Прагляд зыходнага тэксту старонкі Палякі на Беларусі

[[Выява:Poles in Belarus (2019).png|thumb|right|Палякі паводле перапісу 2019 года]]
'''Палякі на Беларусі''' — другая паводле колькасці нацыянальная меншасць у [[Беларусь|Беларусі]]. Паводле перапісу 2009 года, [[палякі|палякамі]] назвалі сябе 294,5 тыс. чалавек.

== Гісторыя ==
Этнічныя кантакты беларускага і польскага народаў маюць даўнія традыцыі.

Насельніцтва [[Панямонне|Верхняга Панямоння]] ў Х—ХІ стст. лічыцца сумессю розных этнічных груп<ref>''Гуревич Ф. Д.'' Древности Белорусского Понеманья. — М., Л., 1962. ''Зверуго Я. Г.'' Верхнее Понеманье в IХ-ХII вв. — Минск, 1989.</ref>. Паводле даследаванняў археолагаў [[Ф. Гурэвіч]] і [[Я. Звяруга|Я. Звяругі]], тут згадваюцца заходнеславянскія<ref>''Чаркасаў Дз.'' Мазаўшане // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. — Мінск, 1999. — Т. 5. — С. 35.</ref> перасяленцы-[[мазаўшане]], якія суседнічалі з іншымі плямёнамі (усходнеславянскімі, заходне- і ўсходнебалцкімі)<ref>''Зверуго Я. Г.'' Верхнее Понеманье в IХ-ХII вв. — Мн., 1989. — С. 5</ref>. На думку [[Аляксей Кібінь|А. Кібіня]], у тыя часы ў паўднёвай частцы Панямоння маглі існаваць устойлівыя групы, якія мелі ўласную ідэнтычнасць, але ён ставіць пад сумненне, ці з’яўляюцца гэтымі групамі пэўныя «плямёны», і разглядае выпадкі, калі мадэль племяной міграцыі ў X—XI стст. у Верхняе Панямонне не працуе<ref>''Кибинь, А. С.'' От Ятвязи до Литвы: Русское пограничье с ятвягами и литвой в X—XIII веках — М., 2014. — С. 30, 35-36.</ref>. Я. Звяруга таксама заўважае, што славянская каланізацыя Панямоння ішла з розных бакоў: з карэнных земляў [[дрыгавічы|дрыгавічоў]], [[валыняне|валынян]], [[крывічы|крывічоў]], [[драўляне|драўлян]] і ў меншай ступені — заходнеславянскіх плямён<ref>''Зверуго Я. Г.'' Верхнее Понеманье в IХ-ХII вв. — Мн., 1989. — С. 197-198.</ref>.

[[Майсей Грынблат|М. Грынблат]], спасылаючыся на працу польскай даследчыцы [[К. Мусяновіч]]<ref>''Musianowicz, K.'' Przyczynki do osadnictwa Mazowieckiego na Podlasiu w XII—XIII wieku / K. Musianowicz // Światowit. — Warszawa, 1955. — t. XXI. — S. 247—275.</ref>, паўтарае за ёй: «Рана пачала ўзнікаць польская каланізацыя ў Беларусі. Ужо ў XII стагоддзі ляшское насельніцтва стала пранікаць у так званае [[Падляшша]] і асядаць там»<ref>''Гринблат, М. Я.'' Белорусы. Очерки происхождения и этнической истории / М. Я. Гринблат. — Минск : Наука и техника, 1968. — С. 168.</ref>. Беларускія даследчыкі [[І. Карашчанка]] і [[А. Валахановіч]] адзначаюць, што ў ХІІ—ХІІІ ст. пачалося перасяленне мазураў (этнічная група палякаў) на захад Беларусі<ref name="ЭГБ5">''Карашчанка, І.'', ''Валахановіч, А.'' Палякі // {{Крыніцы/ЭГБ|5}}. — С. 393—395</ref>, гэтыя ж аўтары пішуць, што першыя пасяленні палякаў на Беларусі вядомы ў XII—XIII ст.<ref>''Валахановіч, А. І.'', ''Карашчанка, І. В.'' Палякі // {{Крыніцы/БЭ|12}} С. 24</ref> Паводле А. Кібіня, на захадзе Беларусі і ў XIII ст. культурная ідэнтычнасць большасці насельніцтва Верхняга Панямоння захавала арыентацыю на руска-візантыйскую культурную мадэль<ref>''Кибинь, А. С.'' От Ятвязи до Литвы: Русское пограничье с ятвягами и литвой в X—XIII веках — М., 2014. — С. 210—211.</ref>.

