'' 
| yes = 10308 
| no = 294253 
| total =310169 
| electorate = 394861 
| map = 
| mapdivision = 
| notes =
}}
|- style="text-align: center; background-color:#E9E9E9"
|}
[[Файл:20060917 posters 02.jpg|thumb|right|250px|Плакат, які паведамляе аб рэферэндуме]]
[[17 верасня]] [[2006]] года ў [[Прыднястроўская Малдаўская Рэспубліка|Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспубліцы]] прайшоў '''[[рэферэндум]] аб незалежнасці'''. Жыхарам ПМР трэба было адказаць на два пытанні:
# Ці падтрымліваеце Вы курс на незалежнасць Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікі і наступнае свабоднае далучэнне Прыднястроўя да [[Расія|Расійскай Федэрацыі]]?
# Ці лічыце Вы магчымай адмову ад незалежнасці Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікі з наступным уваходжаннем у склад [[Малдова|Рэспублікі Малдова]]?

Па першым пытанні «за» выказаліся 97,1 % прыднястроўцаў, «супраць» — 2,3 %. На другое пытанне «так» адказалі 3,4 % грамадзян ПМР, «не» — 94,6 %.

</center>

== Перадгісторыя ==
[[Файл:20060917 tiraspol nashi.jpg|thumb|left|250px|Міжнародныя назіральнікі за рэферэндумам ад маладзёжнага руху «Нашы» у Ціраспалі]]
Напярэдадні рэферэндуму ў рэгіёне былі прыняты ўзмоцненыя меры бяспекі: міліцыя пераведзена на ўзмоцнены рэжым нясення службы, ва ўсіх населеных пунктах арганізавана кругласутачнае патруляванне вуліц пешымі і мабільнымі групамі міліцыі, узмоцнена ахова мяжы, праводзіўся больш пільны дагляд на мытні. Кіраўніцтва ПМР лічыла такія меры бяспекі апраўданымі ў сувязі са выбухамі ў Ціраспалі летам [[2006]] года<ref>{{артыкул | загаловак = Прыднястроўе перад рэферэндумам перайшло на ўзмоцнены рэжым бяспекі | выданне = Newsru. Com | год = 2006/09/16 | спасылка = http://newsru.com/world/16sep2006/pridn.html}}</ref>. Прадстаўнікі малдаўскіх уладаў, а таксама кіраўніцтва [[ЗША]], [[Еўрапейскі саюз|Еўрапейскага саюза]], [[Савет Еўропы|Савета Еўропы]], [[Румынія|Румыніі]], [[Украіна|Украіны]] і [[АБСЕ]] загадзя заяўлялі, што не прызнаюць рэферэндум легальным. Пра сваю падтрымку правядзення рэферэндуму аб незалежнасці Прыднястроўя заявіў малдаўскі палітык Валерый Кліменка, лідар пазапарламенцкай левай прарасійскай партыі «Раўнапраўе»<ref>{{артыкул | загаловак = Лідары дзвюх Кішынёўскіх партый апраўдваюць рашэнне прыднястроўскіх уладаў аб правядзенні рэферэндуму | выданне = ІА Навіны-Малдова | год = 15.09.2006 | спасылка = http://conflict.md/stiri.php?ID=1418 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20070927005600/http://conflict.md/stiri.php?ID=1418 | archivedate = 27 верасня 2007 }}</ref>. У той жа час, афіцыйны Крэмль не заявіў аб прызнанні легітымнасці рэферэндуму. [[Міністэрства замежных спраў Расійскай Федэрацыі|МЗС Расіі]] толькі заклікаў не разглядаць рэферэндум аб незалежнасці як спробу дэстабілізаваць сітуацыю ў рэгіёне. Міністр замежных спраў [[Сяргей Віктаравіч Лаўроў]] адзначыў, што рэферэндум — гэта, «напэўна, імкненне прыцягнуць увагу да таго, што сітуацыя не ўрэгулявана»<ref>{{артыкул | загаловак = У Прыднястроўі адкрыліся ўчасткі для галасавання на рэферэндуме | выданне = Lenta.Ru | год = 2006/09/17 | спасылка = http://www.lenta.ru/news/2006/09/17/vote/_Printed.html}}</ref>. Ён таксама заявіў, што рэферэндум у Прыднястроўі «з’яўляецца рэакцыяй на фактычную блакаду, ад якой пакутуе эканоміка і жыхары гэтага рэгіёна… Да рэферэндуму ў Прыднястроўі трэба ставіцца без эмоцый, не дазваляць, каб эмоцыі захілілі сутнасць, а сутнасць заключаецца ў неабходнасці вярнуцца за стол перамоў. Я думаю, што да гэтага ёсць жаданне ў Прыднястроўя. Думаю, што ў гэтым зацікаўлена і Малдова»<ref>{{артыкул | загаловак = МЗС Расіі называе рэферэндум у Прыднястроўі рэакцыяй на фактычную блакаду | выданне =Vlasti.Net | год = 2006/09/16 10:06 | спасылка = http://vlasti.net/index.php?Screen=news&id=171864}}</ref>. Згодна з экзіт-полам, да поўдня 92 % прагаласавалі за незалежнасць і саюз з Расіяй. Толькі 2 % падтрымалі аб’яднанне з Малдовай, 6 % адмовіліся казаць аб сваіх перавагах.<ref>{{артыкул | загаловак = У Прыднястроўі 92% прагаласавала за саюз з Расіяй - экзіт-пол | выданне = Вести.Ru| год = 2006/09/17 14:49 | спасылка = http://www.vesti.ru/news.html?id=99748&tid=39110}}</ref>

