Прагляд зыходнага тэксту старонкі 1 студзеня

<noinclude>{{Каляндар на студзень}}</noinclude>
__NOTOC__
'''1 студзеня''' — першы дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]

== Падзеі ==
[[Выява:EU27-2007 European Union map enlargement.svg|thumb|right|150px|Еўрапейскі Саюз (2007)]]
* [[154 да н.э.]]: У [[Старажытны Рым|Старажытным Рыме]] дзень пачатку гадавога консульства перанесены на 1 студзеня.
* [[417]]: Будучы [[Рымская імперыя|рымскі]] імператар [[Канстанцый III]] ажаніўся з [[Гала Плацыдзія|Галай Плацыдзіяй]].
* [[1438]]: [[Альбрэхт II (кароль Германіі)|Альбрэхт II]] каранаваны [[каралі Венгрыі|каралём Венгрыі]].
* [[1700]]: Увядзенне ў [[Руская дзяржава|Расіі]] [[Юліянскі каляндар|Юліянскага календара]].
* [[1739]]: [[Жан-Батыст Шарль Бувэ дэ Лазье]] адкрыў ў паўднёвай Атлантыцы [[востраў Бувэ|востраў]], пазней названы яго імем.
* [[1801]]: У выніку аб’яднання [[Каралеўства Вялікабрытанія|Каралеўства Вялікабрытаніі]] і [[Ірландыя|Ірландыі]] створана [[Вялікабрытанія]].
* [[1831]]: Улады [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] спынілі дзеянне [[Статут Вялікага Княства Літоўскага 1588|Статута ВКЛ 1588 года]] ў [[Віцебская губерня|Віцебскай]] і [[Магілёўская губерня|Магілёўскай]] губернях.
* [[1889]]: Заснаваны [[Універсітэт Тасманіі]].
* [[1901]]: З шасці калоній утвораны [[Аўстралія|Аўстралійскі Саюз]], як [[дамініён]] [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]].
* [[1906]]: 1 — [[2 студзеня]] ([[19 снежня|19]] — [[20 снежня]] [[1905]] па [[Юліянскі каляндар|ст. ст.]]) адбылося [[Горвальскае выступленне сялян (1905)|Горвальскае выступленне сялян]].
* [[1908]]: На Беларусі пачала працаваць першая міжгародная тэлефонная лінія [[Мінск]] — [[Барысаў]].
* [[1919]]: У [[Смаленск]]у абвешчана [[ССРБ|Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусь]].
* [[1919]]: Заснаваная [[Віленская беларуская гімназія]].
* [[1929]]: Адбылося ўрачыстае адкрыццё [[Акадэмія навук Беларусі|Акадэміі Навук БССР]].
* [[1946]]: Японскі імператар [[Хірахіта]] адракаецца ад свайго боскага статусу.
* [[1990]]: Створаны [[Слонімскі драматычны тэатр]].
* [[1999]]: Пачалося абарачэнне [[еўра]] — агульнаеўрапейскай [[Валюта|валюты]].
* [[2007]]: [[Балгарыя]] і [[Румынія]] далучыліся да Еўрапейскага Саюза.
* [[2014]]: [[Латвія]] ўвайшла ў зону еўра.
* [[2015]]: [[Літва]] ўвайшла ў зону еўра.
* [[2021]]: [[Вялікабрытанія]] [[Выхад Вялікабрытаніі з Еўрапейскага саюза|афіцыйна выйшла]] з саставу [[Еўрапейскі Саюз|ЕС]].
* [[2024]]: Персанаж [[Мікі Маус]] з мультфільма «[[Параходзік Вілі]]» стаў грамадскім здабыткам.
* [[2024]]: Спыніла існаванне самаабвешчаная [[Нагорна-Карабахская Рэспубліка]].
* [[2024]]: Членамі групы [[БРІКС]] сталі [[Егіпет]], [[Эфіопія]], [[Іран]], [[Саудаўская Аравія]] і [[ААЭ]].