Паводле даследаванняў этнолагаў [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]], невялікія групы польскага насельніцтва (галоўным чынам, служылае ў мясцовых магнатаў [[ВКЛ]] насельніцтва — дробная шляхта) прыбывалі ў ВКЛ у XV—XVI стст., сяліліся ва ўсіх рэгіёнах сучаснай Беларусі ([[Лельчыцы|Ленчыцы (Лельчыцы)]], [[Ляхавічы]] і інш.), натуралізаваліся, асіміляваліся і прымалі ўдзел у фарміраванні [[Беларусы|беларускага этнаса]]<ref>Беларусы : у 13 т. / Рэдкал.: В. К. Бандарчык [і інш]. — Мінск : Беларус. навука, 2001. — Т. 4. — С. 43—45.</ref><ref>''Гринблат, М. Я.'' Белорусы. Очерки происхождения и этнической истории / М. Я. Гринблат. — Минск : Наука и техника, 1968. — С. 168.</ref>, гэтак жа як і перасяленцы многіх іншых этнічных груп<ref>Беларусы : у 13 т. / Рэдкал.: В. К. Бандарчык [і інш]. — Мінск : Беларус. навука, 2001. — Т. 4. — С. 43—45.</ref>.

Узмацненне польскага культурнага ўплыву на Беларусі прыпадае на перыяд пасля [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ([[1569]]), калі была створана федэратыўная дзяржава [[Рэч Паспалітая]]. Паводле некаторых даследчыкаў частка беларускага насельніцтва, асабліва прадстаўнікі вышэйшых слаёў, прызнаваючы [[Каталіцтва|каталіцкую веру]], мяняла сваю нацыянальную прыналежнасць на польскую, а з XVII ст. паланізацыя беларускіх магнатаў і шляхты набыла вялікія маштабы<ref name="ЭГБ5"></ref>, аж да пачатку ХХ ст. паланізаваную беларускую шляхту прылічвалі да палякаў.

Іншыя даследчыкі адмаўляюць этнічную паланізацыю мясцовай шляхты ў ВКЛ, а сцвярджаюць што ў [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] беларуская [[шляхта]] сумесна з польскай, украінскай і літоўскай утваралі поліэтнічную саслоўную супольнасць («шляхецкі народ Рэчы Паспалітай», а асобна ў рамках [[ВКЛ]] і [[Карона Каралеўства Польскага|Польскага Каралеўства]] — «абодва народы»), асновай якога былі толькі некаторыя кампаненты агульнай самасвядомасці, польскай шляхецкай культуры, [[Каталіцызм|каталіцкая канфесія]] і [[польская мова]]<ref>''Чаквін, І.'' Беларусы // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя : у 3 т. — Мінск : БелЭн, 2005. — Т.1. — С. 304; Беларусы : у 13 т. / Рэдкал.: В. К. Бандарчык [і інш]. — Мінск : Беларус. навука, 2001. — Т. 4. — С. 95, 99, 178—179, 181.</ref>.

За перыяд існавання Рэчы Паспалітай на беларускіх этнічных землях і беларуска-літоўскім этнічным паграніччы ўтварыліся пэўныя тэрыторыі, на якіх сяляне, што былі католікамі па веравызнанні, вызначалі сваю этнічную прыналежнасць як польскую і імкнулся да пераймання пэўных элементаў польскай культуры<ref name="ЭГБ5"></ref>.

