Гарчычная бомба

Гарчычная бомба (англ.: Mustard oil bomb) або глюказіналатна-міразінатны комплекс — хімічная сістэма аховы ад траваедных жывёл і насякомых-шкоднікаў у раслін сямейства Капуставыя (Brassicaceae). Упершыню выраз «гарчычная бомба» быў выкарыстаны нямецкім навукоўцам Філіпам Матыле, бо «гэта хімічная сістэма, як сапраўдная бомба, чакае моманту, каб падарвацца пры пашкоджанні тканак расліны».

Хімічныя асаблівасці

Гарчычная бомба прадстаўляе сабой т. зв. бінарную сістэму, калі ў розных тканках расліны захоўваюцца малекулы розных хімічных рэчываў (другасны метабаліт глюказіналат сінегрын і фермент міразіназа), якія звычайна не кантактуюць паміж сабой. Калі расліна пашкоджваецца траваеднай жывёлай і тканкі разбураюцца, то гэтыя рэчывы змешваюцца паміж сабой і пачынаецца хімічная рэакцыя, у выніку якой утвараецца лятучы і едкі гарчычны алей.

Адаптацыя

Некаторыя насякомыя ў выніку эвалюцыі выпрацавалі біяхімічныя механізмы барацьбы з гарчычнай бомбай — напрыклад, рамбавідная моль серпакрылая моль капусная (Plutella xylostella), якая харчуецца выключна раслінамі, прадстаўнікамі сямейства Brassicaceae. Арганізм молі выпрацоўвае адмысловы фермент сульфатазу, які разбурае сінегрын яшчэ да таго, як ен пачне ўзаемадзейнічаць з міразіназай. Нягледзячы на тое, што сінегрын — не адзіны прадстаўнік глюказіналатаў у капуставых, сульфатаза рамбавіднай молі можа разбураць і іншыя падобныя рэчывы, магчыма, нават усе.

Гл. таксама

• Цыянідная бомба