== Ход рэферэндуму ==
[[Файл:Transnistria referendum call.jpg|thumb|left|250px|Плакат з інфармацыяй аб рэферэндуме ў акне маршрутнага таксі]] Раніцай 17 верасня адкрыліся 262 участкі для галасавання. У рэферэндуме прынялі ўдзел 174 міжнародныя назіральнікі. Найбольш шматлікія маніторынгавыя групы прыбылі з Малдовы, Расіі і [[Украіна|Украіны]]. Прыбылі таксама афіцыйныя дэлегацыі з [[Абхазія|Абхазіі]], [[Паўднёвая Асеція|Паўднёвай Асеціі]] і [[Нагорны Карабах|Нагорнага Карабаха]]. Былі назіральнікі і ад міжнародных арганізацый (Міжнародны інстытут маніторынгу выбараў (IIEM), Цэнтральна-Еўрапейская група палітычнага маніторынгу ([[Германія]]), «Свабодная Румынія»), Еўрапарламента і заходнееўрапейскія эксперты.<ref>{{артыкул | загаловак = Маніторынг рэферэндуму ў Прыднястроўі вядуць 174 міжнародныя назіральнікі | выданне = Прывітанне-Прэс | год = 2006/09/17 | спасылка = http://www.olvia.idknet.com/ol133-09-06.html }}{{Недаступная спасылка}}</ref> Правядзенне экзіт-полаў і здымкі ў дзень рэферэндуму дазволеныя на адлегласці не бліжэй за 25 метраў ад выбарчых участкаў<ref>{{артыкул | загаловак = У Прыднястроўі ў дзень рэферэндуму экзіт-полы можна будзе праводзіць не бліжэй за 25 м ад выбарчага ўчастка | выданне= ІА Regnum | год = 11.09.2006 | спасылка = http://www.regnum.ru/news/702851.html}}</ref>. Па дадзеных на 12:00, у рэферэндуме прыняла ўдзел 37,9 % грамадзян Прыднястроўя. Найбольш высокая актыўнасць выбаршчыкаў была ў [[Грыгарыёпаль|Грыгарыёпалі]] і [[Грыгарыёпальскі раён|Грыгарыёпальскім раёне]], дзе ў рэферэндуме прыняў удзел 51 % выбаршчыкаў. У [[Каменка (Малдова)|Каменцы]] прагаласавалі 48 % грамадзян. За Каменкай ішлі [[Бендэр]] (40,4 %), [[Слабадзея]] (37,73 %), [[Дубасары]] (35,74 %), [[Ціраспаль]] (33,88 %) і [[Рыбніца]] (32,31 %)<ref>{{артыкул | загаловак = Па дадзеных на 12.00, у рэферэндуме прыняло ўдзел амаль 38% грамадзян Прыднястроўя | выданне = Прывітанне-Прэс | год = 2006/09/17 | спасылка = http://www.olvia.idknet.com/ol141-09-06.html }}{{Недаступная спасылка}}</ref>.

