Прагляд зыходнага тэксту старонкі Маска Саргана

[[Файл:Sargon of Akkad.jpg|thumb| Так званая «Маска Саргана» (каля 2300 г. да н.э.)]]

'''Маска Саргана''', або '''галава Саргана''' — умоўная назва [[скульптура|скульптурнай]] выявы [[акадскі цар|акадскага цара]], верагодна [[Сарган Старажытны|Саргана Старажытнага]] ці яго ўнука [[Нарам-Суэн]]а. Выяўлена [[Макс Малаўэн|Максам Малаўэнам]] падчас раскопак [[храма Іштар, Ніневія|храма Іштар]] у [[Ніневія|Ніневіі]] экспедыцыяй [[Брытанскі музей|Брытанскага музея]]. Датуецца прыблізна [[XXIII стагоддзе да н.э.|XXIII]]—[[XXII  стагоддзе да н.э.|XXII]] стст. да н.э. Цудоўная чаканнасць, высокая якасць выканання, майстэрская прапрацоўка дэталяў ставяць яе ў шэраг лепшых узораў сусветнага мастацтва<ref name="art-con">[http://art-con.ru/node/3347 МИР ХУДОЖЕСТВЕННОГО ЛИТЬЯ. ИСТОРИЯ ТЕХНОЛОГИИ › Часть I. КОЕ-ЧТО ИЗ ИСТОРИИ › Глава 1 БРОНЗОВЫЙ ВЕК, ДЛЯЩИЙСЯ БЕСКОНЕЧНО › ПЕРЕДНЯЯ АЗИЯ] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20170110020030/http://art-con.ru/node/3347 |date=10 студзеня 2017 }}</ref>. Артэфакт захоўваўся ў [[Багдадскі музей|Багдадскім музеі]], але пасля [[Іракская вайна|ўварвання амерыканскіх войскаў у Ірак]] быў выкрадзены. 

Назву «галава Саргана»/«маска Саргана» скульптура атрымала пасля таго, як Малаўэн, які выявіў артэфакт, вызначыў яе як выяву [[Сарган Старажытны|Саргана Акадскага]], зробленую па загадзе яго сына [[Маніштушу]], які лічыцца заснавальнікам храма<ref name="Лойд">{{кніга |аўтар= Ллойд С.|частка= |загаловак= Археология Месопотамии|арыгінал= |спасылка= |адказны= |выданне= |месца= М.|выдавецтва= Наука|год = 1984|том = |старонкі= |старонак= 280|серыя= |isbn= |тыраж= 15000|ref= Ллойд}}</ref>. У рэчаіснасці суаднясенне гэтай выявы з заснавальнікам дынастыі Акадэ спрэчна; верагодна, што «маска» адлюстроўваеіншага вялікага цара гэтай дынастыі, [[Нарам-Суэн]]а.

== Апісанне ==
Полая галава ў тры чвэрці рэальнай велічыні<ref name="Крамер">С. Н. Крамер. История начинается в Шумере</ref> (вышыня — 36 см)<ref name="biblioclub"/>, знойдзеная ў траншэі ў Ніневіі, не мае слядоў [[паянне|паяння]] ці іншага спосабу злучэння частак, таму яна, верагодна, была [[ліццё|адліта]] цалкам. Магчыма, што для яе стварэння быў выкарыстаны спосаб ліцця па мадэлі, які быў вядомы ў [[Шумер]]ы ўжо ў сярэдзіне [[3 тысячагоддзе да н.э.|III тысячагоддзі да н.э.]] Праўда бронзавыя фігуркі, якія захаваліся ад таго часу, былі галоўным чынам суцэльналітыя і мелі невялікія памеры. Мяркуючы па цудоўнай якасці адліўкі, была ўжыта не чыстая [[медзь]], а хутчэй ліцейны медны [[сплаў]] (магчыма, і [[бронза]]) з не вельмі вялікай колькасцю дадаткаў<ref name="art-con"/>. Надпіс, па якім можна было б дакладна індытыфікаваць, чыя гэта выява, адсутнічае. Хутчэй за ўсё гэта быў адзін з акадскіх кіраўнікоў XXIII—XXII стст. да н.э<ref name="Крамер"/>.

