Прагляд зыходнага тэксту старонкі Жывёлы-кампаньёны

[[Файл:Trillium Poncho cat dog.jpg|thumb|[[Кошка]] і [[сабака]] — найбольш папулярныя жывёлы-кампаньёны]]

'''Жывёлы-кампаньёны''' (інакш '''свойскія гадаванцы''', або '''свойскія любімцы''')<ref>{{cite web|url=http://www.top-ten-10.com/recreation/pets/uk-pets.htm|title=Top Ten Most Popular Pets in the UK|publisher=Top-Ten-10.com|access-date=2010-07-16|archive-url=https://www.webcitation.org/67MqodPM6?url=http://www.top-ten-10.com/recreation/pets/uk-pets.htm|archive-date=2 мая 2012|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.catanddoghelp.com/|title=Resources for Dogs, Cats, Horses, Birds, and other Companion Animals, Assistance Animals, & Special-Needs Animals|access-date=2010-07-16|archive-url=https://www.webcitation.org/67Mqp800d?url=http://www.catanddoghelp.com/|archive-date=2 мая 2012|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.intervet.com/ipg/companion-animals.aspx|title=Companion Animal Vaccines|publisher=Intervet/Schering-Plough Animal Health|access-date=2010-07-16|archive-url=https://www.webcitation.org/67Mqpd64w?url=http://www.merck-animal-health.com/ipg/companion-animals.aspx|archive-date=2 мая 2012|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.wspa-usa.org/pages/2173_companion_animals.cfm|title=Companion Animals|publisher=WSPA|access-date=2010-07-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20081011151623/http://www.wspa-usa.org/pages/2173_companion_animals.cfm|archive-date=11 кастрычніка 2008|url-status=dead}}</ref> — тэрмін, які выкарыстоўваецца для абазначэння [[свойскія жывёлы|свойскіх жывёл]], да якіх чалавек адчувае прыхільнасць і ўтрымлівае ў хатніх умовах без мэты атрымання [[даход]]у, у эстэтычных і выхаваўчых мэтах, а таксама [[сабакі-павадыры]], паляўнічыя сабакі і лоўчыя птушкі. Такія свойскія жывёлы супрацьпастаўляюцца, такім чынам, [[Сельскагаспадарчыя жывёлы|сельскагаспадарчым жывёлам]], якіх трымаюць для мяса-малочнай прадукцыі, шэрсці і г.д. і як рабочую скаціну.

Жывёлы, да якіх чалавек адчувае прыхільнасць і ўтрымлівае ў хатніх умовах без мэты атрымання даходу, у эстэтычных і выхаваўчых мэтах, а таксама сабакі-павадыры, паляўнічыя сабакі і лоўчыя птушкі.

Традыцыйнымі і найбольш распаўсюджанымі жывёламі-кампаньёнамі з’яўляюцца [[Кошка|кошкі]] і [[сабакі]]. Радзей у якасці жывёл-кампаньёнаў сустракаюцца [[птушкі]] (галоўным чынам [[папугаі]], [[канарэйкі]] і [[галубы|свойскія галубы]]), [[грызуны]], [[рыбы]]. Яшчэ радзей жывёльнымі кампаньёнамі выступаюць [[малпы]], [[лісы]] (два віды — [[Хатнія лісы|прыручаная чорна-бурая лісіца]] і лісіца [[фенек]]), [[рэптыліі]] (сухапутныя [[чарапахі]], радзей [[змеі]], [[яшчаркі]], [[кракадзілы]]) або [[членістаногія]] (напрыклад, [[павук-птушкаед]], [[мадагаскарскі шыпячы таракан]]).

У пэўнай ступені жывёламі-кампаньёнамі можна таксама прызнаць і рабочую [[Сельскагаспадарчыя жывёлы|скаціну]]: [[конь|каня]], [[асёл|асла]], [[вярблюд]]а, [[слон|слана]] (у [[Індыя|Індыі]]), а таксама [[Лама (жывёла)|ламу]] (у [[Паўднёвая Амерыка|Паўднёвай Амерыцы]]). У многіх казках і былінах фігуруюць коні — нярэдка чароўныя — здольныя мець размаўляць з коннікам на чалавечай мове і надзеленыя не меншым інтэлектам, гэта значыць яны практычна з’яўляюцца паўнавартаснымі кампаньёнамі для вершнікаў, а не проста жывым транспартам. Коней у апошні час многія таксама сталі трымаць менавіта ў якасці жывёл-кампаньёнаў (у сучасным разуменні гэтага тэрміна). Традыцыя ж трымаць сланоў у гэтай якасці (напрыклад у якасці [[Заалатрыя|культавых жывёл]]) у Індыі даволі старажытная.

