Прагляд зыходнага тэксту старонкі Іранскае нагор’е

{{Горная сістэма
 |Назва                     = Іранскае нагор’е
  |Нацыянальная назва       = 
 |Выява                     = Zagros 1992.jpg
  |Подпіс                   = Горы [[Загрос]], выгляд з космасу
 |Краіна                    = Іран/Афганістан/Пакістан/Ірак/Туркменістан
 |Перыяд утварэння          = 
 |Плошча                    = 
  |Даўжыня                  = 
  |Шырыня                   = 
 |Найвышэйшая вяршыня       = 
  |Вышыня                   = 
 |Пазіцыйная карта          = Блізкі і Сярэдні Усход
 |Катэгорыя на Вікісховішчы = 
}}
[[Файл:Geographic sample iran.jpg|thumb|Паверхня нагор’я ў Іране]]
'''Іра́нскае наго́р’е'''{{sfn|БелЭн|1998}} — адно з найбольшых Пярэднеазіяцкіх нагор’яў. Знаходзіцца ў [[Іран]]е (2/3 тэрыторыі), [[Афганістан]]е, [[Пакістан]]е, часткова ў [[Ірак]]у і на поўдні [[Туркменістан]]а.

Плошча каля 2,7 млн км². Размешчана паміж Месапатамскай нізінай на захадзе далінай ракі [[Інд]] на ўсходзе. Працягласць з поўначы на поўдзень 1500 км, з захаду на ўсход 2500 км. Сфарміравалася ў межах альпійска-гімалайскай геасінклінальнай вобласці ў выніку альпійскага і больш ранняга арагенезу. Вонкавы край створаны горнымі дугамі. На поўначы яны складаюцца з гор [[Эльбурс]] (гара [[Дэмавенд]] — 5604 м), [[Туркмена-Харасанскія горы|Туркмена-Харасанскіх]], [[Парапаміз]] і [[Гіндукуш]], на поўдні — [[Загрос]] (гара Зердкух — 4548 м) і [[Мекран]], на ўсходзе — [[Сулейманавы горы]]. Унутраная частка нагор’я, у аснове якой ляжаць [[палеазой]]скія сярэдзінныя масівы, занята раўнінамі і катлавінамі, што перамяжаюцца з сярэдневышыннымі гарамі ([[Сярэднеіранскія горы|Сярэднеіранскія]], [[Усходне-Іранскія горы|Усходне-Іранскія]], [[Сярэднеафганскія горы]] вышынёй да 1500—2500 м). Сярод пустынных унутраных раўнін вылучаюцца [[Дэштэ-Кевір]], [[Дэштэ-Лут]], [[Дашты-Марго]] з глініста-друзавымі грунтамі і пясчаная [[пустыня Рэгістан]]. Радовішчы [[Нафта|нафты]], руд [[Каляровыя металы|каляровых металаў]], [[Каменны вугаль|каменнага вугалю]], [[Сера|серы]].

Клімат субтрапічны кантынентальны, сухі. Сярэдняя тэмпература студзеня ад −3 °C на поўначы да 13 °C на поўдні. У ліпені тэмпературы 25—32 °C. Ападкі ва ўнутраных раёнах да 100 мм, на паўночных схілах Эльбурса да 2000 мм, на вонкавых схілах Сулейманавых гор 700—800 мм за год. У гарах Загрос міжземнаморскі клімат з зімовымі ападкамі да 700 мм за год.

Рэкі [[Гільменд]], Сефідруд, [[Карун]], [[Герыруд]] — малаводныя, выкарыстоўваюцца для арашэння. Ва ўнутранай частцы нагор’я азёры Дэр’ячэйс-Немек, [[Хамун]].

Пераважае пустынная і паўпустынная расліннасць. Іранскае нагор’е — ачаг фарміравання спецыфічнай флоры нагорных [[Ксерафіты|ксерафітаў]] «іранскай фрыганы» — калючага падушкападобнага хмызняку ([[астрагал]], аканталімон і інш.){{sfn|БелЭн|1998}}. На наветраных вільготных схілах лясная расліннасць (у гарах Эльбурса — [[платан]], жалезнае дрэва, [[самшыт]] і інш.). На ўсходніх схілах гор Сулейманавы і Кіртхар участкі [[Саванна|саванн]], рэдкалессі і лістападныя лясы. У [[аазіс]]ах поўдня растуць [[Фінікавая пальма|фінікавыя пальмы]]. Багаты жывёльны свет: [[леапард]], [[буры мядзведзь]], [[казуля]], горны казёл, баран, ліс-корсак, гіена; [[паўзуны]] (гюрза, [[кобры]], пясчаная гадзюка); [[грызуны]]; [[насякомыя]]; [[павукападобныя]] ([[тарантулы]], [[каракурт]]ы, [[скарпіёны]]).

== Зноскі ==
{{reflist}}

== Літаратура ==
* {{крыніцы/БелЭн|7|Іра́нскае наго́р’е|[[Марыя Віктараўна Лаўрыновіч|Лаўрыновіч М. В.]]|314}}

{{Бібліяінфармацыя}}
[[Катэгорыя:Горныя сістэмы Азіі]]
[[Катэгорыя:Горы Ірана]]
[[Катэгорыя:Нагор’і]]