Патрабаванні венгерскіх рэвалюцыянераў (1956)
(Пасля перасылкі з Патрабаванні венгерскіх рэвалюцыянераў, 1956)
Патрабаванні венгерскіх рэвалюцыянераў — спіс з шаснаццаці пунктаў, складзены 22 кастрычніка 1956 года групай венгерскіх студэнтаў, якія змяшчалі ключавыя патрабаванні нацыянальнай палітыкі[1]. Пасля антысавецкага (супраць СССР) маршу пратэсту ў Будапешце студэнты паспрабавалі ўвайсці ў галоўную радыёвяшчальную станцыю горада, каб агучыць праз радыё свае патрабаванні. Студэнты былі затрыманыя, і калі гараджане сабраліся каля радыёвяшчальнай станцыі, каб папрасіць аб іх вызваленні, паліцыя дзяржаўнай бяспекі адкрыла агонь па бяззбройным натоўпе, што стала пачаткам венгерскай рэвалюцыі 1956 года.
Пункты патрабаванняў:
- Мы патрабуем неадкладнай эвакуацыі ўсіх войскаў СССР, у адпаведнасці з палажэннямі мірнай дамовы.
- Мы патрабуем таемнага галасавання на выбарах членаў партыі на ўсіх узроўнях і абнаўлення членаў ніжніх, сярэдніх і верхніх эшалонаў Венгерскай партыі працоўных. Гэтыя службовыя асобы павінны склікаць з’езд партыі як мага раней, з мэтай абраць новы ЦК.
- Новы ўрад павінен быць створаны пад кіраўніцтвам Імрэ Надзя: усе «крымінальныя злачынцы» эпохі Сталіна-Ракашы павінны быць неадкладна звольнены.
- Мы патрабуем публічнага расследавання злачыннай дзейнасці Міхалы Фаркаша і яго саўдзельнікаў. Ракашы, які з’яўляецца асобай, адказнай за большасць злачынстваў нядаўняга мінулага, а таксама датычнай да спусташэння нашай краіны, павінен быць экстрадаваны ў Венгрыю, каб прадстаць перад народным судом.
- Мы патрабуем усеагульных выбараў на аснове ўсеагульнага, тайнага галасавання, каб абраць новы Нацыянальны Сход, з усімі палітычнымі партыямі-удзельнікамі. Мы патрабуем прызнання права працаўнікоў на страйк.
- Мы патрабуем перагляду і пераарыентавання венгерска-савецкіх (з СССР) і венгерска-югаслаўскіх адносін у галіне палітыкі, эканомікі і культуры, на аснове поўных палітычных і эканамічных роўнасці і неўмяшання ва ўнутраныя справы адзін аднаго з дапамогай іншых.
- Мы патрабуем поўнай рэарганізацыі эканамічнага жыцця Венгрыі пад кіраўніцтвам спецыялістаў. Уся эканамічная сістэма, заснаваная на сістэме планавання, павінна быць перагледжана ў святле ўмоў у Венгрыі і жыццёва важных інтарэсаў венгерскага народа.
- Дадзеныя аб нашых знешнегандлёвых пагадненнях і рэпарацыях (якія ніколі не могуць быць выплачаны) павінны быць апублікаваныя. Мы патрабуем быць інфармаванымі аб становішчы ўранавых радовішчаў у нашай краіне, аб іх эксплуатацыі, а таксама аб саступках расіянам (СССР) у гэтай галіне. Мы патрабуем, каб Венгрыя мела права свабодна прадаваць свой уран па цэнах сусветнага рынку, каб атрымліваць цвёрдую валюту.
- Мы патрабуем поўнага перагляду нормаў, якія дзейнічаюць у прамысловасці, і неадкладнай і радыкальнай карэкціроўкі заработнай платы ў адпаведнасці з патрабаваннямі рабочых і інтэлігенцыі. Мы патрабуем мінімальнага пражытачнага мінімуму для рабочых.
- Мы патрабуем, каб сістэма размеркавання была арганізавана на новай аснове і каб сельскагаспадарчыя прадукты можна было выкарыстоўваць рацыянальным чынам. Мы патрабуем роўнасці абмену ў адносінах да індывідуальных гаспадарак.
- Мы патрабуем перагляду незалежнымі судамі ўсіх палітычных і эканамічных расследаванняў, а таксама вызвалення і рэабілітацыі невінаватых. Мы патрабуем неадкладнай рэпатрыяцыі ваеннапалонных (Другой сусветнай вайны) і грамадзянскіх дэпартаваных у Савецкі Саюз, у тым ліку зняволеных, асуджаных за межамі Венгрыі.
- Мы патрабуем поўнага прызнання свабоды меркаванняў і выказванняў, свабоды прэсы і радыё, а таксама стварэння штодзённай газеты для арганізацыі MEFESZ (Венгерскай федэрацыі студэнцкіх асацыяцый універсітэтаў і каледжаў).
- Мы патрабуем, каб статуя Сталіна, сімвал сталінскай тыраніі і палітычнага прыгнёту, была выдалена як мага хутчэй і заменена на помнік у памяць аб закатаваных змагарах за свабоду 1848—1849 гадоў.
- Мы патрабуем замены замежных эмблем венгерскага народа на стары венгерскі герб Кошута. Мы патрабуем новую форму для арміі, якая адпавядае нашым нацыянальным традыцыям. Мы патрабуем, каб дзень 15 сакавіка быў аб’яўлены нацыянальным святам, а 6 кастрычніка — днём нацыянальнай жалобы, у які школы не будуць працаваць.
- Студэнты тэхналагічнага ўніверсітэта Будапешта аднадушна заяўляюць аб сваёй салідарнасці з рабочымі і студэнтамі Варшавы і Польшчы ў іх руху да нацыянальнай незалежнасці.
- Студэнты тэхналагічнага ўніверсітэта Будапешта арганізоўваюць як мага хутчэй мясцовыя аддзяленні MEFESZ і склікаюць у Будапешце ў суботу 27 кастрычніка Парламент Моладзі, на якім уся моладзь нацыі павінна быць прадстаўлена сваімі дэлегатамі.