Прагляд зыходнага тэксту старонкі Амерыка

{{значэнні|Амерыка (значэнні)}}
[[Файл:LocationAmericas.png|thumb|250px|Месцазнаходжанне Амерыкі]]
Адзіны Амерыканскі кантынент умоўна падзелены на дзве часткі — [[Паўночная Амерыка|Паўночную]] і [[Паўднёвая Амерыка|Паўднёвую Амерыкі]]. Як частку свету іх не падзяляюць і лічаць адзінай часткай свету — '''Амерыкай'''. Умоўна вылучаюць [[Цэнтральная Амерыка|Цэнтральную Амерыку]] і [[Лацінская Амерыка|Лацінскую Амерыку]].

Назва «Амерыка» прапанавана ў 1507 годзе географам з Латарынгіі Вальдземюлерам.

Агульная плошча Амерыкі — 42 549 000 км², на 4,5 % менш за тэрыторыю [[Азія|Азіі]], то-бок Амерыка — другая велічынёй частка свету. Буйнейшыя на яе тэрыторыі дзяржавы — [[Канада]] (9 984 670 км²), [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]] (9 147 593 км²) і [[Бразілія]] (8 515 767 км²). Агульная колькасць насельніцтва — больш за 953 млн жыхароў, Амерыка трэцяя колькасцю насельніцтва частка свету пасля Азіі і [[Афрыка|Афрыкі]]. Буйнейшыя колькасцю насельніцтва дзяржавы — Злучаныя Штаты Амерыкі (333 449 281 чал.) і Бразілія (207 353 391 чал.).

== Гісторыя ==
Амерыка заселена людзьмі з Азіі дзесьці паміж 42-м і 14-м тысячагоддзямі таму. Хваля міграцыі [[Эскімосы|эскімосаў]] / [[Інуіты|інуітаў]] за некалькі тысячагоддзяў да н. э. была апошняй з ліку карэнных амерыканскіх народаў (па традыцыі яны, за выключэннем эскімосаў і алеутаў, мелі атрыманаю ад еўрапейцаў памылковую назву [[Індзейцы|амерыканскіх індзейцаў]]).
[[Файл:Landing of Columbus (2).jpg|міні|Хрыстафор Калумб узначальвае экспедыцыю ў Новы Свет, 1492 год]]
Першымі еўрапейцамі, пра знаходжанне якіх у Амерыцы пэўна вядома, былі мараплаўцы-[[вікінгі]] на чале з [[Лейф Эрыксан|Лейфам Эрыксанам]]. Зрэшты, адкрыццё Амерыкі традыцыйна датавалі эпохай [[Вялікія геаграфічныя адкрыцці|Вялікіх геаграфічных адкрыццяў]] — 1492 годам, калі экспедыцыя [[Хрыстафор Калумб|Хрыстафора Калумба]] дасягнула астравоў [[Вест-Індыя|Вест-Індыі]]. Еўрапейская каланізацыя Амерыкі прывяла да знішчэння шэрагу дакалумбавых цывілізацый, дэмаграфічнай катастрофы карэнных народаў Амерыкі, масавай эміграцыі са [[Стары Свет|Старога Свету]] і завозу афрыканскіх рабоў. У выніку адкрыццяў і заваёў тэрыторыя Амерыкі была падзелена паміж еўрапейскімі дзяржавамі — Іспаніяй, Партугаліяй, Англіяй, Францыяй, Нідэрландамі і Расіяй.

Станам на пачатак XXI ст. пераважная большасць амерыканскіх краін ёсць суверэннымі дзяржавамі. Галоўнымі вехамі ў дэкаланізацыі былі [[вайна за незалежнасць ЗША]] 1776—1783 гадоў, [[Гаіцянская рэвалюцыя]] 1791—1803 гадоў, [[Вайна за незалежнасць іспанскіх калоній у Амерыцы|вайна за незалежнасць іспанскіх калоній]] у Амерыцы пад кіраўніцтвам [[Сімон Балівар|Сiмона Балівара]] 1810—1826 гадоў і [[вайна за незалежнасць Кубы]].

== Спасылкі ==
{{Commons|Category:}}

{{Рэгіёны}}
{{Геастратэгічныя пункты сусветнага акіяна}}
{{Вонкавыя спасылкі}}

[[Катэгорыя:Амерыка| ]]