Чыгунка Малдовы
| Чыгунка Малдовы | |
|---|---|
| рум.: Calea Ferată din Moldova | |
 | |
| Гады працы: | з 1992 года |
| Краіна: |
 Малдова |
| Горад кіравання: | Кішынёў |
| Стан: | дзейнічае |
| Афіцыйны сайт: | railway.md/ru//ru/ |
 Чыгунка Малдовы на Вікісховішчаы | |
«Чыгунка Малдовы» (рум.: Calea Ferată din Moldova) — чыгуначная кампанія Малдовы, дзяржаўнае прадпрыемства.
Агульнае апісанне[правіць | правіць зыходнік]
Чыгунка Малдовы злучаецца з чыгункамі Украіны (Украінская чыгунка): Адэскай па станцыях Кучурган, Слабодка і Басарабяска (цяпер чыгуначны пуць ад станцыі Бесарабская да станцыі Беразіна (Адэскай чыгункі) знаходзіцца ў стадыі кансервацыі і не выкарыстоўваецца), Паўднёва-Заходняй па станцыях Магілёў-Падольскі і Кельменцы, Львоўскай па станцыі Мамалыга, а таксама з чыгункамі Румыніі (Căile Ferate Române) па станцыях Унгень, Рэні, Прут і Прыднястроўя. Кіраванне чыгункі знаходзіцца ў Кішынёве.
Эксплуатацыйная даўжыня складала на 1991 год 1328,4 км. Электрыфікаваных пуцей у Малдове няма.
Гісторыя чыгункі[правіць | правіць зыходнік]
Першая чыгуначная лінія на тэрыторыі Малдовы была пракладзена ў 1865 годзе ад станцыі Раздзельная да станцыі Кучурган. У 1867 годзе гэта чыгунка была падоўжана да Ціраспаля, а ў 1871 годзе да Кішынёва. У 1873 годзе пачаўся рух па маршруце Кішынёў — Карнешць, а ў 1875 годзе лінія была падоўжана да Унгені.
У пачатку лістапада 1877 года была адкрыта для ваеннага злучэння Бендэра-Галацкая чыгунка працягласцю 305 км.
У лістападзе 1893 года пачалася эксплуатацыя пляцовак ад Магілёва да Окніцы з мостам праз Днестр, ад Окніцы да Ліпкані і ад Бэлці да Окніцы. У снежні 1893 года быў здадзены ў эксплуатацыю ўчастак ад Ліпкані да Наваселіцы, што давала магчымасць злучыцца з Лембергска-Чарнавіцкай чыгункай.
У жніўні 1894 года ўступіла ў дзеянне чыгунка ад Рыбніцы да Бельцаў з мостам праз Днестр і 165-метровым тунэлем на перагоне Ліпчэны — Матэўцы.
Працягласць чыгуначных ліній на пачатак XX стагоддзя ў Бесарабіі перавышала 850 км.
У 1914—1917 гг. пракладзены лініі Басарабяска — Акерман, Бэлць — Унгень і іншыя, агулам 416 км новых ліній. У сувязі з павелічэннем працягласці чыгунак адбыўся рост колькасці рухомага састава: на чэрвень 1917 года паравознае дэпо Бендэр мела 253 паравозы і з’яўлялася самым вялікім на Паўднёва-Заходняй чыгунцы.
У 1920—1940-х гадах, калі Бесарабія ўваходзіла ў склад Румыніі, былі разабраны лініі Ларга — Камянец-Падольскі, а таксама другія пуці на ўчастках Бендэр — Кішынёў — Унгень, Окніца — Наваселіца. Сетка каляіны 1524 мм была перашыта па асноўных лініях (Наваселіца — Волчынец, Унгень — Окніца, Бэлць — Матэўцы, Унгень — Бендэры, Басарабяска—Рэні, Басарабяска — Акерман, Басарабяска — Яргара — Прут) на каляіну 1435 мм — усяго 1187 км. Было дэмантавана і вывезена ў Румынію абсталяванне чыгуначных майстэрняў на станцыях Бендэры і Бесарабская, лакаматыўных дэпо Окніцы і Фларэшць.
З першых дзён Вялікай Айчыннай вайны чыгунка зрабілася прыфрантавой, з’яўлялася асноўнай транспартнай магістраллю ў раёне баявых дзеянняў. Па чыгунцы ажыццяўлялася эвакуацыя прамысловых прадпрыемстваў, падвозіліся да лініі фронту войскі і боепрыпасы. Каляіна на асноўных кірунках перашывалася тры разы: у ліпені 1940 года на каляіну 1524 мм, у жніўні 1941 года на каляіну 1435 мм, з мая да канца 1944 ізноў на каляіну 1524 мм. За час вайны былі разбураны і знішчаны 20 % галоўных, 30 станцыйных пуцей, 50 % пуцейных будынкаў, важныя масты на Днястры і Прут, разабраны і вывезены 100 км рэйкавага палатна, 90 % станочнага абсталявання, 30 % ліній сувязі і г.д.[1].
C 1939 па 1997 гады дзейнічала вузкакалейная чыгунка Камянка — Папелюхі. У 1999 яна была разабрана.
У 1946—50 гг. на аднаўленне і мадэрнізацыю чыгункі Малдовы было выдаткавана 3 млрд руб. з бюджэту СССР. Было пабудавана больш 600 аб’ектаў, выканана больш 1 млн м³ земляных прац, пакладзена 1,7 млн м² будматэрыялаў, звыш 650 тыс. шпал, эксплуатацыйная даўжыня дасягнула 1020 км. У 1948 годзе была дасягнута сярэднесаюзная хуткасць руху цягнікоў[1].
У савецкі перыяд Малдаўская чыгунка ператваралася з тупіковай у магістраль міжнароднага значэння, што злучала СССР з краінамі Балканскага паўвострава і Паўднёва-усходняй Еўропы. У маі 1961 года ў Бельцкае дэпо паступіў першы цеплавоз ТЭ3, а праз 2 гады такіх цеплавозаў было ўжо сто[1]. У 1970—80-х гг. ва ўсіх гаспадарках чыгункі ішло інтэнсіўнае тэхнічнае пераўзбраенне. Больш чым на траціну быў абноўлены парк пасажырскіх вагонаў. Рэканструяваліся галоўныя пуці, ішла інтэнсіўная замена лёгкіх тыпаў рэек на цяжэйшыя. Кладка пуцей ажыццяўлялася на жалезабетонныя шпалы і друзавы баласт. Быў створаны інфармацыйна-вылічальны цэнтр, пачалося ўкараненне інфармацыйных тэхналогій. Адбылося пераабсталяванне грузавой гаспадаркі высокапрадукцыйнай тэхнікай. Колькасць электра-казлавых кранаў і трактарных пагрузчыкаў узрасла ў паўтары разы. Узровень механізацыі пагрузна-разгрузных прац перавысіў 93 %[1].
У 1991 годзе пачалася электрыфікацыя чыгункі Раздзельная (Украіна) — Кучурган (Украіна) — Ціраспаль — Бендэры, з-за вайны ў Прыднястроўі яна была спынена[2].
Зноскі
- ↑ а б в г Бондарь Н. И. Историческая справка о железной дороге Молдавии. Архівавана з першакрыніцы 18 кастрычніка 2010.
- ↑ Новые железные дороги в постсоветском пространстве(недаступная спасылка)
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Афіцыйны сайт
- Фотогалерея и база данных на Трейнпиксе Архівавана 19 красавіка 2011.
