Родная мова: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др r2.7.3) (робат дадаў: ku:Zimanê bav û kalan |
др Bot: Migrating 82 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q36870 (translate me) |
||
| Радок 30: | Радок 30: | ||
[[Катэгорыя:Сацыялінгвістыка]] |
[[Катэгорыя:Сацыялінгвістыка]] |
||
[[Катэгорыя:Засваенне мовы]] |
[[Катэгорыя:Засваенне мовы]] |
||
[[af:Moedertaal]] |
|||
[[ar:لغة أولى]] |
|||
[[arz:اللغة الام]] |
|||
[[ast:Llingua materna]] |
|||
[[be-x-old:Родная мова]] |
|||
[[bg:Роден език]] |
|||
[[bn:মাতৃভাষা]] |
|||
[[br:Yezh vamm]] |
|||
[[bs:Maternji jezik]] |
|||
[[ca:Llengua materna]] |
|||
[[cs:Mateřský jazyk]] |
|||
[[csb:Rodnô mòwa]] |
|||
[[da:Modersmål]] |
|||
[[de:Muttersprache]] |
|||
[[dsb:Maśeršćina]] |
|||
[[el:Μητρική γλώσσα]] |
|||
[[en:First language]] |
|||
[[eo:Gepatra lingvo]] |
|||
[[es:Lengua materna]] |
|||
[[et:Emakeel]] |
|||
[[eu:Lehen hizkuntza]] |
|||
[[fa:زبان اول]] |
|||
[[fi:Äidinkieli]] |
|||
[[fr:Langue maternelle]] |
|||
[[fy:Memmetaal]] |
|||
[[gl:Lingua materna]] |
|||
[[he:שפת אם]] |
|||
[[hi:मातृभाषा]] |
|||
[[hr:Materinski jezik]] |
|||
[[hsb:Maćeršćina]] |
|||
[[hu:Anyanyelv]] |
|||
[[id:Bahasa ibu]] |
|||
[[is:Móðurmál]] |
|||
[[it:Madrelingua]] |
|||
[[ja:母語]] |
|||
[[ka:დედაენა]] |
|||
[[kn:ಮಾತೃಭಾಷೆ]] |
|||
[[ko:모어]] |
|||
[[ku:Zimanê bav û kalan]] |
|||
[[la:Sermo patrius]] |
|||
[[lad:Lingua madre]] |
|||
[[li:Modertaal]] |
|||
[[lt:Gimtoji kalba]] |
|||
[[lv:Dzimtā valoda]] |
|||
[[mg:Teny nibeazana]] |
|||
[[ml:മാതൃഭാഷ]] |
|||
[[ms:Bahasa pertama]] |
|||
[[nds-nl:Modersproake]] |
|||
[[ne:मातृभाषा]] |
|||
[[nl:Moedertaal]] |
|||
[[nn:Morsmål]] |
|||
[[no:Morsmål]] |
|||
[[oc:Lenga mairala]] |
|||
[[pa:ਮਾਂ ਬੋਲੀ]] |
|||
[[pap:Lenga materno]] |
|||
[[pdc:Mudderschprooch]] |
|||
[[pl:Język ojczysty]] |
|||
[[pt:Língua materna]] |
|||
[[qu:Mama simi]] |
|||
[[ro:Limba maternă]] |
|||
[[roa-rup:Limba di dadã]] |
|||
[[ru:Родной язык]] |
|||
[[sh:Maternji jezik]] |
|||
[[si:මවු බස]] |
|||
[[simple:First language]] |
|||
[[sk:Materinský jazyk]] |
|||
[[sl:Materni jezik]] |
|||
[[sr:Maternji jezik]] |
|||
[[sv:Modersmål]] |
|||
[[sw:Lugha ya kwanza]] |
|||
[[ta:தாய்மொழி]] |
|||
[[te:మాతృభాష]] |
|||
[[th:ภาษาแม่]] |
|||
[[ti:ቋንቋ ኣደ]] |
|||
[[tl:Katutubong wika]] |
|||
[[tr:Anadili]] |
|||
[[tt:Туган тел]] |
|||
[[uk:Рідна мова]] |
|||
[[vi:Tiếng mẹ đẻ]] |
|||
[[wa:Lingaedje del mame]] |
|||
[[zh:母語]] |
|||
[[zh-min-nan:Bó-gí]] |
|||
Версія ад 03:27, 9 сакавіка 2013
Ро́дная мо́ва — адно з найважнейшых паняццяў сацыялiнгвiстыкі і этналогіі, якое ў наш час набыло паліталагічнае гучанне і міждысцыплінарны статус[1].
