Краснаярск: Розніца паміж версіямі

Краснаярск
Герб	Сцяг[d]
Краіна	Расія
Каардынаты	56°00′ пн. ш. 92°56′ у. д.HGЯO
Заснаваны	19 жніўня 1628
Плошча	353,9 км²
Вышыня цэнтра	150 м
Водныя аб’екты	Енісей
Насельніцтва	▲1 010 000. чалавек (2011)
Часавы пояс	UTC+7
Тэлефонны код	391
Паштовы індэкс	660ххх
Афіцыйны сайт	admkrsk.ru
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[недагледжаная версія]

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 22:47, 14 лютага 2013

Краснаярск (руск.: Красноярск) — горад (з 1690) ў Расіі, адміністрацыйны цэнтр Краснаярскага края. Насельніцтва 1,01 млн чалавек (2012), у агламерацыі — 1,86 млн чалавек. Заснаваны ў 1628 годзе.

Горад размешчаны на абодвух берагах Енісея. Горад быў заснаваны ў 1628 годзе, з'яўляючыся, такім чынам, найбуйнейшым са старадаўніх гарадоў Сібіры. Паводле дадзеных на красавік 2012 года колькасць насельніцтва горада пераўзышла мільён чалавек^[2]. Усяго ў Краснаярскай агламерацыі пражывае 1,186 млн чалавек. Горад размешчаны на абодвух берагах Енісею.

Гісторыя

Перад прыходам рускіх ваяроў тэрыторыя сучаснага Краснаярска ўваходзіла ў Язерскае княства енісейскіх кыргызаў. Гара Кум-Цігей, верагодна, была святым месцам качынцаў. Улетку 1927 года экспедыцыяй музея Прыенісейскага края выявіла на Каравульнай гары, дзе цяпер размяшчаецца Капліца Параскевы Пятніцы, багатае пахаванне XIII—XIV стагоддзяў. Багацце прадметаў, выяўленых у магільніку можа сведчыць аб тым, што на гары былі пахаваныя члены шляхетнага княжацкага роду, якія, верагодна, і кіравалі гэтай тэрыторыяй.

Мясцовасць, на якой пасля быў пабудаваны Краснаярск^[3], стала вядомай рускім яшчэ ў 1608 годзе. У гэтым годзе казакі з Кецкага астрогу, пад правадырствам енісейска-асцяцкіх князькоў Урнука і Намака, адправіліся ўверх па Енісеі, з намерам знайсці «новую зямельку», а затым далучыць іх да валадарстваў маскоўскага цара. Плывучы ўверх па Енісеі, казакі сустрэлі зямлю, якою валодаў арынскі князёк Цюлькоў, і назвалі яе «Цюлькінскай зямелькай». Гэта назва затрымалася да пабудовы Краснаярскага астрога і сыходу арынцаў. Арынцы, якія падтрымліваліся не толькі качынцамі, але і енісейскай кыргызамі, доўгі час не згаджаліся плаціць ясак рускім і прымалі ўсе меры да выдалення апошніх з занятага імі месца. З гэтай мэтай яны амаль бесперапынна турбавалі іх набегамі, якія, да рэшце рэшт, сталі настолькі небяспечнымі, што казакі вырашылі звярнуцца да Енісейскага ваяводы з просьбай аб дапамозе і абароне.

Архітэктура

Пажар 1773 года знішчыў Краснаярскі астрог і практычна ўвесь горад, пасля пажару засталося толькі трыццаць дамоў. З Табольска быў дасланы сяржант геадэзіі Пётр Майсееў, які даў гораду лінейную планіроўку пецярбургскага тыпу.

Вуліцы Краснаярска былі прамыя і роўныя, арыентаваны па баках свету. Шыротная вуліцы пракладваліся паралельна Енісею з захаду на ўсход, ад Старога базару, размешчанага побач з Васкрасенскім саборам недалёка ад месца зліцця Енісея і Качы, у бок Мікалаеўскай горы. Мерыдыянальныя вуліцы ішлі з поўдня на поўнач, ад Енісея ў бок Пакроўскай гары. Яны будаваліся перпендыкулярна шыротным вуліцам і спынялі іх пад прамымі кутамі. Кварталы былі прыкладна аднолькавымі паводле памераў і мелі правільныя геаметрычныя формы. Вуліцы разыходзіліся ад плошчаў і сыходзіліся да плошчаў, і на гэтых адкрытых, здалёк бачных плошчах узвышаліся буйныя грамадскія будынкі.

У сярэдзіне 1820-х гадоў у бюро пад пачаткам архітэктара Уільяма Гестэ быў распрацаваны перспектыўны генеральны план горада. Рэалізацыя гэтага праекта толькі ў нязначнай ступені закранула гістарычную частку горада, гэта значыць у цэнтры было прадпрынята выраўноўванне «чырвоных» ліній і ўзбуйненне кварталаў.