[[Файл:P1012700.jpg|thumb|right|300px| Плакат у Ціраспалі, які апавяшчае пра рэферэндум.]] Па дадзеных на 15:00 мясцовага часу, прагаласавала больш за 58 % выбаршчыкаў: [[Рыбніца]] — 53,69 %, [[Слабадзея]] — 59,62 %, [[Дубасары]] — 52,47 %, [[Каменка (Малдова)|Каменка]] — 65,23 %, [[Бендэр]] — 59,87 %, [[Ціраспаль]] — 58,85 %, [[Грыгарыёпаль]] — 66,37 %<ref>{{артыкул | загаловак=Рэферэндум у Прыднястроўі адбыўся | выданне=Вести.Ru | год=2006/09/17 16:45 | спасылка = http://www.vesti.ru/news.html?id=99751&tid=39110}}</ref>. Па дадзеных Цэнтральнай выбарчай камісіі на 18:00, актыўнасць выбаршчыкаў на рэферэндуме ў Прыднястроўі дасягнула 70 %. У Бендэры прагаласавала 70,63 % ад агульнай колькасці выбаршчыкаў, у Ціраспалі — 69,54 %, у Слабадзеі і Грыгарыёпалі — па 75 %<ref>{{артыкул | загаловак = Актыўнасць выбаршчыкаў дасягнула 70% | выданне = Прывітанне-Прэс | год = 2006/09/17 | спасылка = http://www.olvia.idknet.com/ol152-09-06.htm | archiveurl = https://web.archive.org/web/20071111003152/http://www.olvia.idknet.com/ol152-09-06.htm | archivedate = 11 лістапада 2007 }}</ref>. Прэзідэнт Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікі [[Ігар Мікалаевіч Смірноў]] выказаў меркаванне, што па выніках праведзенага ў нядзелю рэферэндуму Прыднястроўе зможа ўвайсці ў склад Расійскай Федэрацыі<ref>{{артыкул | аўтар = Мудроў А. | загаловак = Смірноў: «Прыднястроўе можа ўвайсці ў склад Расіі» | выданне = Агенцтва нацыянальных навін | год = 2006/09/17 14:05 | спасылка = http://www.annews.ru/news/detail.php?ID=25954 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20070928064811/http://www.annews.ru/news/detail.php?ID=25954 | archivedate = 28 верасня 2007 }}</ref>.

== Вынікі рэферэндуму ==
[[Файл:20060917 referendum.svg | thumb | left | 250px | Вынікі па першым пытанні рэферэндуму:
{{легенда| #9C9CFF|За}}
{{легенда | #9C3163|Супраць}}]]

Па афіцыйных дадзеных Цэнтральнай выбарчай камісіі, 97,1 % прыднястроўцаў, якія ўдзельнічалі ў рэферэндуме 17 верасня, выказаліся за незалежнасць рэспублікі і наступнае свабоднае далучэнне яе да Расіі. 94,6 % прагаласавалі супраць уваходжання Прыднястроўя ў склад Малдовы. Такія лічбы агучыў старшыня Цэнтрвыбаркама ПМР Пётр Дзенісенка. Актыўнасць выбаршчыкаў на рэферэндуме была рэкордна высокай (па ўдакладненых дадзеных ЦВК, 78,6 %), гэта значыць, каля 306 тыс. з 389 тыс. чалавек. У чатырох рэгіёнах рэспублікі — [[Каменка (Малдова)|Каменцы]], [[Грыгарыёпаль|Грыгарыёпалі]], [[Слабадзея|Слабадзеі]] і [[Бендэр]]ы — [[яўка выбаршчыкаў]] перавысіла 80%-ую адзнаку. Ушчыльную да яе наблізіўся [[Ціраспаль]] (выбарчая актыўнасць у прыднястроўскай сталіцы склала 79,85 %). Па словах старшыні Цэнтрвыбаркама Пятра Дзенісенкі, сур’ёзных парушэнняў падчас рэферэндуму зафіксавана не было.<ref>{{артыкул | загаловак = Прыднястроўе прагаласавала за далучэнне да Расіі ... | выданне = Прывітанне-Прэс | год = 18.09.2006 | спасылка = http://www.olvia.idknet.com/ol160-09-06.htm | archiveurl = https://web.archive.org/web/20071216190233/http://www.olvia.idknet.com/ol160-09-06.htm | archivedate = 16 снежня 2007 }}</ref>
{{-}}
{| class="standard"
|+ Вынікі рэферэндуму па раёнам ПМР<ref>{{артыкул
|загаловак = Удакладненыя вынікі рэферэндуму па раёнам
|выданне = Прыднястроўскае інфармацыйнае агенцтва
|год = 18.09.2006
|спасылка = http://www.tiras.ru/modules.php?name=News&file=article&sid=2336
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20060622092231/http://www.tiras.ru/modules.php?name=News
|archivedate = 22 чэрвеня 2006
}}</ref>
|- align="center"
! rowspan=2 | || rowspan=2 | Людзі, якія прынялі ўдзел || colspan=2 | За незалежнасць і аб’яднанне з Расіяй || colspan=2 | За аб’яднанне з Малдовай
|- align="center"
! За || Супраць || За || Супраць
|- align="right"
| align="left" | [[Ціраспаль]] || 79,8 % || 98,2 % || 1,4 % || 2,3 % || 96,0 %
|- align="right"
| align="left" | [[Бендэр]] || 81,0 % || 96,6 % || 2,7 % || 3,1 % || 95,3 %
|- align="right"
| align="left" | [[Дубасары]] || 69,2 % || 94,7 % || 4,1 % || 5,7 % || 91,0 %
|- align="right"
| align="left" | [[Грыгарыёпаль]] || 81,9 % || 95,3 % || 3,8 % || 5,4 % || 92,6 %
|- align="right"
| align="left" | [[Каменка (Малдова)|Каменка]] || 81,0 % || 96,8 % || 1,9 % || 2,5 % || 96,0 %
|- align="right"
| align="left" | [[Рыбніца]] || 73,4 % || 96,9 % || 2,3 % || 4,3 % || 92,3 %
|- align="right"
| align="left" | [[Слабадзея]] || 80,6 % || 97,7 % || 2,1 % || 3,4 % || 95,2 %
|- align="right"
| align="left" | Усяго па Прыднястроўю || 78,6 % || 97,1 % || 2,3 % || 3,4 % || 94,6 %
|}