Існуюць наступныя вызначэнні гэтага паняцця:
- Расійскія[2] і амерыканскія[3] лінгвісты вызначаюць гэтае паняцце як мова, першай засвоеная ў дзяцінстве
- Украінскія лінгвісты вызначаюць яго, як мову сваёй нацыі, мову продкаў, якая звязвае чалавека з яго народам, з папярэднiмі пакаленнямі, іхнымі духоўнымі набыткамі.[4]
- Псіхалінгвістычная катэгорыя, якая адлюстроўвае эмацыйныя адносіны да мовы, этнічную арыентацыю чалавека.[5]
- Мова, на якой чалавек мысліць без дастатковага самакантролю, з дапамогай якой лёгка і натуральна выражае свае думкі ў вуснай і пісьмовай слоўнай форме, якая служыць падмуркам яго этнічнага самаўсведамлення, яго этнічнай і нацыянальнай самаідэнтыфікацыі.[1]
Беларускімі навукоўцамі падкрэсліваецца, што родная мова спасцігаецца чалавекам адначасова з развіццём здольнасці мысліць, што гэта хутчэй прысваенне мовы, а не яе асваенне, вывучэнне[1]. Паняцце «родная мова» не зводзіцца выключна да мовы, першай засвоенай у дзяцінстве. У сацыялінгвістычных працах падкрэсліваюцца недахопы ідэнтыфікацыі паняцця «родная мова» пабочнымі асобамі на аснове той або іншай кампетэнцыі, паколькі нярэдкія выпадкі, калі двухмоўныя людзі лепш ведаюць адну мову (на якой атрымалі адукацыю), аднак адчуваюць мацнейшую афектыўную прывязанасць да іншай мовы, якую і называюць роднай.[6] Існуюць і зусім складаныя выпадкі, калі родная мова якога-небудзь чалавека можа змяняцца на працягу жыцця[6]. Так Вахціна і Галаўко адмыслова падкрэсліваюць, што «матчына мова — не абавязкова родная, родная мова — не абавязкова першая»[7].
У беларускай сацыялогіі прынята лічыць, што родная мова — гэта мова, якую чалавек засвоіў першай ў раннім дзяцінстве[8].
Родную мову прынята адрозніваць ад этнічнай мовы — мовы этнаса, да якой належыць асоба[3].
Гл. таксама
Зноскі
- ↑ а б в Беларуская мова. Прафесійная лексіка… С. 7.
- ↑ Беликов В. И., Крысин Л. П. Социолингвистика, М., 2002.
- ↑ а б Bloomfield, Leonard. Language ISBN 8120811968
- ↑ Іванишин В., Ярослав Радевич-Винницький Я…. С. 121.
- ↑ Мiкулiч Т.М….
- ↑ а б Suzanne Romaine. Bilingualism… P. 22.
- ↑ Вахтин Н. Б., Головко Е.В…. С. 46.
- ↑ http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/ukazania.pdf
Літаратура
- Suzanne Romaine. Bilingualism. Second edition. Blackwell Publishing, 1995. ISBN 978-0-631-19539-9;
- Беларуская мова. Прафесійная лексіка : дапам. / аўт.-склад. В. В. Маршэўская, І. В. Піваварчык, А. С. Садоўская. — Гродна : ГрДУ, 2006. — 84 с. ISBN 985-417-772-6;
- Вахтин Н. Б., Головко Е. В. Социолингвистика и социология языка. — Санкт-Петербург: Гуманитарная Академия, 2004;
- Іванишин В., Радевич-Винницький Я. Мова і нація. — Дрогобич: Видавнича фірма «Відродження», 1994. — 218 с. ISBN 5-7707-5898-8;
- Мiкулiч Т. М. Мова i этнiчная самасвядомасць. — Мн. 1996.