Найбольш папулярныя хатнія гадаванцы адрозніваюцца сваім [[Талерантнасць|талерантным]] стаўленнем да чалавека і гуллівым характарам, маюць прывабны знешні выгляд ці хораша спяваюць.

== Гісторыя ==
[[Выява:Leonardo da Vinci 046.jpg|thumb|220px|[[Леанарда да Вінчы]], [[Дама з гарнастаем]]]]
Жывёлы-кампаньёны сталі часткай чалавечай цывілізацыі даўно. У прыватнасці, сабакі яшчэ ў эпоху каменнага веку сталі кампаньёнамі людзей на паляванні. Кошка (паводле наяўных даных) была прыручана прыблізна 9500 гадоў назад. У гэты ж час былі прыручаны конь і вярблюд.

Адной з найстаражытных парод сабак, якую разводзілі як жывёл-кампаньёнаў, з’яўляецца [[пекінес]]. Паводле генетычных даследаванняў, эвалюцыйны ўзрост пекінеса складае каля 2000 гадоў.

== Станоўчы ўплыў на здароўе гаспадароў ==
Лічыцца, што жывёла-кампаньён у доме спрыяльна адбіваецца на стане здароўя іх гаспадароў<ref>{{cite web|url=http://consensus.nih.gov/1987/1987HealthBenefitsPetsta003html.htm|title=The Health Benefits of Pets|publisher=US Government National Institute of Health|access-date=16-07-2010|archive-url=https://www.webcitation.org/67MqqOCGi?url=http://consensus.nih.gov/1987/1987HealthBenefitsPetsta003html.htm|archive-date=2 мая 2012|url-status=live}}</ref>. Наяўнасць у доме жывёлы-кампаньёна дапамагае зменшыць уздзеянне [[стрэс]]у для людзей, якія любяць прысутнасць жывёл у іх асяроддзі.

Так, выгульваючы сабаку, яе гаспадар фактычна займаецца фізічнымі практыкаваннямі і дыхае свежым паветрам, а акрамя таго ва ўмовах гарадскога асяроддзя такім чынам забяспечваецца сацыяльнае ўзаемадзеянне з іншымі гаспадарамі сабак, якія таксама выгульваюць сваіх сабак у адведзеных для гэтага месцах.

Некаторыя нядаўнія даследаванні (у [[Швецыя|Швецыі]] і [[Фінляндыя|Фінляндыі]]) паказваюць, што статыстыка захворванняў дзяцей у сем'ях, якія змяшчаюць хатніх гадаванцаў, ніжэй, чым у сем'ях, якія хатніх гадаванцаў не ўтрымліваюць; навукоўцы тлумачаць гэта актыўнымі этапамі фарміравання дзіцячага імунітэту, калі агрэсіўнае асяроддзе [[мікраарганізм]]аў жывёлы спрыяе з’яўленню ў дзіцяці шырокага спектра [[антыцела]]ў (хоць гэта, зразумела, усяго толькі тэорыя).

Акрамя таго, паводле меркаванняў некаторых гісторыкаў, прычынай маштабнай гібелі індзейцаў Цэнтральнай і Паўднёвай Амерыкі ў паслякалумбавую эпоху было не прамое знішчэнне індзейскіх плямёнаў іспанцамі, а выміранне індзейцаў з прычыны занесеных еўрапейцамі хвароб: за тысячагоддзі ўтрымання свойскіх жывёл у [[еўрапейцы|еўрапейцаў]] з’явіўся імунітэт, якога не было ў індзейцаў, бо яны свойскіх жывёл не трымалі.

{{зноскі}}

== Спасылкі ==
{{Commons|Category:}}

[[Катэгорыя:Свойскія жывёлы]]