Гу (чаша для віна)

Гу, XIII стагоддзе да н. э., культура Аньян. Метраполітэн-музей, Нью-Ёрк

Гу (кіт. 觚) — чаша для віна, якая адносіцца да старажытнакітайскага рытуальнага посуду. Чашы гу выкарыстоўваліся ў якасці сасудаў для пітва, а таксама для паднашэнняў падчас рытуалаў і цырымоній у перыяд дынастый Шан (1600 да н. Э. — 1027 да н. э.) і Чжоу (1046 год да н. э. — 256 год да н. э.).

Выгляд

Гу выглядае як высокая вузкая пасудзіна з бронзы, якая злёгку пашыраецца ў ніжняй частцы, звужаецца пасярэдзіне і моцна пашыраецца зверху. На ўнутранай частцы наносіліся надпісы, а знешняя паверхня гу часта ўпрыгожвалася таатэ. Гу з квадратнай асновай называюцца фанг гу (кіт. 方 觚).

Выкарыстанне

Чаша гу, як і іншыя прадметы рытуальнага посуду, была вядомая яшчэ да наступлення бронзавага веку, а яе асаблівая форма да пачатку бронзавага веку ўжо ўстаялася. Хоць гу выраблялі з бронзы, сустракаюцца падобныя да гу чашы для віна, выкананыя задоўга да наступлення бронзавага веку з гліны і дрэва. У магільніках перыяду дынастыі Шан у Аньяне былі знойдзеныя чашы з мяккай слаба абпаленай керамікі, якія імітуюць гу і цзюе і якія служылі заменай для дарагіх бронзавых кубкаў. Гэтыя сасуды выкананыя груба і не падыходзяць для лібацыі ці піцця.

Бронзавая гу, канец XI стагоддзя да н. э.. Метраполітэн-музей, Нью-Ёрк

У ранні перыяд дынастыі Шан часта выраблялі керамічныя гу. Чашы гу у адрозненне ад кубкаў цзюе адносна позна сталі часткай бронзавага рытуальнай посуду, застаючыся доўгі час керамічным сасудам. Так, у культуры Эрлітоу поруч з бронзавымі чашамі былі знойдзеныя керамічныя гу, якія, на думку археолагаў, выкарыстоўваліся менш прывілеяванымі слаямі грамадства. Бронзавыя гу амаль не сустракаюцца ў культуры Эрліган, у той час як у магільніках ў Аньяне бронзавыя гу такія ж частыя, як і цзюе.

Мяркуючы па археалагічных дадзеных, гу часта выкарыстоўвалася прадстаўнікамі вышэйшага сацыяльнага класа. Знойдзеныя чашы моцна адрозніваюцца па вонкавым выглядзе і выкананні. Найбольш элегантныя гу тонкай працы са складаным узорам сустракаюцца ў раёнах пражывання высокай арыстакратыі. Простыя высокія і вузкія чашы без складаных арнаментаў выкарыстоўваліся ў дамах знаці ніжэйшага рангу. Простыя людзі не карысталіся чашамі гу. Такім чынам, гэтыя чашы з’яўляюцца своеасаблівым маркерам сацыяльнага становішча: калі на археалагічным участку была знойдзена чаша гу, то дадзенае пахаванне належыць арыстакратычнай сям’і. Зыходзячы з якасці апрацоўкі артэфакта, таксама можна меркаваць пра дастатак і становішча сям’і ў складанай сістэме рангаў кітайскай знаці.

Чашы гу разам з кубкамі цзюе — найбольш часта сустраканыя вінныя чашы сярод прадметаў рытуальнага посуду ў перыяд Шан. З надыходам эпохі Чжоу іх колькасць рэзка падае і іх месца займаюць ахвярныя чашы цзун, ху, збан ю і чжы.