Трансфарматар току
Трансфарматар току (ТТ) - гэта тып трансфарматара, які выкарыстоўваецца для памяншэння або множання пераменнага току. Як і ўсе трансфарматары, ён індуктуе ток у другаснай абмотцы, прапарцыйны току ў першаснай абмотцы. Аднак трансфарматары току, нароўні з трансфарматарамі напружання або патэнцыялу, з'яўляюцца вымяральнымі трансфарматарамі.
Вымяральныя трансфарматары пераўтвораць вялікія значэння напружання або току ў невялікія стандартызаваныя значэнні якія лёгка выкарыстоўваць у вымяральных прыборах ці ахоўных рэле. Таму лік віткоў у другаснай абмотцы выбіраецца з такім разлікам, каб працоўны ток у ёй пры максімальным вымяраным току ў першаснай абмотцы быў роўны 5 А ці 10 А (або ў канструкцыях, убудаваных у мультыметры - адзінкі міліампер).
Да таго ж вымяральныя трансфарматары ізалююць ланцуг вымярэння (або абароны) ад высокага напружання сістэмы да якой падлучана першасная абмотка. Гэта дазваляя бяспечна працаваць напрыклад ва ў устаноўках высокага напружання, дзе напружанне часта дасягае сотняў кілавольт. Непасрэднае вымярэнне без ТТ азначае небяспеку дотыку целам чалавека напрыклад да амперметра, які знаходзіцца пад высокім напругайжаннем. А ў выпадку праблем з ізаляцыяй гэта можа прывесці да ўдару токам. У нізкавольтных сістэмах (да 1 кВ) нават магчым выпадак калі ізаляцыя сілавога кабеля застаецца цэлай, а ТТ "працуе" праз ізаляцыю.
Да ТТ прад'яўляюцца высокія патрабаванні па дакладнасці. ТТ выконваюць з адной, часамі з двума і больш другаснымі абмоткамі: напрыклад, адна выкарыстоўваецца для сілкавання прылад РЗіА, іншая, больш дакладная — для падлучэння сродкаў ўліку і вымярэння (напрыклад, электрычных лічыльнікаў). Сучасныя электронныя шматтарыфныя трохфазныя лічыльнікі электраэнергіі могуць мець адразу убудаваныя трансфарматары току на кожную фазу (лічыльнікі прамога ўключэння), альбо патрабаваць падключэння вонкавых ТТ (лічыльнікі трансфарматарнага ўключэння).
Параметры трансфарматараў току[правіць | правіць зыходнік]
Каэфіцыент трансфармацыі[правіць | правіць зыходнік]
Каэфіцыент трансфармацыі ТТ вызначае намінал вымярэння току і азначае, пры якім першасным току ў другасным ланцугу будзе працякаць пэўны стандартны ток (часцей за ўсё гэта 5А ці 10А, зрэдку 1А). Першасныя токі трансфарматараў току вызначаюцца з шэрагу стандартызаваных намінальных токаў (40А, 50А, 75А, 100А, 150А, 200А, і г.д.). Каэфіцыент трансфармацыі трансфарматара току звычайна запісваецца ў выглядзе адносіны намінальнага першаснага току да намінальнага другаснага ў выглядзе дробу, напрыклад: 75/5 (пры праходжанні ў першаснай абмотцы току 75А — у другаснай абмотцы, замкнёнай на вымяральныя элементы, будзе 5А) або 1000/1 (пры праходжанні ў першаснай абмотцы току 1000А, у другасных ланцугах будзе працякаць ток 1А). Часамі ТТ могуць мець пераменны каэфіцыент трансфармацыі, што магчыма перападключэннем першасных абмотак з паралельнага ў паслядоўнае злучэнне (напрыклад, такое рашэнне ўжываецца ў трансфарматарах току ТФЗМ-110) альбо наяўнасцю адводаў на першаснай або другаснай абмотках (апошняе ўжываецца ў лабараторных трансфарматарах току тыпу УТТ) ці ж змяненнем колькасці віткоў першаснага провада, прапусканага ў акно трансфарматараў току без уласнай першаснай абмоткі (трансфарматары току УТТ).
Прымяненне[правіць | правіць зыходнік]
Трансфарматары току ляжаць у аснове некаторых прыбораў:
Такавымяральныя кляшчы[правіць | правіць зыходнік]
Токавымяральныя клешчы дазваляюць вымяраць толькі пераменны ток і ўяўляюць сабой па сутнасці трансфарматар току з раздымным тараідальным (або блізкім па форме да тараідальнай) ферамагнітных стрыжнем, акно якога пры вымярэнні ахоплівае провад з токам. Такія клешчы рэагуюць не на сам ток, а на хуткасць яго змены — вытворную току па часе.
Вытворцы[правіць | правіць зыходнік]
У Рэспубліке Беларусь:
