Амар Хаям

УМАР ХАЯМ Гіясаддзін Абу-ль-Фатх ібн Ібрахім (18.5.1048, г. Нішапур, Іран — 4.12.1131) — персідскі і таджыкскі паэт і вучоны.

Жыў у Самаркандзе, Ісфахане, Бухары і інш.

Найвялікшы астраном свайго часу: за 500 гадоў да рэформы папы Грыгорыя XIII ажыццявіў рэформу календара ў выніку шматгадовых назіранняў за зорным небам. Паслядоўнік філасофіі Арыстоцеля і Ібн Сіны.

Сусветную вядомасць як паэту прынеслі яму рубаі (чатырохрадкоўі), у якіх адлюстраваны свет чалавечых перажыванняў, думы пра жыццё, чалавека і яго веды, глыбокі філасофскі роздум, пропаведзь дабра і чалавечнасці. Многія рубаі сталі афарызмамі.

Аўтар трактатаў на арабскай і персідскай мовах: матэматычных («Трактат пра доказы задач алгебры і алмукабалы»), фізічных («Вагі мудрасцей»), філасофскіх («Адказ на тры пытанні», «Трактат пра існаванне»), гістарычных («Науруз-намэ»). Збярогся ўрывак «Мелікшахскіх астранамічных табліц» Умара Хаяма, напісаных па-арабску.

Беларускія пераклады

• Рубаі / Пер. з фарсі-кабулі Р. Барадулін. - Мн.: Мастац. літ., 1989. - 94 с.
• Omar Khayyam Rubaiyat