Станіслаў Сак

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Станіслаў Сак
Нараджэнне XIV стагоддзе
Смерць не раней за 1434
Род Саковічы
Дзеці Андрэй Саковіч, Васко Саковіч[d], Станька Саковіч[d], Пётр Саковіч[d] і Федзька Саковіч[d]

Сак, у хрышчэнні Станіслаў (XIV ст. — пасля 20 студзеня 1433) — літоўскі баярын, староста дубінскі (1433).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

На Гарадзельскай уніі прыняў герб «Помян»[1]. Да акта ўніі прыклаў пячатку, якая ідэнтыфікуе яго хрысціянскае імя Станіслаў. Надпіс на абадку пячаткі:

" † 𝖘𝖙𝖆𝖓𝖎𝖘𝖑𝖆𝖎 ∵ . . 𝖘 ∵ 𝖘𝖆𝖐 ∵ "

Родапачынальнік роду Саковічаў герба «Помян». Напэўна, сваяком Сака быў Ян Даўгірд, бо таксама ўжываў герб «Помян» і выступаў сведкам данацыі Андрэя Саковіча Віленскай кафедры ў 1434 годзе[2].

Валодаў Немянчынам[1].

Падчас грамадзянскай вайны (1432—1435) быў прыхільнікам вялікага князя літоўскага Свідрыгайлы, як сведка 15 мая 1432 года ў Скірстымоні падпісаў яго дагавор з Тэўтонскім ордэнам[1].

Пячаткі[правіць | правіць зыходнік]

Дзеці[правіць | правіць зыходнік]

Паводле[3]:

  • Андрэй — ваявода троцкі (1459—1465), намеснік полацкі (1444—1458), намеснік смаленскі (1440).
  • Васко (Васіль) (? — каля 1473) — 25 ліпеня 1444 года разам з жонкай, дачкой і іншымі (не названымі) дзецьмі зрабіў ахвяраванне віленскім францысканцам[4]. Жонка — Мілохна[5].
  • Алехна — староста бельскі (1477—1481)
  • Івашка (Ян) — староста вількейскі (1451), маршалак гаспадарскі (1472)
  • Станька (Станіслаў) — меў бенефецыйныя ўладанні ў Боліне і Уле, атрыманыя ад Жыгімонта Кейстутавіча і Казіміра Ягелончыка[6]. Жонка — Васька.
  • Пётр — староста ковенскі (1447), напэўна ўпамінаецца як Vako у час паездкі да магістра Ордэна ў пачатку 1447 года[7].
  • Федзька — згадваецца адзіны раз паміж 1441—1443 гадамі, калі атрымаў людзей ад вялікага князя Казіміра Ягелончыка[8]. Магчыма, староста бельскі ў 1439 годзе[9].

Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]

  1. а б в Semkowicz, W. O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle 1413 r. // Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie. 1926—1927. T. VIII. — Kraków: Polskie Towarzystwo Heraldyczne we Lwowie, 1928. — S. 230.
  2. Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji wileńskiej = Codex diplomaticus ecclesiae cathedralis necnon Dioeceseos Vilnensis. — T. 1. (1387—1507). Wydali Jan Fijałek i Władysław Semkowicz. — Kraków, 1948. — S. 150.
  3. Kelma, E. Ród Sakowiczów i jego majętności w XV i pierwszej połowie XVI wieku // Lituano-Slavica Posnaniensia. Studia Historica. — T. 3. — Poznań, 1989. — S. 156—156.
  4. Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji wileńskiej = Codex diplomaticus ecclesiae cathedralis necnon Dioeceseos Vilnensis. — T. 1. (1387—1507). Wydali Jan Fijałek i Władysław Semkowicz. — Kraków, 1948. — S. 203.
  5. Пятраўскас, Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.: Склад — структура — улада / Р. Пятраўскас; пер. з літоўскай мовы А. Мікус. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 386 с. — С. 294. — ISBN 978-5-00076-015-4.
  6. Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 3, 1440—1498. Užrašymų knyga 3 = Lithuanian Metrica. Book of inscriptions 3, 1440—1498 = Литовская Метрика. Книга записей 3 / [parengė Lina Anužytė ir Algirdas Baliulis]; Lietuvos istorijos institutas. — Vilnius: Žara, 1998. — 161, [5] p. — P. 29, 44. — ISBN 9986-34-026-8.
  7. Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. — Riga, Moskau, 1896. — S. 200—201
  8. Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 3, 1440—1498. Užrašymų knyga 3 = Lithuanian Metrica. Book of inscriptions 3, 1440—1498 = Литовская Метрика. Книга записей 3 / [parengė Lina Anužytė ir Algirdas Baliulis]; Lietuvos istorijos institutas. — Vilnius: Žara, 1998. — 161, [5] p. — P. 68. — ISBN 9986-34-026-8.
  9. Szybkowski, S. [Recenzija] / Sobiesław Szybkowski // Zapiski Historyczne. — 2005. — T. 70. — Z. 4. — S. 158.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]