У [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] [[каталіцтва]] лічылася «польскай верай», а [[праваслаўе]] — «рускай верай», і адпаведна з гэтым насельніцтва зямель сучаснай Беларусі фармальна і нефармальна класіфікавалася як «польскае» альбо «рускае».
<gallery perrow=5>
File:Map of the Baltic and Belarusian provinces of the Russian Empire - by N Zuyev - 1858 AD.jpg|Этнічная карта Ліфляндскай, Эстляндскай, Курляндскай, Ковенскай, Віленскай, Гродзенскай і Мінскай губерняў Расійскай Імперыі (1858 г.), створаная Мікітай Іванавічам Зуевым
File:Belarusians - on Ethnic Map of European Russia by Aleksandr Rittich - 1875 AD.jpg|[[Палякі]] ''(арэал размешчаны злева — цёмна-ружовы колер)'' у [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] на карце «Этнаграфічная карта Еўрапейскай Расіі» (1875 г.), складзенай [[Аляксандр Фёдаравіч Рыціх|Аляксандрам Рыціхам]] паводле моўнага крытэрыя. ''(фрагмент)''
File:Poles in Central Europe - by Aleksandr Rittich - 1875 AD.jpg|[[Палякі]] ''(арэал размешчаны па цэнтры — чырвоны колер)'' у Цэнтральнай Еўропе на карце «Карта заходніх і паўднёвых славян» (1875 г.), складзенай [[Аляксандр Фёдаравіч Рыціх|Аляксандрам Рыціхам]] паводле моўнага крытэрыя. ''(фрагмент)''
File:Polska1912.jpg|Польскае этнічнае насельніцтва згодна з даваенным перапісам, 1912, E. Czyński, T. Tilinger's
File:Polska etnograficzna - 1914 AD - by creator Czeslaw Jankowski.jpg|Этнаграфічная карта рассялення [[палякі|палякаў]], створаная ў 1914 г. [[Чэслаў Янкоўскі|Чэславам Янкоўскім]] (1857—1929)
|Межы «польскай этнічнай тэрыторыі» (з больш, чым 50% палякаў — чырвоны колер), як гэта разумелася польскім даследчыкам Яўгеніушам Ромерам, 1921 г. (Eugeniusz Romer. ''Geograficzno-Statystyczny Atlas Polski''. Lwów, 1921, wyd. 2)
File:Польська карта народо-населення Центральної Європи 1927 року..jpg|Тэндэнцыйная этнічная карта Еўропы<ref>У адносінах да [[украінцы|ўкраінцаў]] выкарыстоўваецца азначэнне «русіны».</ref>, зробленая ў Польшчы. 1927 год. ''(фрагмент)''.
File:Mapa rozsiedlenia ludności polskiej na terenie Litwy w 1929.jpg|Межы «рассялення палякаў» у міжваеннай Літве і Польшчы ў Віленскім краі паводле польскіх даследчыкаў, 1923 г. 
File:Nationalities in Second Polish Republic ca. 1931.png|Афіцыйныя вынікі польскага перапісу насельніцтва ў 1931 г.
</gallery>

Польскі ўплыў узмацніўся ў [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]] пасля яе далучэння да міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]]. Польскі ўрад праводзіў палітыку актыўнай паланізацыі мясцовага насельніцтва і ўсяляк спрыяў прыняццю заходнімі беларусамі польскай ідэнтычнасці.

У той жа час, цягам некалькіх гадоў [[польская мова]] мела дзяржаўны статус у ранняй [[БССР]], разам з [[Беларуская мова|беларускай]], [[Руская мова|рускай]] і [[Ідыш]]. Ва Усходняй Беларусі дзейнічалі арганізацыі польскай меншасці, [[Чырвоны касцёл]] у [[Мінск]]у быў польскім нацыянальным тэатрам.