== Рэакцыя на рэферэндум ==
{{Палітыка Прыднястроўя}}
У звароце да народу [[18 верасня]] прэзідэнт ПМР [[Ігар Мікалаевіч Смірноў]] заявіў, што ў Прыднястроўі вырасла цэлае пакаленне маладых людзей, якія выберуць Расію, а не [[Еўрапейскі саюз]] і [[НАТА]], што і даказаў рэферэндум. Прэзідэнт мае намер падрыхтаваць законапраекты, накіраваныя на гарманізацыю заканадаўства Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікі і Расійскай Федэрацыі ў сферы фінансавай, эканамічнай, падатковай і мытнай палітыкі, сацыяльнага забеспячэння і адукацыі<ref>{{артыкул| загаловак = Зварот прэзідэнта Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікі І. Н. Смірнова да народа Прыднястроўя па выніках агульнанароднага рэферэндуму| выданне = Прывітанне-Прэс| год = 18.09.2006| спасылка = http://www.olvia.idknet.com/ol161-09-06.htm| archiveurl = https://web.archive.org/web/20071215035647/http://www.olvia.idknet.com/ol161-09-06.htm| archivedate = 15 снежня 2007}}</ref>. Для прэзідэнта ПМР плебісцыт стаў вельмі ўдалым стартам перадвыбарчай кампаніі. 18 верасня Ігар Смірноў афіцыйна заявіў, што будзе балатавацца на наступны тэрмін<ref>{{артыкул | загаловак = Рубель ў канцы тунэлю | выданне = Lenta.ru | год = 18.09.2006 | спасылка = http://lenta.ru/articles/2006/09/18/vote/}}</ref>. Па выніках тэлефоннага апытання раніцай 18 верасня 63 % слухачоў (782 чалавекі) радыёстанцыі «[[Эха Масквы]]» выказаліся за прыняцце Прыднястроўя ў склад Расіі. 37 % (466 чалавек) выказаліся супраць<ref>{{артыкул | загаловак = Вынікі галасавання на «Эху Масквы» | спасылка = http://echo.msk.ru/cgi-bin/v.cgi?poll_id=2623&mode=result}}</ref>. Некаторыя расійскія эксперты (старшыня камітэта Дзярждумы па міжнародных справах Канстанцін Касачоў, намеснік дырэктара расійскага Цэнтра палітычных тэхналогій Аляксей Макаркін, дырэктар Цэнтра параўнальных палітычных даследаванняў Інстытута эканомікі РАН Барыс Шмялёў) лічылі, што нягледзячы на вынікі рэферэндуму, ён не прывядзе да змены статуса ПМР і не паўплывае на пазіцыю міжнароднай супольнасці ў адносінах да рэгіёну.

