Залатыя мухі (узнагарода)

Залатыя мухі і зброя царыцы Яххатэп. XVI стагоддзе да н.э. Каірскі егіпецкі музей. Фота 1901 года.

Залатыя мухі Старажытнага Егіпта — залатыя ўпрыгажэнні ў выглядзе стылізаваных мух, узнагарода эпохі Новага царства.

Найбольш вядомыя знойдзеныя ў 1859 годзе залатыя мухі сярэдзіны XVI стагоддзя да н.э., падараваныя царыцы Яххатэп яе сынам Яхмасам за яе арганізатарскія заслугі ў ходзе вайны з гіксосамі. «Ордэн» з трох мух, які, як мяркуецца, насіўся на грудзях, быў знойдзены ў 1859 годзе і з тых часоў захоўваецца ў Каірскім музеі. Сучаснік і сваяк фараона Яхмаса, военачальнік Яхмас-пен-Нехебт насіў шэсць залатых мух і трох залатых львоў. Іншы Яхмас, сын Эбаны, меў трох залатых мух. Мухі гэтых Яхмасаў вядомыя толькі па пісьмовых крыніцах, з якіх не ясна, ці ідзе гаворка аб адначасовым узнагароджанні трыма мухамі, або аб трох паслядоўных узнагароджаннях. Пры Тутмосе III стандартызаваная залатая муха стала вышэйшай баявой узнагародай Егіпта. Узнагароджанне ёй было адкрыта для ўсіх чыноў, уключаючы радавых салдат.

Прычына, па якой менавіта муха стала сімвалам вайсковай доблесці, невядомая. Выказваліся здагадкі, што «ідэальныя салдаты павінны быць шматлікія і назойлівыя, як мухі», і што мухі — непазбежныя спадарожнікі смерці на поле бою.

Акрамя магілы Яххатэпа, залатыя мухі былі знойдзены ў пахаваннях іншых жанчын і грамадзянскіх чыноўнікаў. Магчыма, пры ўсшэсці на трон фараоны практыкавалі масавыя раздачы залатых мух. Таму сярод егіптолагаў існуе меркаванне, што мухі маглі быць не ваеннай, а цывільнай узнагародай (або таксама цывільнай узнагародай).