Аднак, у пачатку [[1930-я|1930-х]] большасць польскіх арганізацый у [[БССР]] былі ліквідаваныя савецкімі ўладамі, а іх кіраўніцтва — рэпрэсавана. Між тым, шукаючы мажлівасці паўплываць на [[Другая Рэч Паспалітая|Польшчу]] на аснове этнічнага фактару, кіраўнікі [[СССР]] дэманстратыўна стварылі ў [[1932]] на базе Дзяржынскага раёна БССР (гэты раён непасрэдна межаваў з тэрыторыяй Польшчы) штучную польскую аўтаномію ў складзе [[БССР]] — [[Польскі нацыянальны раён імя Фелікса Дзяржынскага]] са сталіцай у [[Дзяржынск]]у (каля [[Мінск|Мінска]]). Кіраванне ў гэтым раёне ажыццяўлялася Польскім бюро пры [[ЦК КПСС]]. Жыхары аўтаноміі атрымалі магчымасць развіваць культуру і асвету, у тым ліку засноўваць школы, на [[польская мова|польскай мове]]. Пасля сканчэння палітычнай патрэбы ў паказной польскай аўтаноміі польскі раён быў скасаваны савецкімі ўладамі ў [[1938]], а яе кіраўнікі — рэпрэсаваны.

Пасля савецкага нападу на Польшчу ў [[1939]], [[Заходняя Беларусь]] была далучаная да [[БССР]]. Многія прадстаўнікі польскай меншасці былі рэпрэсаваныя, адбыліся масавыя дэпартацыі палякаў на ўсходнія часткі [[СССР]] — у [[Расія|Расію]], [[Казахстан]], [[Узбекістан]].

Падчас [[Другая Сусветная вайна|Другой Сусветнай вайны]] на тэрыторыі Беларусі дзейнічалі атрады [[Армія Краёва|Арміі Краёвай]], у якой, аднак, значную частку байцоў складалі [[беларусы]], у тым ліку праваслаўныя.

Пасля вайны, многія жыхары Беларусі, якія заявілі пра сваю польскую нацыянальнасць, у 1944—1946 былі пераселеныя ў Польшчу ў рамках савецка-польскага абмена насельніцтвам. Узамен адбылося перасяленне ў Беларусь этнічных беларусаў з пераданай Польшчы [[Усходняя Беласточчына|Беласточчыны]].

На думку некаторых даследчыкаў, значная частка асоб, якія адносяць сябе да палякаў (у тым ліку ў месцах кампактанага жыхарства ў раходніх раёнах Беларусі), на самай справе з'яўляюцца «апалячанымі» беларусамі, бо ў часы Рэчы Паспалітай, Расійска Імперыі і міжваеннай Польшчы (1921—1939) былі паланізаваны<ref>''Шахотько, Л. П.'' [http://www.demoscope.ru/weekly/2003/097/analit01.php Этноязыковый состав населения Белоруссии] / Л. П. Шахотько, Д. Н. Куделка // Вопросы статистики. — 2002. — № 11. — С. 30—37.</ref>.

== Колькасць і рассяленне ==
[[File:Poles in Belarus distribution, Census 2009.png|thumb|250px|Колькасць этнічных палякаў паводле раёнаў і гарадоў абласнога падпарадкавання паводле даных [[Перапіс насельніцтва Беларусі 2009 года|перапісу 2009 года]]]] 
[[File:Палякі ў Беларусі (2009).svg|thumb|250px|Доля палякаў паводле раёнаў і гарадоў абласнога падпарадкавання паводле даных [[Перапіс насельніцтва Беларусі 2009 года|перапісу 2009 года]]]]
Паводле даных перапісу 2009 года, палякамі назвалі сябе 294 549 чалавек (3 % насельніцтва)<ref name="belstat2">[https://web.archive.org/web/20100918165045/http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/5.8-0.pdf Перапіс 2009. Нацыянальны склад.]</ref>. У 1959 годзе палякаў у [[БССР]] налічвалася 538 881 (6,689 %), у 1970—382 600 (4,25 %), у 1979—403 169 (4,229 %), у 1989—417 720 (4,114 %), у 1999—395 712 (3,939 %)<ref name="belstat">[https://archive.today/20120526194734/belstat.gov.by/homep/ru/perepic/p5.php Нацыянальны склад насельніцтва Рэспублікі Беларусь], Нацыянальны статыстычны камітэт РБ</ref>. Пераважная большасць беларускіх палякаў пражывае ў заходніх рэгіёнах краіны (у тым ліку 294 тысяч — у [[Гродзенская вобласць|Гродзенскай вобласці]]).

