Энцыклапедыя Брытаніка: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Belarus2578 (размовы | уклад) др важнае ўдакладненне (бо насамрэч найбольш поўныя мы) |
др →Спасылкі: выдаленне шаблона:FA, replaced: {{Link FA| → {{subst:Void| using AWB |
||
Радок 18: | Радок 18: | ||
[[Катэгорыя:Англійскія энцыклапедыі|Брытаніка]] |
[[Катэгорыя:Англійскія энцыклапедыі|Брытаніка]] |
||
[[Катэгорыя:Шматтомныя выданні]] |
[[Катэгорыя:Шматтомныя выданні]] |
||
{{Link FA|pt}} |
Версія ад 22:42, 2 сакавіка 2015
Энцыклапедыя Брытаніка (Брытаніка, лац.: Encyclopædia Britannica) — найбольш поўная і найстарэйшая друкаваная ўніверсальная энцыклапедыя на англійскай мове, а таксама назва выдавецтва.
Створана шатландскімі асветнікамі - гравёрам Эндру Бэлам (1726-1809) і друкаром Коліным Макфаркарам. У якасці рэдактара быў запрошаны Уільям Смелі.
Гісторыя
Гісторыя «Брытанікі» - гэта гісторыя яе выданняў, сучаснае выданне - 15-е ліку (вып. 1985 г.). Першае выданне, выпушчанае на аснове энцыклапедычнага слоўніка ў 1768-1771 гадах, налічвала ўсяго тры тамы. Да восьмага выдання «Брытаніка» выходзіла ў Эдынбургу. У 1870 г. выдавецтва перайшло пад эгіду газеты «The Times» і пераехала ў Лондан, дзе выпускалася 9-е і 10-е выданне. Дзевятае выданне з-за аўтарытэту ва ўніверсітэцкім асяроддзі атрымала неафіцыйную назву «the scholar's encyclopaedia». У 10-м выданні ўпершыню з'явіўся картаграфічны том і прадметны паказальнік. Адзінаццатае («Кембрыджскае») выданне, у якім энцыклапедыя практычна набыла сучаснае аблічча, ажыццявіў Кембрыджскі ўніверсітэт пры ўдзеле 1500 экспертаў.
Пасля гэтага «Брытаніка» перамясцілася ў ЗША, новым уласнікам ў 1901 г. стаў Г. Э. Хупер з Чыкага, адным з першых ўжыў сістэму гандлю кнігамі па пошце. У пачатку 20-х гг., калі «Брытаніка» адчувала сур'ёзны фінансавы крызіс, яе правы набыла фірма «Sheers, Roobeck & Co", якая ў 1941 г. бязвыплатна перадала правы на «Брытаніку» Чыкагскаму ўніверсітэту.
У 1974 годзе ўпершыню выйшла бягучае 15-е выданне (пад назвай New Encyclopaedia Britannica, неафіцыйная назва - Britannica 3), якое істотна было перапрацавана ў 1985 годзе. У ім пад уплывам аднаго з найбуйнейшых навукоўцаў і энцыклапедыстаў XX стагоддзя Мортымера Адлера (Mortimer Adler) энцыклапедыя была падзелена на «Мікрапедыю» (10 тт., З 1985 - 12) і «Макрапедыю» (19 тт., З 1985 - 17 тт. ), якія адрозніваюцца глыбінёй выкладкі звестак. Энцыклапедыі пачаў папярэднічаць так званы «Прапедыя», дзе коратка выкладаецца структура сучасных ведаў. Завяршае сучасную «Брытаніку» двухтомны прадметны паказальнік. 15-е выданне, не змяняючы парадкавай нумарацыі, штогод актуалізуецца. У 1994 г. знакамітая энцыклапедыя ўпершыню была выпушчана ў электроннай версіі на CD-ROM.