Гродзенскі заапарк

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Гродзенскі заапарк
Выява лагатыпа
Заснаваны 1927
Знаходзіцца Гродна,
Сцяг Беларусі Беларусь
Каардынаты 53°41′19″ пн. ш. 23°50′55″ у. д.HGЯO
Плошча 5,35 га
Жывёл 3173 (па стане на 01.01.2011)
Відаў 317 (па стане на 01.01.2011)
Членства ЕАРАЗА
Вэб-сайт Афіцыйны сайт
Map
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гродзенскі заапарк — першы, найбуйнейшы і ў свой час адзіны заапарк у Беларусі. Годам заснавання лічыцца 1927, калі ў батанічным садзе мужчынскай гімназіі адкрыўся заалагічны аддзел[1].

У цяперашні час заапарк налічвае больш за 3 тысячы жывёл 317 відаў[2]. Заапарк размешчаны ў Кастрычніцкім раёне горада Гродна каля чыгуначнага вакзалу і займае плошчу ў 5,35 га.

Гісторыя

Стварэнне заапарка

Гісторыя Гродзенскага заапарка пачалася з групы энтузіястаў з Таварыства аматараў прыроды[3] на чале з Янам Каханоўскім - выкладчыкам біялогіі[4] ў мужчынскай гімназіі імя Адама Міцкевіча. Па яго ініцыятыве ў 1926 годзе на дабрачынныя сродкі ў парку (цяпер парк ім. Жылібера) для навучальных мэтаў быў створаны батанічны сад. Да навучальнага года 1927-1928 да сада быў дададзены сярод іншых аддзелаў заалагічны, у якім першапачаткова змяшчалася 17 відаў жывёл мясцовай фаўны.[1].

Пасля пашырэння сад пачаў звацца біялагічным і стаў актыўна наведвацца навучэнцамі гарадзенскіх адукацыйных устаноў. Колькасць экспанатаў у заалагічным аддзеле павялічвалася, для іх не хапала ні плошчы, ні памяшканняў. У сувязі з гэтым Ян Каханоўскі разам з іншымі аматарамі прыроды дамагліся ад гарадскога ўпраўлення пераносу заалагічнага аддзела на закінуты гарадскі велатрэк. Пасля адпаведных рамонтна-будаўнічых работ заалагічны аддзел пераехаў з парку на новае месца і стаў звацца біялагічным садам. Гэтая тэрыторыя належыць парку і цяпер. Кіраўніком быў прызначаны палкоўнік у адстаўцы Адамовіч.[1]

Развіццё заапарка

Да 1936 заапарк налічваў каля 400 асобін розных відаў, сярод які варта адзначыць такіх жывёл, як леапард, леў, зубр. Змест заапарка ажыццяўлялася за кошт дабрачыннасці, з дапамогай Таварыства аматараў прыроды і з удзелам гарадскога магістрата. Увосень 1937 горадам быў выкуплены для заапарка ўчастак плошчай 0,4 га. У 1939 годзе з аб'яднаннем Заходняй Беларусі і БССР заапарк перайшоў на ўтрыманне дзяржавы. Калекцыя працягвала павялічвацца, і да 1941 годзе Гродзенскі заапарк стаў адным з цэнтраў культурнага і навукова-асветнай жыцця горада[1].

Ваенныя гады

У гады вайны заапарку быў нанесены каласальны ўрон: будынкі былі знішчаны або пашкоджаны, калекцыя разрабавана. Каштоўныя і рэдкія асобнікі былі вывезены ў заапарк Кенігсберга, астатнія знішчаныя[3].

Ян Каханоўскі адмовіўся ад эвакуацыі і застаўся ў Гродне. Пасля забойства нямецкага лекара ўдзельнікамі супраціву, гестапа арыштавала каля 100 прадстаўнікоў мясцовай інтэлігенцыі, сярод якіх быў і Ян Каханоўскі. На просьбу грамадскасці вызваліць арыштаваных, шэф гестапа заявіў, што застрэлены будуць толькі 25 чалавек з 100, а астатнія адпушчаныя. У гэтыя 25 чалавек патрапіў сябар Яна Каханоўскага, настаўнік Юзаф Вявюрскі, бацька шасцярых дзяцей. Каханоўскі прапанаваў шэфу гестапа абмен - сваё жыццё ўзамен на свабоду Юзэфу Вявюрскаму. У чэрвені 1942 года Ян Каханоўскі быў расстраляны[1][3].

Аднаўленне

Пасля вызвалення горада ў ліпені 1944 заапарк практычна перастаў існаваць. Аднак, краіна аднаўлялася, і СНК БССР было прынята пастанова № 470 ад 15 Жнівень 1944 «Аб аднаўленні дзейнасці заказнікаў і заапаркаў».

Для аднаўлення адзінага на той час заапарка ў краіне 12 снежня 1944 г. выканкам Гродзенскага гарсавета прымае рашэнне № 242 "Аб аднаўленні заапарка ў гор. Гродна", што вызначыла перадачу заапарку ранейшай тэрыторыі і будаўнічых матэрыялаў. А ў якасці папаўнення калекцыі жывёл "абавязаць дырэктара трэсту зялёнага будаўніцтва перадаць заапарку двух аслоў»[3].

Узначаліў заапарк у той час былы старшы наглядчык Бенедыкт Купрыянавіч Жыромскі.[1].

У 1945 годзе калекцыя налічвала 5 экспанатаў - два асла, два аленя і адзін паўлін[1].

Фонды

У заапарку налічваецца 3412 жывёл і птушак — 312 відаў.[5]

Сярод жыхароў заапарка мядзведзь буры (Ursus arctos), алені (Cervidae), воўк (Canis lupus), рысь звычайная (Lynx lynx), малпы, вярблюды (Camelus), вялікая колькасць птушак і паўзуны.[5][6]

Галерэя

Зноскі

  1. ↑ а б в г д е ё Гродненский зоопарк - О зоопарке (руск.). grodnozoo.by (13 жніўня 2011).
  2. ↑ Видовой и количественный состав коллекции животных Гродненского зоопарка (2008-2011 гг.) (руск.). grodnozoo.by (13 жніўня 2011).
  3. ↑ а б в г Дом Яна Кохановского - Архітэктура Гродна - Гісторыя і сучаснасць (руск.). harodnia.com (4 августа 2011).
  4. ↑ История возникновения Гродненского зоопарка (руск.). www.grodno.by (13 жніўня 2011).
  5. ↑ а б Вход в Гродненский зоопарк временно перенесен
  6. ↑ Фотагалерэя жывёл

Спасылкі

commons: Гродзенскі заапарк на Вікісховішчы
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Гродзенскі_заапарк&oldid=3555049"