== Сучаснасць ==
Найбольшая польская арганізацыя ў Беларусі — [[Саюз палякаў на Беларусі]] ({{lang-pl|Związek Polaków na Białorusi}}), які ў сярэдзіне [[1990-я|90-х]] гадоў 20 стагоддзя меў каля 20 тысяч сяброў. Аднак пасля анулявання з боку ўладаў вынікаў VI з'езду арганізацыі, які адбыўся ў сакавіку 2005 года, унутры ЗПБ адбыўся раскол. Большая частка сяброў арганізацыі засталася на баку новаабранай старшыні арганізацыі [[Анжаліка Борыс|Анджалікі Борыс]]. У той жа час пэўная частка членаў ЗПБ пасля правядзення ў жніўні таго ж года паўторнага з'езду і абрання сваім старшынёй Юзэфа Лучніка ўтварыла ЗПБ, лаяльны ўладам Беларусі. Цягам апошніх гадоў арганізацыя на чале якой стаіць Анжаліка Борыс зазнае дыскрымінацыю і пераследы з боку беларускіх улад<ref>{{cite web| author =| date =29 студзеня 2019| url =https://belsat.eu/news/sayuz-palyakau-belarusi-ulada-dyskryminue-i-parushae-pravy-polskaj-menshastsi/ | title = Саюз палякаў Беларусі: улада дыскрымінуе і парушае правы польскай меншасці|publisher =[[БелСат]]| accessdate  = 2019-03-11}}</ref><ref>{{cite web| author =| date =27 ліпеня 2018| url = https://belsat.eu/news/13-gadou-padpollya-uzgadvaem-galounyya-padzei-z-gistoryi-sayuzu-palyakau-belarusi/| title = 13 гадоў падполля. Узгадваем галоўныя падзеі з гісторыі Саюзу палякаў Беларусі|publisher =БелСат| accessdate  = 2019-03-11}}</ref>. Арганізацыя выдае часопіс [[Magazyn Polski (1992)|Magazyn Polski]] і газету [[Głos znad Niemna]].

Увядзенне [[Карта паляка|Карты паляка]] ў [[2007]] годзе дало магчымасць тысячам жыхароў Беларусі атрымаць яе, пацвердзіўшы сваю прыналежнасць да польскага народу ў польскім консульстве ў [[Мінск]]у, [[Гродна]] або [[Брэст]]а.

=== Культурнае жыццё ===
Пачынаючы з 1991 года штогод у Беларусі праводзіцца {{Не перакладзена 3|Конкурс дэкламавання імя Адама Міцкевіча «Крэсы»|Конкурс дэкламавання імя Адама Міцкевіча «Kresy»|pl|Konkurs Recytatorski im. Adama Mickiewicza „Kresy”}}. Арганізатарам конкурсу з'яўляецца [[Падляскае ваяводства|Падляскі]] аддзел таварыства {{Не перакладзена 3|Польская супольнасць|«Wspólnota Polska»|pl|Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”}} ў [[Беласток]]у. Конкурс па-за межамі Польшчы праводзіцца пры ўдзеле польскіх арганізацый і польскіх эмігрантаў. У Беларусі такім партнёрам з'яўляецца {{Не перакладзена 3|Польскае школьнае таварыства|Polska Macierz Szkolna|pl|Polska Macierz Szkolna na Białorusi}}, Гродна<ref>{{cite web| author =[[Алег Леанідавіч Грушэцкі|Грушэцкі А.]]| date =14 кастрычніка 2017| url = https://novychas.by/kultura/konkurs-deklamavannja-imja-adama-mickevicza-prajsz| title = Конкурс дэкламавання імя Адама Міцкевіча прайшоў у Мінску|publisher =[[Новы Час (газета)|Новы Час]]| accessdate  = 2019-03-11}}</ref>.

