Прагляд зыходнага тэксту старонкі Кадыс

{{значэнні2|Кадыс (значэнні)}}
{{НП
|статус=Горад
|беларуская назва=Кадыс
|арыгінальная назва={{lang-es|Cádiz}}
|краіна=Іспанія
|від рэгіёна=
|рэгіён=
|рэгіён у табліцы=
|від раёна=
|раён=
|раён у табліцы=
|від абшчыны=
|абшчына=камарка Баія-дэ-Кадыс{{!}}Баія-дэ-Кадыс
|падпарадкаванне=
|герб=Escudo de Cádiz (oval).svg
|сцяг=Bandera de Cádiz.svg
|шырыня герба=
|lat_dir=N|lat_deg=36|lat_min=31|lat_sec=0
|lon_dir=W|lon_deg=6|lon_min=17|lon_sec=0
|CoordAddon=type:city(133242)_region:ES
|CoordScale=
|Яндэкскарта=
|памер карты краіны=
|памер карты рэгіёна=
|памер карты раёна=
|карта краіны=
|карта рэгіёна=
|карта раёна=
|унутранае дзяленне=
|від главы=мэр
|глава=
|дата заснавання=
|першае згадванне=
|ранейшыя імёны=
|статус з=
|плошча=
|від вышыні=
|вышыня цэнтра НП=11
|клімат=
|афіцыйная мова=
|афіцыйная мова-ref=
|насельніцтва=130&nbsp;561
|год перапісу=2006
|шчыльнасць=
|агламерацыя=
|нацыянальны склад=
|канфесійны склад=
|этнахаронім=
|часавы пояс=+1
|DST=ёсць
|тэлефонны код=
|паштовы індэкс=
|паштовыя індэксы=
|аўтамабільны код=
|від ідэнтыфікатара=
|лічбавы ідэнтыфікатар=
|катэгорыя ў Commons=
|сайт=http://www.cadiz.es/
|мова сайта=es
|мова сайта 2=
|мова сайта 3=
|мова сайта 4=
|мова сайта 5=
|add1n=
|add1=
|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
|шырыня сцяга=100
}}
'''Кадыс'''<ref name=pr>Напісанне '''Кадыс''' у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т.7. Мн., 1998, С.407</ref>  ({{lang-es|Cádiz}}, {{lang-la|Gades}}) — горад на паўднёвым захадзе [[Іспанія|Іспаніі]], у [[Андалусія|Андалусіі]]. Муніцыпалітэт знаходзіцца ў складзе раёна (камаркі) Баія-дэ-Кадыс. Насельніцтва — 133 000 чал. (2004) (з прыгарадамі — 629 000).

== Гісторыя ==
Кадыс быў заснаваны [[фінікійцы|фінікійцамі]] каля [[1100 да н.э.|1100 года да н.э.]] і прэтэндуе на званне найстарэйшага горада [[Еўропа|Еўропы]]. У фінікіянаў Гадэс быў адабраны [[карфаген]]янамі. Пасля [[Другая Пунічная вайна|Другой Пунічнай вайны]], гэта значыць у [[206 да н.э.|206 годзе да н.э.]], Гадэс перайшоў да [[Старажытны Рым|рымлян]]. Цэзар даў гораду муніцыпальнае права. Пазней Кадыс падпаў пад уладу [[вандалы|вандалаў]], [[вестготы|вестготаў]] і [[арабы|арабаў]]. У [[Старажытная Грэцыя|грэкаў]] і [[Візантыйская імперыя|візантыйцаў]] Кадыс лічыўся «краем Свету», была нават прымаўка «далей Кадыса і шляху няма». Яе ўжываў, напрыклад, [[Рыгор Багаслоў]] у «пахвальным слове» [[Васіль Вялікі|Васілю Вялікаму]].

У [[1262]] годзе горад быў заваяваны [[Каралеўства Кастылія|Кастыліяй]]. У першай іспанскай хроніцы «Estoria de Espanna» [[1282]] ці [[1284]] года, падрыхтаванай каралём [[Альфонса X Кастыльскі|Альфонса X]], гаворыцца пра тое, што ў горадзе знаходзіліся памежныя слупы самога [[Геркулес]]а, і засяленне мясцовасці ўзводзілася да гэтага старажытнагрэчаскага героя<ref>Primera Cronica General. Estoria de España. Tomo I. — Madrid, Bailly-Bailliere e hijos, 1906, стар. 8</ref>. У эпоху [[Вялікія геаграфічныя адкрыцці|Вялікіх геаграфічных адкрыццяў]] Кадыс стаў галоўным портам для адпраўкі іспанскіх экспедыцый у [[Амерыка|Амерыку]]. З суседняга з Кадысам порту [[Палас-дэ-ла-Франтэра]] адпраўляліся на захад караблі [[Хрыстафор Калумб|Калумба]].