== Нарадзіліся ==
* [[1431]]: [[Аляксандр VI|Аляксандр VI, Папа Рымскі]]
* [[1449]]: [[Ларэнца Медычы]], фларэнційскі дзяржаўны дзеяч
* [[1467]]: [[Жыгімонт Стары]], кароль польскі і [[Вялікія князі літоўскія|вялікі князь літоўскі]] (пам. 1.4.[[1548]])
* [[1785]]: [[Джон Окслі]], даследчык [[Аўстралія|Аўстраліі]] (пам. 26.5.[[1828]])
* [[1809]]: [[Ашыль Генэ]], французскі энтамолаг
* [[1852]]: [[Эжэн Анатоль Дэмарсэ]], французскі хімік, адкрыў хімічны элемент [[еўропій]]
* [[1854]]: [[Джэймс Джордж Фрэзер]], англійскі антраполаг
* [[1863]]: [[П'ер дэ Кубертэн]], французскі грамадскі дзеяч, ініцыятар арганізацыі сучасных [[Алімпійскія гульні|Алімпійскіх гульняў]] (пам. 2.9.[[1937]])
* [[1864]]: [[Цы Байшы]], [[кітай]]скі мастак
* [[1867]]: [[Жанна Ланвен]], французская мастачка-мадэльер
* [[1899]]: [[Васіль Корж]], беларускі партызан
* [[1904]]: [[Мечыслаў Багаткевіч]], [[каталіцтва|каталіцкі]] рэлігійны дзеяч. Расстраляны [[гестапа]]ўцамі, пазней [[беатыфікацыя|беатыфікаваны]]
* [[1909]]: [[Сцяпан Бандэра]], украінскі палітычны дзеяч (пам. 15.10.[[1959]])
* [[1912]]: [[Кім Філбі]], савецкі разведчык
* [[1919]]: [[Данііл Аляксандравіч Гранін|Данііл Гранін]], рускі пісьменнік
* [[1920]]: [[Барыс Рагуля]], дзеяч беларускага нацыянальнага руху ў 1940-я гады, адзін з кіраўнікоў [[СБМ|Саюзу Беларускай Моладзі]], намеснік прэзідэнта [[Рада БНР|Рады БНР]] (з [[1971]])
* [[1922]]: [[Тана Чымароза]], італьянскі акцёр
* [[1923]]: [[Валянціна Картэзэ]], італьянская актрыса
* [[1927]]: [[Марыс Бежар]], французскі харэограф
* [[1932]]: [[Яўген Іванавіч Каршукоў|Яўген Каршукоў]], беларускі пісьменнік, перакладчык
* [[1937]]: [[Станіслаў Багданкевіч]], беларускі банкір, доктар эканамічных навук, прафесар
* [[1937]]: [[Пятро Паўлавіч Сушко|Пятро Сушко]], беларускі паэт, перакладчык
* [[1938]]: [[Данута Бічэль-Загнетава]], беларуская паэтэса
* [[1941]]: [[Мікалай Апанасавіч Ламан|Мікалай Ламан]], беларускі вучоны
* 1941: [[Марцін Эванс]], англійскі вучоны
* [[1944]]: [[Абдул Хамід]], прэзідэнт Бангладэш
* [[1945]]: [[Вольга Іпатава]], беларуская пісьменніца
* [[1946]]: [[Мілена Кананера]], італьянская мастачка па касцюмах
* [[1947]]: [[Віталь Міхайлавіч Баркоўскі|Віталь Баркоўскі]], беларускі [[рэжысёр]]
* [[1951]]: [[Салва Кіір Маярдзіт]], прэзідэнт [[Паўднёвы Судан|Паўднёвага Судана]]
* [[1952]]: [[Юрый Захаранка]], беларускі палітык
* [[1953]]: [[Хэнк Уільямс]], амерыканскі аўтар-выканаўца
* [[1958]]: [[Рыгор Сямёнавіч Сітніца|Рыгор Сітніца]], беларускі [[мастак]], [[паэт]]
* [[1959]]: [[Ніна Іванаўна Здановіч|Ніна Здановіч]], беларускі археолаг, гісторык
* [[1960]]: [[Антоній Дзям'янка]], каталіцкі біскуп, Генеральны вікарый [[Мінска-Магілёўская архідыяцэзія|Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі]]
* [[1960]]: [[Таццяна Рамуальдаўна Шаметавец|Таццяна Шаметавец]], беларуская артыстка балета
* [[1961]]: [[Ігар Гермянчук]], беларускі журналіст, выдавец, грамадскі дзеяч
* [[1961]]: [[Алтынай Абдуахімаўна Асылмуратава]], артыстка балета
* [[1983]]: [[Мелані Уокер]], ямайская лёгкаатлетка, алімпійская чэмпіёнка
* [[1993]]: [[Сіфан Хасан]], нідэрландская лёгкаатлетка

== Памерлі ==
[[Файл:Ca' Rezzonico - Ritratto di Francesco Guardi 1764 - Pietro Longhi.jpg|thumb|100px|Франчэска Гвардзі]]
* [[1515]]: [[Людовік XII]], 35-ы кароль [[Францыя|Францыі]]
* [[1573]]: [[Малюта Скуратаў]], рускі ваенны і дзяржаўны дзеяч
* [[1748]]: [[Іаган Бернулі]], швейцарскі [[матэматык]]
* [[1782]]: [[Іаган Крысціян Бах]], нямецкі кампазітар
* [[1793]]: [[Франчэска Гвардзі]], італьянскі мастак
* [[1796]]: [[Аляксандр Тэафіл Вандэрмонд]], французскі матэматык
* [[1817]]: [[Марцін Генрых Клапрот]], нямецкі [[хімік]]
* [[1985]]: [[Уладзімір Рыгоравіч Вейсберг]], савецкі мастак
* [[2024]]: [[Ніклаўс Вірт]], швейцарскі вучоны-інфарматык

== Святкуюць ==
* [[Выява:The Earth seen from Apollo 17.jpg|25px]] '''[[Новы год]]''' паводле [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскага календара]]
* {{Сцяг ААН}}: [[Сусветны дзень міру]]
* {{HTI}}: Дзень незалежнасці Гаіці
* {{IRQ}}: Дзень суверэнітэту
* {{CUB}}: Дзень вызвалення
* {{CMR}}: Дзень незалежнасці
* {{LTU}}: Дзень сцяга
* {{SVK}}: Дзень Рэспублікі
* {{SDN}}: Дзень незалежнасці
* {{TPE}}: Дзень заснавання Кітайскай Рэспублікі
* {{TZA}}: Дзень пасадкі дрэў
* {{CZE}}: Дзень аднаўлення незалежнага чэшскай дзяржавы
* [[Каталіцтва|Каталікі]]: Урачыстасць Святой Багародзіцы Марыі
==Спасылкі==
<noinclude>
{{commons|Category:1 January}}
{{Храналагічны пералік}}
[[Катэгорыя:1 студзеня| ]]
[[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|101]]

</noinclude>
{{Вонкавыя спасылкі}}