З 2016 года ў Мінску штогод адбываецца Свята польскай культуры, у рамках фестывалю нацыянальных культур. Фестываль праходзіць на Беларусі з 2016 года і быў распачаты менавіта са святкавання польскай культуры<ref>{{cite web| author =Грушэцкі А.| date =6 жніўня 2016| url = https://novychas.by/kultura/svjata-polskaj-kultury-u-centry-minska| title = Свята польскай культуры ў цэнтры Мінска|publisher =Новы Час| accessdate  = 2019-03-11}}</ref>.

З 2017 года ў Мінску праходзяць польска-беларускія чытанні, якія праводзяцца ў рамках праекта «Нацыянальнае Чытанне» – польская грамадская акцыя, мэтай якой з'яўляецца папулярызацыя ведаў польскай нацыянальнай літаратуры. Акцыя арганізавана ў 2012 годзе прэзідэнтам Польшчы [[Браніслаў Камароўскі|Браніславам Камароўскім]]. Арганізатар правядзення акцыі ў Беларусі — [[Польскі інстытут у Мінску]]<ref>{{cite web| author =Грушэцкі А.| date =3 верасня 2017| url = https://novychas.by/kultura/perszyja-polska-belaruskija-czytanni-prajszli-u-mi| title = Першыя польска-беларускія чытанні прайшлі ў Мінску|publisher =Новы Час| accessdate  = 2019-03-11}}</ref>.

У лістападзе 2018 года польская дыяспара на Беларусі шырока адзначала {{Не перакладзена 3|Святкаванне 100-годдзя аднаўлення незалежнасці Польшчы|100-годдзе Незалежнасці Польшчы|pl|Obchody 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę}}. Шэраг мерапрыемстваў прайшоў у Мінску, Гродне, Брэсце, а таксама ў невялікіх населеных пунктах, у якіх жывуць прадстаўнікі польскай меншасці. 11 лістапада вучні гродзенскай Польскай грамадскай школы ім. Стэфана Баторыя пры [[Саюз палякаў на Беларусі|СПБ]] далучыліся да арганізаванай польскім Міністэрствам нацыянальнай адукацыі сусветнай акцыі «Рэкорд для незалежнай» — у 11:11 праспявалі [[гімн Польшчы]]. На ўрачыстасцях у Мінску сабралася некалькі сотняў прадстаўнікоў польскай дыяспары, адбылося ўручэнне ўзнагарод пераможцам мастацка-літаратурнага конкурсу «Незалежная. Непераможная»<ref>{{cite web| author =Грушэцкі А.| date =15 лістапада 2015| url =http://slowopolskie.org/polacy-w-minsku-swietowali-100-rocznice-polskiej-niepodleglosci/| title =Polacy w Mińsku świętowali 100. rocznicę polskiej niepodległości| publisher =Słowo Polskie| accessdate =2019-03-11| lang =pl| archive-date =18 жніўня 2019| archive-url =https://web.archive.org/web/20190818091630/http://slowopolskie.org/polacy-w-minsku-swietowali-100-rocznice-polskiej-niepodleglosci/| url-status =dead}}</ref>. 12 лістапада ў [[Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатр оперы і балета|Вялікім тэатры оперы і балета]] ў Мінску з нагоды Дня Незалежнасці адбыліся ўрачыстасці з удзелам амбасадара Рэспублікі Польшча, на якіх прысутнічала польская дыяспара, прадстаўнікі замежных пасольстваў, духавенства, вядомыя дзеячы культуры і мастацтва. Пасля віншаванняў дзяржаўных дзеячаў гасцям быў прадстаўлены балет «Шапэніяна», пастаўлены на фартэпіянныя творы Фрэдэрыка Шапэна<ref>{{cite web| author =| date =13 лістапада 2018| url =https://bel.sputnik.by/society/20181113/1038621961/Stagoddze-nezalezhnasts-Polshchy-adsvyatkaval--Mnsku.html | title =Стагоддзе незалежнасці Польшчы адсвяткавалі ў Мінску |publisher =sputnik.by| accessdate  = 2019-03-11}}</ref>. Урачыстыя прыёмы правялі таксама консульства ў Гродне і Брэсце.

