Багаслоўе

Багаслоўе або тэалогія (грэч. theos — бог і logos — вучэнне; вучэнне пра бога) — сістэма абгрунтавання і абароны рэлігійных вучэнняў пра бога, яго якасці, прыкметы і ўласцівасці, комплекс доказаў «праўдзівасці» дагматыкі, рэлігійнай маральнасці, кіраваў і нормаў жыцця вернікаў і духавенствы, усталяваных той ці іншай рэлігіяй.

Багаслоўе складаецца з доказы звышнатуральнага паходжання святога пісання, богадухнавенасці святога аддання, чароўнай сутнасці царквы, а таксама шэраг практычных дысцыплін, злучаных з правядзеннем богаслужэнні. Усе сістэмы багаслоўя зыходзяць з прызнання асабістага бога, які стварыў свет і кіруе ім па неспазнавальных законах. Асноўныя філасофскія вытокі афіцыйнага багаслоўя хрысціянства — вучэнні Платона, Арыстоцеля і неаплатанізму. Хрысціянскае багаслоўе ніколі не было адзіным вучэннем. Ёсць багаслоўе праваслаўнае, пратэстанцкае, каталіцкае і інш. Кожнае мае свае спецыфічныя асаблівасці, якія адрозніваюць адну сістэму ад іншай. І тым не менш у іх ёсць нямала агульнага.

Пад сістэмай багаслоўя разумеецца набор розных багаслоўскіх дысцыплін, кожная з якіх выкладае розныя бакі веравучэння і культу. Так, праваслаўнае багаслоўе складаецца з асноўнага багаслоўя, ці апалагетыкі, якое выкладае і абараняе ў апалагетычных спрэчках з іншавернікамі і нявернікамі некаторую суму зыходных тэз; дагматычнага багаслоўя, у якім даказваецца богаўсталяванасць, праўдзівасць асноўных дагматаў, прынятых двума першымі сусветнымі саборамі; маральнага ці практычнага багаслоўя, якое вучыць таму, як павінен дзейнічаць хрысціянін у зямным жыцці, каб апошняе стала сродкам для дасягнення вечнай асалоды; выкрывальнага ці параўнальнага багаслоўя, якое даказвае перавагу праваслаўя перад іншымі хрысціянскімі веравызнаннямі; экзэгэтыкі; пастырскага багаслоўя, асвятлялага практычныя пытанні дзейнасці святара; да яго прылягаюць літургіка (тэорыя набажэнства), гамілетыка (частка багаслоўя, які разглядае пытанні тэорыі і практыкі прапаведніцкай дзейнасці), каноніка (тэорыя царкоўнага права).

У наш час багаслоўе перажывае крызіс, выразам якога з’яўляецца адмова ад некаторых традыцыйных уяўленняў і з’яўленне велізарнай колькасці самых супярэчлівых тэалагічных канцэпцый, такіх, як тэалогія крызісу, тэалогія мёртвага бога, тэалогія рэвалюцыі і т. п.