Культура Варна

Культура Варна — археалагічная культура позняга энеаліту на поўначы Балгарыі. Умоўна датуецца перыядам 4400-4100 гг. да н.э. метадам каліброўкі, што адпавядае сучаснай культурай Каранова VI на поўдні.

Тыповымі для гэтай культуры з’яўляюцца паліхромная кераміка і багатыя магільнікі, самымі вядомымі з іх з’яўляюцца Варненскі некропаль, ад якога паходзіць назва культуры, і комплекс Дуранкулак, дзе знаходзяцца буйнейшыя дагістарычныя могілкі на паўднёвым усходзе Еўропы (1200 пахаванняў), разам з прылеглым неалітычным паселішчам таго ж часу, а таксама шэрагам дрэнна вывучаных паселішчаў эпохі халкаліта.

Сярод пахавальных дарункаў — бранзалеты з ракавін Spondylus, сердалікавыя пацеркі, залатыя пацеркі, а таксама рэзныя прылады з белага балканскага крэмня.

Да культуры Варна належыць заключны перыяд існавання (4500-4200 гг. да н.э.) аднаго з першых гарадскіх паселішчаў у Еўропе — раскопваемага з 2005 г. гарадзішча Правадзія-Салніцата. Гэтае паселішча было буйным цэнтрам вытворства паваранай солі; у ім былі знойдзены рэшткі 2-павярховых дамоў, культавых пабудоў і магутных сцен, якія выкарыстоўваліся для абароны запасаў солі ад замахаў ворагаў.

Культура Варна нечакана знікла каля 4100 г. да н.э. Балгарскі археолаг Хенрыета Тодарава звязвае гэта з рэзкай зменай клімату.

Літаратура

• Khenrieta Todorova, The aneolitic period in Bulgaria in the fifth millenium B.C. Oxford: British Archaelogical Reports, 1978. BAR supplementary series 49.
• Henrieta Todorova, Kupferzeitlishe Siedlungen in nordostbilgarien. München: Bek 1982. Materialen zur allgemeinen und vergleichenden Archäologe 13