Расамаха (міфалогія)

Расамаха — дух у абліччы жанчыны (звычайна з доўгімі пальцамі), якая з’яўляецца ў полі або ў лесе; фантастычная істота («звер-жанчына»).

У беларускіх і паўночнарускіх павер’ях расамаха паўстае жаночай дэманічнай істотай. Яе вобраз падобны да вобразу русалкі і часта змешваецца з ім. Так, у адной з беларускіх былін расамаха апісваецца як аголеная жанчына з распушчанай касой. Яна сядзіць разам з плакалі дзіцем і расчэсвае свае валасы шчучым грэбенем. Пры набліжэнні ж людзей нырае ў ваду. Падобныя рысы прыпісваюцца расамахі і ў паўночнарускай міфалогіі.

Узяўшы гэты вобраз за аснову, П. М. Шпілеўскі сфармуляваў свой уласны вобраз расамахі. Ён апісаў яе страшнай пачварай, пакрыты доўгай поўсцю. Верхняя палова цела чалавечая, а ніжняя ўяўляе сабой цела льва. Паводле падання пачвара ходзіць на задніх лапах і жыве ў каноплях. На паляванне выходзіць толькі ноччу. Калі сустрэне некалькіх людзей нападае на самага маладога з іх, старых жа не кранае. Атакуючы душыць сваю ахвяру, прагрызае чэрап і высмоктвае з яго мозг. Атрыманы вобраз пераходзіць з аднаго даследаванні славянскай міфалогіі ў іншае больш за паўтары сотняў гадоў.

Літаратура

• Левкиевская Е. Е. Механізмы стварэння міфалагічных фантомаў у «Беларускіх народных паданнях» П.Древлянского // Рукапісы, якіх не было. Падробкі ў галіне славянскага фальклору.
• Древлянский П. Беларускія народныя паданні.