Аснова (ткацтва)

Аснова (1) і ўток (2)

Аснова — падоўжная (вертыкальная) сістэма напрамку паралельных адна адной нітак у тканіне, якія размяшчаюцца ўздоўж абодвух беражкоў тканіны. Разам з сістэмай утка́ ўтварае ткацкае перапляценне. Асноўныя ніткі таксама могуць называцца далявымі ніткамі.

Апісанне

Аснова можа падавацца на ткацкі станок двума спосабамі:

1. З ткацкага навою. У гэтым выпадку абавязкова прысутнічаюць падрыхтоўча-ткацкія пераходы, такія як: снаванне (перамотка нітак асновы з бабін пражы на ткацкі навой (калі пража далей не шліхтуецца) або снавальны валік)
2. Шліхтаванне — насычэнне асновы шліхтай (адмысловым растворам для надання ніткам трываласці і гладкасці) з намоткай на выхадзе на ткацкі навой

У працэсе ткацтва ніткі асновы падвяргаюцца шматразоваму нацяжэнню, выгібу і трэнню. Прычым сіла іх нацяжэння пераменная (найбольшая велічыня яе адпавядае моманту прыбою ўточыны, а найменшая — моманту поўнага закрыцця зева). Таму ніткі асновы павінны валодаць неабходнай трываласцю, пругкасцю, эластычнасцю і ўстойлівасцю да ўздзеянняў трэннем. Да нітак утка гэтыя патрабаванні не абавязковыя.

У некаторых выпадках, галоўным чынам пры вырабе цяжкіх тэхнічных тканін, а таксама для падачы ворсавай асновы ў ткацтве ворсавых тканін (напрыклад, велюр, плюш, «Шпігель» і т. п.) выкарыстоўваецца падача асновы на станок са шпулярніка, на які ўсталёўваюцца непасрэдна бабіны з пражай.

Асновай таксама называецца адна з сістэм нітак, якая прысутнічае пры вырабе папярочна-вязанага трыкатажу. Падрыхтоўка і знешні выгляд трыкатажнай асновы шмат у чым аналагічныя ткацкім асновам.

Характарыстыкамі асновы з’яўляюцца наступныя паказчыкі:

• Шырыня
• Колькасць нітак
• Шчыльнасць (колькасць нітак (канцоў) на адзінку даўжыні, напр 10 нітак/см)
• Лінейная шчыльнасць
• Хімічны склад нітак асновы
• Каляровасць (адна- або шматколерная) і інш.

Пры вырабе тканін складанай структуры (дзвюх- і больш слойных, ворсавых, стракататканых) на ткацкі станок можа падавацца не 1, а 2 і больш асновы. У выпадку выкарыстання двух асноў ніжняя называецца карэннай, а верхняя — прыціскной.

Спасылкі

• Основа (в ткачестве) — статья из Большой советской энциклопедии. 
• Ганешин С. А. Основа, в ткацком деле // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• Труевцев И. Н. Технология и оборудование текстильного производства. — 1-е изд. Учебник. — Издательство научно-технической литературы РСФСР, 1960. — С. 421—428. — 683 с.