Адукацыя

Сібірскі дзяржаўны аэракасмічны ўніверсітэт імя акадэміка М. Ф. Рашатнёва

Транспарт

Краснаярскі трамвай

Вядомыя асобы

Станіслаў Іванавіч Траццяк

Зноскі

↑ Территориальный орган федеральной службы государственной статистика по Красноярскому краю", 3 мая 2011
↑ 10 апреля 2012 года в Красноярске родился миллионный житель. Официальный сайт администрации города Красноярска
↑ Высотный Красноярск. Непутевые заметки

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Краснаярск
Адміністрацыя Краснаярска
Краснаярскі гарадскі савет

Шаблон:Накід

[population-1] Территориальный орган федеральной службы государственной статистика по Красноярскому краю", 3 мая 2011

[2] 10 апреля 2012 года в Красноярске родился миллионный житель. Официальный сайт администрации города Красноярска

[3] Высотный Красноярск. Непутевые заметки

[1]

[2]

[3]

@@ Радок 38: / Радок 38: @@
 |афіцыйная мова        =
 |афіцыйная мова-ref    =
-|насельніцтва          = {{Рост}}1 млн 10 тыс<ref name="population">[http://www.krasstat.gks.ru/news/NewsLine/Оценка%20численности%20населения%20Красноярского%20края%20с%20учетом%20ВПН-2010.pdf Территориальный орган федеральной службы государственной статистика по Красноярскому краю", 3 мая 2011]</ref>.
+|насельніцтва          = {{Рост}}{{nobr|1 010 000}}<ref name="population">[http://www.krasstat.gks.ru/news/NewsLine/Оценка%20численности%20населения%20Красноярского%20края%20с%20учетом%20ВПН-2010.pdf Территориальный орган федеральной службы государственной статистика по Красноярскому краю", 3 мая 2011]</ref>.
 |год перапісу = 2011
 |шчыльнасць =
@@ Радок 65: / Радок 65: @@
 |add3 =
 }}
-'''Краснаярск''' ({{lang-ru|Красноярск}}) — горад (з 1690) ў [[Расія|Расіі]], адміністрацыйны цэнтр [[Краснаярскі край|Краснаярскага края]]. Насельніцтва 1 млн 10 тыс. чал. ([[2012]]), у агламерацыі — 1,86 млн чалавек. Заснаваны ў [[1628]] годзе.
+'''Краснаярск''' ({{lang-ru|Красноярск}}) — горад (з 1690) ў [[Расія|Расіі]], адміністрацыйны цэнтр [[Краснаярскі край|Краснаярскага края]]. Насельніцтва 1,01 млн чалавек ([[2012]]), у агламерацыі — 1,86 млн чалавек. Заснаваны ў [[1628]] годзе.
-Горад размешчаны на абодзвух берагах [[Рака Енісей|Енісея]]
+Горад размешчаны на абодвух берагах [[Рака Енісей|Енісея]].
-Горад быў заснаваны ў [[1628]] годзе, з'яўляючыся, такім чынам, найбуйнейшым са старадаўніх гарадоў Сібіры. Паводле дадзеных на красавік [[2012]] года колькасць насельніцтва горада пераўзышла мільён чалавек<ref>[http://www.admkrsk.ru/press/news/Lists/news/DispForm.aspx?ID=23389 10 апреля 2012 года в Красноярске родился миллионный житель]. Официальный сайт администрации города Красноярска</ref>. Усяго ў Краснаярскай агламерацыі пражывае 1,186 млн чалавек. Горад размешчаны на абодвух берагах [[Енісей|Енісею]].
+Горад быў заснаваны ў [[1628]] годзе, з'яўляючыся, такім чынам, найбуйнейшым са старадаўніх гарадоў Сібіры. Паводле дадзеных на красавік [[2012]] года колькасць насельніцтва горада пераўзышла мільён чалавек<ref>[http://www.admkrsk.ru/press/news/Lists/news/DispForm.aspx?ID=23389 10 апреля 2012 года в Красноярске родился миллионный житель]. Официальный сайт администрации города Красноярска</ref>. Усяго ў Краснаярскай агламерацыі пражывае 1,186 млн чалавек. Горад размешчаны на абодвух берагах [[Енісей|Енісею]].
 == Гісторыя ==
 Перад прыходам рускіх ваяроў тэрыторыя сучаснага Краснаярска ўваходзіла ў [[Язерскае княства]] [[енісейскія кыргызы|енісейскіх кыргызаў]]. Гара [[Кум-Цігей]], верагодна, была святым месцам [[качынцы|качынцаў]]. Улетку [[1927]] года экспедыцыяй музея Прыенісейскага края выявіла на [[Каравульная гара|Каравульнай гары]], дзе цяпер размяшчаецца Капліца Параскевы Пятніцы, багатае пахаванне [[XIII стагоддзе|XIII]]—[[XIV стагоддзе|XIV стагоддзяў]]. Багацце прадметаў, выяўленых у магільніку можа сведчыць аб тым, што на гары былі пахаваныя члены шляхетнага княжацкага роду, якія, верагодна, і кіравалі гэтай тэрыторыяй.