У [[1766]] годзе кароль [[Карл III (кароль Іспаніі)|Карлас III]] сваім указам вырашыў даць аўтаномныя правы востраву Леон, такім чынам пазбавіўшы кіраўнікоў Кадыса ўлады над гэтым востравам. Аблога Кадыса французамі ў [[1810]]—[[1812]] гады беспаспяхова працягвалася два гады. Падчас гэтай аблогі [[Кадыскія картэсы]] склалі канстытуцыю [[1812]] года. У [[1823]] годзе ў Кадысе знайшлі прытулак картэсы, разам з паланёным імі каралём [[Фердынанд VII|Фердынандам VII]]. Кадыс быў абложаны французамі і ўзяты ў [[1824]] годзе.

У [[1868]] годзе ў Кадысе ўспыхнула паўстанне, якое пацягнула за сабой адрачэнне ад пасады [[Ізабела II Бурбон|Ізабелы II]], адстаўку [[Луіс Гансалес Брава|Гансалеса Брава]] і фарміраванне новага ўрада на чале з [[Хасэ Конча]]м.

== Насельніцтва ==
{{Wikidata/Population}}

== Славутасці ==
* Уваход у стары горад Кадыса абараняе Земляная брама ({{lang-es|Puerta de Tierra|скарочана}}).
* [[Кадыскі Новы сабор]] быў пабудаваны ў стылі барока па праекце іспанскага архітэктара [[Вісентэ Асера]].
* Стары сабор Кадыса, цяпер царква Санта-Крус, быў пабудаваны ў [[13 стагоддзе|XIII стагоддзі]] і моцна пацярпеў падчас наступу на Кадыс англічанін у [[1596]] годзе.
* У назіральнай вежы Тавірэ працуе [[камера-абскура]].

== Гарады-пабрацімы ==
{| cellpadding="11"
|- valign="top"
|
* {{Сцяг Францыі}} [[Брэст]], [[Францыя]]
* {{Сцяг Аргенціны}} [[Буэнас-Айрэс]], [[Аргенціна]]
* {{Сцяг Кубы}} [[Гавана]], [[Куба]]
* {{Сцяг Вялікабрытаніі}} [[Медуэй]], [[Вялікабрытанія]]
* {{Сцяг Уругвая}} [[Мантэвідэа]], [[Уругвай]]
* {{Сцяг Марока}} [[Танжэр]], [[Марока]]
* {{Сцяг Пуэрта-Рыка}} [[Сан-Хуан (Пуэрта-Рыка)|Сан-Хуан]], [[Пуэрта-Рыка]]
* {{Сцяг Бразіліі}} [[Сантас, Сан-Паўлу|Сантас]], [[Бразілія]]
* {{Сцяг Заходняй Сахары}} [[Дахла]], [[Заходняя Сахара]]
||
||
* {{Сцяг ЗША}} [[Індыа, Каліфорнія|Індыа]], [[ЗША]]
* {{Сцяг Лівана}} [[Біблас]], [[Ліван]]
* {{Сцяг Іспаніі}} [[Ла-Карунья]], [[Іспанія]]
* {{Сцяг Іспаніі}} [[Сеўта]], [[Іспанія]]
* {{Сцяг Іспаніі}} [[Уэльва]], [[Іспанія]]
* {{Сцяг Іспаніі}} [[Мосталес]], [[Іспанія]]
* {{Сцяг Іспаніі}} [[Лас-Пальмас]], [[Іспанія]]
* {{Сцяг Іспаніі}} [[Санта-Крус-дэ-Тэнэрыфэ]], [[Іспанія]]
* {{Сцяг Іспаніі}} [[Тарэв'еха]], [[Іспанія]]
||
||
* {{Сцяг Калумбіі}} [[Картахена-дэ-Індыяс]], [[Калумбія]]
* {{Сцяг Калумбіі}} [[Гвадуас]], [[Калумбія]]
* {{Сцяг Калумбіі}} [[Ла-Дарада]], [[Калумбія]]
* {{Сцяг Калумбіі}} [[Амбалема]], [[Калумбія]]
* {{Сцяг Калумбіі}} [[Багата]], [[Калумбія]]
* {{Сцяг Мексікі}} [[Мехіка]], [[Мексіка]]
* {{Сцяг Мексікі}} [[Пуэбла]], [[Мексіка]]
* {{Сцяг Мексікі}} [[Веракрус (горад)|Веракрус]], [[Мексіка]]
|}

{{Зноскі}}

== Спасылкі ==
{{Commons|Cádiz}}
* [http://www.cadiz.es/ Афіцыйны сайт]

{{Сталіцы правінцый Іспаніі}}
{{Бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Муніцыпалітэты правінцыі Кадыс]]
[[Катэгорыя:Гарады Андалусіі]]
[[Катэгорыя:Фінікія]]
[[Катэгорыя:Кадыс| ]]