Зора

Зора
ісп.: Zorro
Постар фільма «Знак Зора» (1920)
Стваральнік:	народная творчасць; Джонстан Мак-Калі
Першае згадванне:	у народных аповедах — з XVII стагоддзя; у літаратуры — аповесць «Праклён Капістрана»
Пол:	мужчынскі
Нацыянальнасць:	мексіканец
Ролю выконвае:	Дуглас Фэрбенкс, Гай Уільямс, Ален Дэлон, Энтані Хопкінс, Антоніа Бандэрас і іншыя

Зо́ра (ад ісп.: Zorro — «ліс» або сеньёр Зо́ра ісп.: Señor Zorro) — выдуманы персанаж, варыяцыя на тэму Робін Гуда, «герой у масцы», які прыходзіць на дапамогу абяздоленым жыхарам Новай Іспаніі.

Зора з’яўляецца персанажам народных апавяданняў жыхароў Новай Іспаніі, вядомы з пачатку XVII стагоддзя. Паводле паданняў пад маскай Зора быў не адзін канкрэтны чалавек, а розныя людзі. Калі надыходзілі цяжкія часы і народу патрабавалася дапамога, кожны ахвочы мог апрануць самаробны касцюм Зора і ананімна прыйсці на выручку. Вядомыя выпадкі, калі асобу Зора прыпісвалі розным авантурыстам, злачынцам і лідарам партызанскага руху часоў амерыкана-мексіканскай вайны. Славу літаратурнага персанажа ён атрымаў значна пазней у прыгодніцкіх кнігах пісьменніка Джонстана Мак-Калі. Упершыню ў друкаванай літаратуры ён з’яўляецца ў аповесці «Праклён Капістрана», апублікаванай у 1919 годзе. На наступны год з’явіўся першы фільм «Знак Зора» з Дугласам Фэрбенксам у галоўнай ролі. Пазней пра Зора было знята мноства фільмаў як у Амерыцы, так і за яе межамі.

Паводле народных легенд першым, хто апрануў касцюм Зора, быў багаты дваранін дон Дыега дэ ла Вега (ісп.: Don Diego de la Vega) — майстэрскі фехтавальшчык, які жыў у Каліфорніі ў гады іспанскага валадарання, хоць вызначыць, ці існаваў такі чалавек насамрэч, не ўяўляецца магчымым. Іншым вядомым прататыпам быў ірландскі авантурыст Уільям Лэмпарт (1615—1659), спалены на вогнішчы ў Мехіка па абвінавачанні ў ерасі, бурным прыгодам якога прысвяціў свой раман «Мемуары самазванца: дон Гільен дэ Лампарт, кароль Мексікі» (ісп.: Memorias de un impostor, don Guillén de Lampart, rey de México, 1872) мексіканскі пісьменнік-белетрыст Вісэнтэ Рыва Паласіа. Персанаж з часам зведаў змены, аднак нязменнай застаецца выява высакароднага і адважнага героя, які апрануты ва ўсё чорнае і хавае твар пад чорнай маскай. Ён абараняе людзей ад самаўпраўнасці ўладаў і злачынцаў.

Любімая зброя Зора — рапіра, якую ён часта выкарыстоўвае, каб пакінуць свой адметны знак — літару Z, якую наносіць трыма хуткімі рухамі. Ён таксама выкарыстоўвае пугу. У яго ёсць верны сябар — чорны конь па мянушцы «Тарнада».

Экранізацыі

• 1920 — «Знак Зора» (ролю выканаў Дуглас Фэрбенкс)
• 1925 — «Дон Ку, сын Зора» (ролю выканаў Дуглас Фэрбенкс)
• 1936 — «Смелы Кабальера» (ролю выканаў Роберт Лівінгстан)
• 1940 — «Знак Зора» (ролю выканаў Тайран Паўэр)
• 1949 — «Прывід Зора» (ролю выканаў Клейтан Мур)
• 1957-1961 — «Зора» (серыял; ролю выканаў Гай Уільямс)
• 1963 — «Дуэль у Рыа Грандэ» (ролю выканаў Шон Флін)
• 1963 — «Зора і тры мушкецёры» (ролю выканаў Гордан Скот)
• 1963 — «Зора супраць Мацыстэ» (ролю выканаў П’ер Брыс)
• 1968 — «Пляменнікі Зора» (ролю выканаў Дын Рыд)
• 1974 — «Знак Зора» (ролю выканаў Фрэнк Ланджэла)
• 1975 — «Зора» (ролю выканаў Ален Дэлон)
• 1976 — «Вялікая прыгода Зора» (ролю выканаў Радольфа дэ Анда)
• 1981 — «Зора, блакітны клінок» (ролю выканаў Джордж Хэмілтан)
• 1981 — «Новыя прыгоды Зора» (серыял; ролю выканаў Генры Дэраў)
• 1990-1993 — «Зора» (серыял; ролю выканаў Дункан Рэгер)
• 1998 — «Маска Зора» (ролю выканалі Энтані Хопкінс і Антоніа Бандэрас)
• 2005 — «Легенда Зора» (ролю выканаў Антоніа Бандэрас)