Помнік адлюстроўвае акадскага кіраўніка з характэрнымі [[Семіцкія народы|семіцкімі]] рысамі<ref name="miro101"/>, яго высакародны сухарлявы твар абрамляюць прыгожа выкладзеныя і сабраныя ў пучок валасы і доўгая завітая [[барада]]<ref>{{Cite web |url=http://art.biblioclub.ru/picture_39992_bronzovaya_golova_sargona_akkadskogo_drevnego_iz_ninevii/ |title=Бронзовая голова Саргона Аккадского (Древнего) из Ниневии |access-date=3 лістапада 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231030113208/https://art.biblioclub.ru/picture_39992_bronzovaya_golova_sargona_akkadskogo_drevnego_iz_ninevii/ |archivedate=30 кастрычніка 2023 |url-status=dead }}</ref>, старанна прапрацаваны невялікі арліны [[нос]], правільныя, цудоўна акрэсленыя [[вусны]], у арбіты былі ўстаўлены вочы<ref name="miro101">[http://miro101.ru/index.php/10-klass/22-mezhdureche/87-arkhitektura-assirii АРХИТЕКТУРА АССИРИИ] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20161010133451/http://miro101.ru/index.php/10-klass/22-mezhdureche/87-arkhitektura-assirii |date=10 кастрычніка 2016 }}</ref> з [[Каштоўныя камяні|каштоўных камянёў]]<ref name="Лойд"/>. У барадзе таксама старанна прапацаваны кожны з яе кароткіх і доўгіх завіткоў, гэтак жа як і перапляценне валасоў<ref name="miro101"/>. Левая [[вачніца]] бронзавай галавы пашкоджана пры выманні з яе аднаго з каштоўных камянёў<ref name="Лойд"/>.

У гэтым творы былі адпрэчаны [[шумерскае мастацтва|шумерскія]] геаметрычныя формы<ref name="miro101"/>, рэзкая, суровая рэалістычная сіла ў перадачы [[твар]]у, якому нададзены жывыя, выразныя рысы, старанна выкананы багаты [[шлем]], які нагадвае [[залаты шлем цара Мескаламдуга]], смеласць і разам з тым тонкасць выканання збліжаюць гэты твор з творчасцю акадскіх майстроў, што стварылі [[стэла Нарамсіна|стэлу Нарамсіна]]<ref>[http://artyx.ru/books/item/f00/s00/z0000000/st007.shtml Мастацтва Акада (24 — 23 стст. да н.э.)] {{ref-ru}}</ref>. Партрэт перадае этнічны тып, абагульненае ідэалізаванае аблічча мужнага героя-пераможца, без акцэнту на індывідуальныя рысы. Калі раней выявы чалавека былі схематычнымі і ўмоўнымі, то цяпер з'яўляецца падабенства з натуральнымі прапорцыямі<ref name="biblioclub">{{Cite web |url=http://art.biblioclub.ru/picture_39922_golova_sargona_akkadskogo_iz_ninevii/ |title=Голова Саргона Аккадского из Ниневии |access-date=3 лістапада 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304212426/http://art.biblioclub.ru/picture_39922_golova_sargona_akkadskogo_iz_ninevii/ |archivedate=4 сакавіка 2016 |url-status=dead }}</ref>.

{{зноскі}}

== Спасылкі ==
{{Commons|Category:}}

[[Катэгорыя:Мастацтва Акада]]
[[Катэгорыя:Скульптуры паводле алфавіта]]
[[Катэгорыя:Ніневія]]
[[Катэгорыя:Выкрадзеныя творы мастацтва]]
[[Катэгорыя:Нацыянальны музей Ірака]]
[[Катэгорыя:Пахавальныя маскі]]
[[Катэгорыя:Скульптура Месапатаміі]]
[[Катэгорыя:Скульптуры Ірака]]
[[Катэгорыя:Пашкоджаныя творы мастацтва]]