Сіла землетрасення

сіла землетрасення, ацэнка ўздзеяння землетрасення на зямную паверхню. Дазваляе ацэньваць вызваленую сейсмічную энергіі толькі ўскосна, бо ўдзеянне залежыць і ад глыбіні ачага. Існуе рад міжнародных шкалаў такой ацэнкі.

Гл. таксама: магнітуда землетрасення.

Мадыфікаваная шкала інтэнсіўнасці Меркалі, MMI Int. (1931), шкала суб'ектыўнай ацэнкі, аснаваная на апісаннях назіранняў відавочцаў. Значэнні — цэлыя лікі ад 1 да 12, якія запісваюцца рымскімі лічбамі.

I. Не адчуваецца нікім, апроч нямногіх, і ў асабліва спрыяльных умовах.

II. Адчуваецца нямногімі, хто ў спакоі, асабліва на верхніх паверхах. Прадметы на гнуткіх падвесках могуць разгойдвацца.

III. Выразна адчуваецца ў памяшканні, асабліва на верхніх паверхах, але шмат хто не распазнае ў гэтым землетрасення. Аўтамашыны, якія стаяць, могуць злёгку гойдацца. Вібрацыі як ад блізкага праходу цяжкога грузавіка. Працягласць у часе — можна ацэньваць.

IV. Удзень адчуваецца многімі ў памяшканні, нямногімі на вуліцы. Уночы некаторыя прачынаюцца. Посуд, вокны, дзверы рухаюцца; сцены рыпяць. Вібрацыі як ад сутыкнення цяжкога грузавіка з будынкам. Аўтамашыны, якія стаяць, заўважн гойдаюцца.

V. Адчуваецца амаль усімі; шмат хто прачынаецца. Частка посуду, вокнаў і пад. разбіваецца; нешматлікія выпадкі трэскання тынку; няўстойлівыя рэчы падаюць. Часам можна заўважыць рух дрэваў, слупоў, іншых высокіх аб'ектаў. Маятнікавыя гадзіннікі могуць спыняцца.

VI. Адчуваецца ўсімі; шмат хто пужаецца і выбягае на вуліцу. Частка цяжкой мэблі перасоўваецца; нешматлікія выпадкі адпадання тынку або пашкоджання комінаў. Лёгкія пашкоджанні будынкаў.

VII. Усе выбягаюць на вуліцу. Пашкоджанні амаль ніякія ў будынках добрага праекту і будовы; умеркаваныя ў добра збудаваных звычайных будынках; значныя ў дрэнна збудаваных ці спраектаваных будынках. Валяцца некаторыя коміны. Заўважаецца тымі, хто вядзе аўтамашыну.

VIII. Пашкоджанні лёгкія ў спецыяльна спраектаваных будынках; значныя ў добра збудаваных звычайных будынках, з частковымі абваламі; вельмі вялікія ў дрэнна збудаваных будынках. Сценавыя панелі вылятаюць з каркасаў. Падаюць коміны, заводскія коміны, калоны, помнікі, сцены. Перакульваецца цяжкая мэбля. Падкідаюцца пясок і гразь. Мяняецца вада ў калодзежах. Замінкі для тых, хто вядзе аўтамашыну.

IX. Пашкоджанні значныя ў спецыяльна спраектаваных будынках, у добра спраектаваных каркасных будоваў адрываюцца трубапровады; пашкоджанні вельмі вялікія ў моцных будынках, з частковымі абваламі. Будынкі ссоўваюцца з фундаментаў. Глеба прыкметна трэскаецца. Падземныя трубы рвуцца.

X. Некаторыя добра збудаваныя драўляныя будынкі знішчаюцца; большасць каменных і каркасных будынкаў знішчаюцца разам з фундаментамі. Глеба моцна трэскаецца. Чыгуначныя рэйкі гнуцца. Значныя апоўзні з рачных берагоў і стромкіх схілаў. Пясок і гразь перасоўваюцца з месца на месца. Вада выплюхваецца на берагі.

XI. Застаюцца стаяць нямногія каменныя будынкі або не застаецца ніякіх. Масты знішчаюцца. Поўны выхад са строю падземных трубаў. Гарбы і ссоўванні ў мяккай глебе. Вельмі моцна гнуцца чыгунасчныя рэйкі.

XII. Поўнае разбурэнне. Земляныя хвалі. Узаемныя размяшчэнні аб'ектаў на мясцовасці мяняюцца па вышыні і азімуце. Аб'екты падкідаюцца ў паветра.

Літаратура

Harry O. Wood and Frank Neumann, in Bulletin of the Seismological Society of America, Vol. 21, No. 4, December 1931. es Geophysicae, 4B, (6), Paris, France, 1986, pp. 679-702. Як працытавана на афіцыйнай пляцоўцы NGDC.