-Мясцовасць, на якой пасля быў пабудаваны Краснаярск<ref>[http://otpusk.mirtesen.ru/blog/43092530850/Vyisotnyiy-Krasnoyarsk?page=2 Высотный Красноярск]. Непутевые заметки</ref>, стала вядомай рускім яшчэ ў [[1608]] годзе. У гэтым годзе казакі з Кецкага астрогу, пад правадырствам енісейска-асцяцкіх князькоў Урнука і Намака, адправіліся ўверх па [[Енісей|Енісеі]], з намерам знайсці «новую зямельку», а затым далучыць іх да валадарстваў маскоўскага цара. Плывучы ўверх па Енісеі, казакі сустрэлі зямлю, якою валодаў арынскі князёк Цюлькоў, і назвалі яе «Цюлькінскай зямелькай». Гэта назва затрымалася да пабудовы [[Краснаярскі астрог|Краснаярскага астрога]] і сыходу [[арынцы|арынцаў]]. Арынцы, якія падтрымліваліся не толькі качынцамі, але і енісейскай кыргызамі, доўгі час не згаджаліся плаціць [[ясак]] рускім і прымалі ўсе меры да выдалення апошніх з занятага імі месца. З гэтай мэтай яны амаль бесперапынна турбавалі іх набегамі, якія, да рэшце рэшт, сталі настолькі небяспечнымі, што казакі вырашылі звярнуцца да [[Енісейск|Енісейскага]] ваяводы з просьбай аб дапамозе і абароне.
+Мясцовасць, на якой пасля быў пабудаваны Краснаярск<ref>[http://otpusk.mirtesen.ru/blog/43092530850/Vyisotnyiy-Krasnoyarsk?page=2 Высотный Красноярск]. Непутевые заметки</ref>, стала вядомай рускім яшчэ ў [[1608]] годзе. У гэтым годзе казакі з Кецкага астрогу, пад правадырствам енісейска-асцяцкіх князькоў Урнука і Намака, адправіліся ўверх па [[Енісей|Енісеі]], з намерам знайсці «новую зямельку», а затым далучыць іх да валадарстваў маскоўскага цара. Плывучы ўверх па Енісеі, казакі сустрэлі зямлю, якою валодаў арынскі князёк Цюлькоў, і назвалі яе «Цюлькінскай зямелькай». Гэта назва затрымалася да пабудовы [[Краснаярскі астрог|Краснаярскага астрога]] і сыходу [[арынцы|арынцаў]]. Арынцы, якія падтрымліваліся не толькі качынцамі, але і енісейскай кыргызамі, доўгі час не згаджаліся плаціць [[ясак]] рускім і прымалі ўсе меры да выдалення апошніх з занятага імі месца. З гэтай мэтай яны амаль бесперапынна турбавалі іх набегамі, якія, да рэшце рэшт, сталі настолькі небяспечнымі, што казакі вырашылі звярнуцца да [[Енісейск]]ага ваяводы з просьбай аб дапамозе і абароне.
 == Архітэктура ==
-Пажар [[1773]] года знішчыў [[Краснаярскі астрог]] і практычна ўвесь горад, пасля пажару засталося толькі трыццаць дамоў. З [[Табольск|Табольска]] быў дасланы сяржант геадэзіі Пётр Майсееў, які даў гораду лінейную планіроўку пецярбургскага тыпу.
+Пажар [[1773]] года знішчыў [[Краснаярскі астрог]] і практычна ўвесь горад, пасля пажару засталося толькі трыццаць дамоў. З [[Табольск]]а быў дасланы сяржант геадэзіі Пётр Майсееў, які даў гораду лінейную планіроўку пецярбургскага тыпу.
 Вуліцы Краснаярска былі прамыя і роўныя, арыентаваны па баках свету. Шыротная вуліцы пракладваліся паралельна Енісею з захаду на ўсход, ад Старога базару, размешчанага побач з Васкрасенскім саборам недалёка ад месца зліцця [[Енісей|Енісея]] і [[Кача|Качы]], у бок Мікалаеўскай горы. Мерыдыянальныя вуліцы ішлі з поўдня на поўнач, ад Енісея ў бок Пакроўскай гары. Яны будаваліся перпендыкулярна шыротным вуліцам і спынялі іх пад прамымі кутамі. Кварталы былі прыкладна аднолькавымі паводле памераў і мелі правільныя геаметрычныя формы. Вуліцы разыходзіліся ад плошчаў і сыходзіліся да плошчаў, і на гэтых адкрытых, здалёк бачных плошчах узвышаліся буйныя грамадскія будынкі.