<gallery perrow=5>
Выява:Kresowe Zabawy.jpg|Свята польскай культуры ў Мінску (2016г.)
Выява:Narodowe Czytanie w Mińsku Wesele5.jpg|«Нацыянальнае чытанне» ў Мінску (2017г.). Чытае дырэктар Польскага Інстытута ў Мінску Матэвуш Адамскі
Выява:Konkurs Mickiewicza 2017.jpg|Удзельнікі XXVI Конкурсу дэкламавання ім. Адама Міцкевіча (2017г., Мінск)
Выява:100LatPolskiBialorus.jpg|Святкаванне 100-годдзе Незалежнасці Польшчы ў Мінску (2018г.)
</gallery>

== Вядомыя асобы ==
* [[Эліза Ажэшка]]
* [[Ежы Іваноўскі]]
* [[Тадэвуш Касцюшка]]
* [[Стэфан Макрэцкі]]
* [[Станіслаў Манюшка]]
* [[Адам Міцкевіч]]
* [[Казімір Свёнтак]]
* [[Уладзіслаў Сыракомля]]
* [[Рамуальд Траўгут]]

== Гл. таксама ==
* [[Беларусы ў Польшчы]]

{{зноскі}}

== Літаратура ==
* Беларусы : у 13 т. / рэдкал.: В. К. Бандарчык [і інш.] ; АН Беларусі. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы. — Мінск : Беларус. навука, 2001. — Т. 4 : Вытокі і этнічнае развіццё. — 2001. — 433 с.
* [[Міхаіл Якаўлевіч Грынблат|''Гринблат, М. Я.'']] Белорусы. Очерки происхождения и этнической истории / М. Я. Гринблат. — Минск : Наука и техника, 1968. — 288 с.
* ''Карашчанка, І.'', ''Валахановіч, А.'' Палякі // {{Крыніцы/ЭГБ|5}}. — С. 393—395.
* [[Ігар Усеваладавіч Чаквін|''Чаквін, І.'']] Беларусы / І. Чаквін // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя : у 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал.рэд.) [і інш.]; Маст. З. Э. Герасімовіч. — Мінск : БелЭн, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — С. 303—305.
* ''Шахотько, Л. П.'' [http://www.demoscope.ru/weekly/2003/097/analit01.php Этноязыковый состав населения Белоруссии] / Л. П. Шахотько, Д. Н. Куделка // Вопросы статистики. — 2002. — № 11. — С. 30—37.
* [[Крыстына Мусяновіч|''Musianowicz, K.'']] Przyczynki do osadnictwa Mazowieckiego na Podlasiu w XII—XIII wieku / K. Musianowicz // Światowit. — Warszawa, 1955. — t. XXI. — S. 247—275.

== Спасылкі ==
* [http://www.zpb.org.pl/ Саюз Палякаў на Беларусі] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20090227082251/http://www.zpb.org.pl/ |date=27 лютага 2009 }}
* [http://www.polonia.org/bialorus.htm http://www.polonia.org/bialorus.htm]
* [http://www.polishroots.org/history/belarus_history.htm Poles in Belarus: Revival of Heritage and Search for Ancestors] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20090212161035/http://polishroots.org/history/belarus_history.htm |date=12 лютага 2009 }}
{{Вонкавыя спасылкі}}
{{Нацыянальны склад насельніцтва Беларусі}}

[[Катэгорыя:Палякі на Беларусі| ]]