Цытадэль Брэсцкай крэпасці

Славутасць
Цытадэль
Аэрафотаздымак Цытадэлі ў час Першай сусветнай вайны
52°05′00″ пн. ш. 23°39′17″ у. д.
Краіна	Беларусь
Горад	Брэст
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Цытадэль — аснова бастыённай часткі Брэсцкай крэпасці, размешчаная на цэнтральным востраве, сфарміраваным шляхам выпроствання рэчышчаў і праток рэк Буг і Мухавец у час будаўніцтва крэпасці на месцы галоўнага вострава горада Брэст-Літоўска (летапісны Берасце).

Праектаванне крапасных пабудоў Цытадэлі на месцы гістарычнага Берасця

Да пачатку крапаснога будаўніцтва на галоўным востраве знаходзіліся вуліцы і пабудовы старога горада. Станам на 1810 год на галоўным востраве знаходзіліся 3 манастыры, 1 царква, разваліны былой «фары» (каталіцкага прыходу), 2 школы, 1 мытны дом, рынак; на сямі вуліцах было 8 камяніц (не лічачы манастыроў) і 130 драўляных. У 1831 годзе, калі вакол Брэста ўзводзіліся часовыя ўмацаванні супраць паўстанцаў, фартыфікацыйныя працы на гэтым востраве не праводзіліся. Першыя фартыфікацыйныя працы па зацверджаным у 1833 годзе плане таксама пачаліся за межамі цытадэльнага вострава, у той год для крапасных патрэб перабудоўваліся размешчаныя тут будынкі цэркваў і манастыроў. З 1835 года пачынаецца працэс перасялення жыхароў і зносу гарадскіх пабудоў, не запатрабаваных для патрэб крэпасці.

Марцін Залескі. Будаўніцтва крэпасці Брэст-Літоўск, 1840

Фартыфікацыйныя працы на цытадэльным востраве пачынаюцца ў 1836 годзе — з узвядзення кальцавой абарончай казармы. На закрытай ад абстрэлу кальцавой казармай унутранай плошчы вострава на базе былых каталіцкіх пабудоў ствараецца комплекс адміністрацыйных устаноў крэпасці — каменданцкі дом, крапасны сход, упраўленне крапасной артылерыі (арсенал), а таксама складскія і дапаможныя будынкі, праваслаўны сабор. З усіх збудаваных на цытадэльным востраве будынкаў толькі абарончая казарма і арсенал з’яўляліся казематаванымі.

Спасылкі

• Уладзімір Арлоў. Крэпасць Брэст-Літоўск у межах бастыёнаў. 23.03.2018 Архівавана 17 мая 2019.