20 верасня фракцыя партыі Радзіма падчас пленарнага пасяджэння ў Дзяржаўнай думе Расіі прапанавала прыняць зварот расійскага парламента да прэзідэнта [[Уладзімір Уладзіміравіч Пуцін|Уладзіміра Пуціна]] з просьбай у кароткія тэрміны «вывучыць магчымасці прыступіць да працэдуры прызнання дзяржаўнага суверэнітэту Прыднястроўскай Малдаўскай рэспублікі»<ref>{{артыкул | загаловак ="Радзіма" запрапанавала пачаць кансультацыі аб уваходжанні Прыднястроўя ў склад Расіі | выданне = ІА Regnum | год = 20.09.2006 13:17 | спасылка = http://www.regnum.ru/news/707997.html}}</ref>. Кіраўнік Саюза ўкраінцаў Прыднястроўя Васіль Працэнка заявіў, што «выказванні новага кіраўніка місіі АБСЕ ў Малдове Луіса О’Ніла аб тым, што вынікі прыднястроўскага рэферэндуму аб статусе рэспублікі не будуць прызнаныя, не пачутыя, бо ніводнага назіральніка ад АБСЕ на ўсенародным галасаванні ў ПМР 17 верасня не было». Больш за тое, ён лічыць, што місія [[АБСЕ]] паслядоўна выконвае палітычны заказ [[ЗША]] па выцясненні Расіі з рэгіёну<ref>{{артыкул | загаловак = Старшыня Саюза украінцаў Прыднястроўя: АБСЕ выконвае палітычны заказ Вашынгтона | выданне = ІА Regnum | год = 25.09.2006 14:02 |спасылка = http://www.regnum.ru/news/710398.html}}</ref>. [[6 кастрычніка]] 2006 [[Дзярждума]] РФ прыняла пастанову аб прызнанні прыднястроўскага рэферэндуму аб незалежнасці легітымным. Дзярждума заклікала сусветную супольнасць улічыць вынікі рэферэндуму «дзеля забеспячэння правоў чалавека, міру і бяспекі ў дадзеным рэгіёне і справядлівага вырашэння прыднястроўскага канфлікту». Пастанова была прынята аднагалосна ўсімі 419 дэпутатамі, якія прысутнічалі на пасяджэнні<ref>{{артыкул | загаловак = Дзярждума РФ: рэферэндум у Прыднястроўі быў легітымным і Расія павінна ўлічваць яго вынікі | выданне = Newsru.Com | год = 06.10.2006 16:37 | спасылка = http://www.newsru.com/russia/06oct2006/pmr.html}}</ref>. [[Украіна]] не прызнала гэты рэферэндум легітымным, таксама як і [[ЕС]], [[АБСЕ]], [[Савет Еўропы]], [[Малдова]] і [[ЗША]].

18 сакавіка 2014 Старшыня Вярхоўнага савета Прыднястроўя Міхаіл Бурла адправіў спікеру Дзярждумы Расіі Сяргею Нарышкіну ліст, у якім папрасіў прадугледзець у распрацоўцы заканадаўства па ўваходжанню Крыма ў склад РФ магчымасці па прыняцці і іншых замежных дзяржаў. Прыднястроўе спадзяецца, што новыя правілы будуць прынятыя і гэта дазволіць яму таксама прэтэндаваць на месца ў складзе РФ. 16 красавіка 2014 года афіцыйны зварот да расійскіх уладаў і АБСЕ з просьбай аб прызнанні Прыднястроўя прыняў Вярхоўны савет рэспублікі<ref>{{Cite web | url = http://www.vspmr.org/News/?ID=8843|title = Звароты Вярхоўнага Савета ПМР да Прэзідэнта, Дзярждумы, Савета Федэрацыі РФ, ААН, АБСЕ, Прэзідэнта ПМР | publisher = Вярхоўны Савет ПМР | date = 16 красавіка 2014 года}}</ref>.

== Гл. таксама ==
* [[Прыднястроўскі канфлікт]]
* [[Прэзідэнцкія выбары ў Прыднястроўі (2006)]]

== Спасылкі ==
* [http://gos-pmr.ru/ Сайт Прэзідэнта Прыднястроўя]
* [http://www.regnum.ru/dossier/891.html?page1 Падборка артыкулаў] пра рэферэндум на Regnum.Ru
* {{артыкул
|аўтар = Жосу В.
|загаловак = Погляд з Малдовы
|выданне = Малдаўскія ведамасці
|спасылка = http://www.olvia.idknet.com/ol178-09-06.htm
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20150924060155/http://www.olvia.idknet.com/ol178-09-06.htm
|archivedate = 24 верасня 2015
}}

{{зноскі}}

[[Катэгорыя:Рэферэндумы аб незалежнасці]]
[[Катэгорыя:Падзеі 17 верасня|2006]]
[[Катэгорыя:Верасень 2006 года]]
[[Катэгорыя:Рэферэндумы ў Прыднястроўі]]
[[Катэгорыя:Выбары 2006 года]]