Сямібратняе гарадзішча
Сямібратняе гарадзішча — сіндскае (меоцкае) гарадзішча, размешчанае ў нізоўях ракі Кубані (прыкладна ў 12 км к захаду ад ст. Варэнікоўскай, 45,1 градусаў паўночнай шыраты, 37,5 градусаў усходняй працягласці) Крымскага раёна Краснадарскага краю. Было буйным гарадскім цэнтрам старажытнай Сіндыкі.
Характарыстыкі[правіць | правіць зыходнік]
Сваёй назвай гарадзішча абавязана сямі вялікім курганам, каля якіх і было выяўлена. Працяглы час народ называў гэтыя курганы Сямібратнімі, выказваючы здагадку, што тут пахаваны сем родных братоў. Аднак раскопкі сведчаць, што курганы насыпаны не адначасова, а будавалісь на працягласці цэлага стагоддзя. Такім чынам, тут у розны час пахаваны прадстаўнікі адной дынастыі сіндскіх цароў.
Гарадзішча мае форму трапецыі, шырокай стараной (320 м) на поўнач к даліне Кубані; на ўсходзе і захадзе знаходзяцца рэшткі равоў. Магутныя абарончыя сцены (таўшчыня ад 2,5 метраў, вышыня 6 метраў, маюцца вежы і курціны), датуюцца пачаткам V веку да н.э.
Датаванні — гарадзішча пабудавана к канцу 6 стагоддзя. да н. э. і праіснавала не менш 300 гадоў.
Знойдзена кераміка як мясцовай вытворчасці, гэтак і антычны импорт.
Правяраемая версія[правіць | правіць зыходнік]
Страбон пісаў — у Сіндыке недалёка ад мора ляжыць горад Лабрыта. Мажліва, што Сямібратняе гарадзішча і ёсць горад Лабрыта – дадзеная версія правяраецца, але пакуль яшчэ не пацверджана.
Беларускі вучоны Сяргей Даніленка зрабіў высновы аб месцазнаходжанні тут Асгарда на аснове аналізу антычных і сярэдневяковых крыніц і найноўшых палеаландшафтных дадзеных.
Доўгі час даследчыкі беспаспяхова спрабавалі звязать месцазнаходжанне Асгарда з наваколлямі сучаснага расійскага горада Азоў, бо ён размешчаны ў месцы ўпадання ракі Дон у Азоўскае мора, на што паказвалі сярэдневяковыя крыніцы.
Даніленка ж у сваім доказе абапіраецца ў тым ліку на абсалютна новыя дадзеныя, атрыманыя ў час вывучэння грэчаскай каланізацыі на Таманскім паўвостраве (2006−2013 гг.) Баспорскай археалагічнай экспедыцыяй Дзяржаўнага Гістарычнага музея Расіі супольна з Еўразійскім аддзелам Германскага археалагічнага інстытута. Згодна ім, старажытны Танаіс, у адрозненне ад сучаснага, напрасткі ўпадаў у Чорнае мора. Танаіс, ён жа Дон, мінуў балоцістую мясцовасць на месцы сучаснага Азоўскага мора, а яго вусце — сучасны Керчанскі праліў — практычна супадаў з вусцем Гіпаніса (Кубані). Прычым абодва вусці падавалі сабой падзеленыя вялікім востравам два вялікіх водных рукавы, якія можна атаясамліваць з Ванаквіслам і Танаквіслам — двума рукавамі Танаіса — упамянёнымі ў старажытных скандынаўскіх сагах як месца рассялення ванаў і асаў.
Па здагадцы Даніленкі, легендарнымі ванамі з'яўляюцца каланізаваўшыя ў сярэдзіне І тыс. да н.э. Керчанскі паўвостраў іанійскія грэкі, іанійцы, этнонім якіх на пракрыце гучаў як «яваны». Асамі, у сваю чаргу, з'яўляліся сінды («народ ракі» на пракрыце), племя пакуль дыскусійнага паходжання, якое ў гэты ж час стварыла зачаткі дзяржаўнасці на Таманскім паўвостраве.
Даніленка зважае на адну з этнапалітычных груп сіндаў — аспургіян. Яны ўяўлялі сабой цяжкаўзброеных кавалерыстаў, адзначаных спецыфічным пахавальным рытуалам. Аспургіяне — яны ж As-puraukas, гэта значыць «жыхар дужасці», «жыхар горада асаў» ці «жыхар Асгарда, асгардец».
Вядомыя даследчыкі[правіць | правіць зыходнік]
- усходазнавец У. Г. Тызенгаўзен — 1878.
- каўказазнавец М. У. Анфімаў — у 1938—1940, 1949—1952
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]