Перайсці да зместу

Лічбавы грамадзянін

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Лічбавы грамадзінін — гэта асоба, якая выкарыстоўвае інфармацыйныя тэхналогіі (ІТ) для таго, каб удзельнічаць у грамадскіх і палітычных справах. K. Мосбергер (Mossberger)[1] вызначае лічбавых грамадзян як «тых, хто рэгулярна і эфектыўна выкарыстоўвае інтэрнэт»[2][3]. Асоба, вызначаная як лічбавы грамадзянін, павінна мець дастаткова навыкаў і ведаў для карыстання інтэрнэтам праз камп’ютары, мабільныя тэлефоны і іншыя вэб-прылады для ўзаемадзеяння з прыватнымі і публічнымі арганізацыямі.

Лічбавы грамадзянін — гэта той, хто ведае сваё тэхналагічнае атачэнне.

Індывіды, якія характарызуюць сябе як лічбавыя грамадзяне, часта інтэнсіўна выкарыстоўваюць інфармацыйныя тэхналогіі, ствараюць блогі, выкарыстоўваюць сацыяльныя сеткі, удзельнічаюць на журналісцкіх вэб-сайтах[4]. Хаця лічбавае грамадзянства пачынаецца, калі дзіця, падлетак або/ці дарослы заводзіць сабе электронную пошту, размяшчае фота анлайн і/або ўдзельнічае ў любым узаемадзеянні бізнеса са спажыўцом (B2C) або бізнеса з бізнесам (B2B), працэс станаўлення лічбавым грамадзянінам ідзе далей, чым проста інтэрнэт-актыўнасць.

Згодна мадэлі Маршала (T.H. Marshall), у якой разглядаюцца тры традыцыі грамадзянства (лібералізм, рэспубліканізм, прадвызначаная іерархія), лічбавае грамадзянства можа ўзнікаць паралельна з прасоўваннем роўных эканамічных магчымасцяў, павелічэннем палітычнага ўдзелу і грамадскай адказнасці[5]. Лічбавае грамадзянства пазбягае элементаў прадвызначанай іерархіі ў тым сэнсе, што інтэрнэт не выключае тых, хто жадае ўдзельнічаць у ім дазуючыся на расе, рэлігіі або класе — элементаў, што раней выкарыстоўваліся для выключэння людзей нават з традыцыйнага грамадзянства.

Добра развітыя дзяржавы набываюць магчымасці звязваць іх урады з лічбавымі накірункамі. Такія кірункі функцыянуюць па шляхах, робячы празрыстым апошняе заканадаўства, адукоўваючы бягучыя і будучыя палітычныя мэты, пазычаючы дзейнасць для палітычных кандыдатаў і дазваляючы грамадзянам галасаваць самастойна палітычным метадам. Таксама гэта пакаленне звязана з павызаючай адвакацыяй галасавання.[1] Недахоп дасягу да лічбавага грамадзяніна можа быць сур’ёзным недахопам прыводзіць, калі шмат базавых працэдур такіх як падаткавыя справаздачы, рэгістрацыя нараджэння і выкарыстанне вэба-для падтрымкі кандыдатаў у палітычных кампаніях (электронная дэмакратыя) і іншыя маглі быць перададзены толькі праз інтэрнэт. Больш за той шмат камерыцйных і культурных арганізацый пульікуюць інфармацыю толькі на вэб-старонках. Нялічбавыя грамадзяне не змогуць атрымаць гэту інфармацыю, і гэта можа прывесці да сацыяльнай ізаляцыі і эканамічнай стагнацыі. Прорва паміж лічбавымі грамадзянамі і нелічбавымі грамадзянамі часта называецца лічбавае падзяленне. Сёння лічбавае падзяленне — гэта прадмет акадэмічных дэбатаў як доступ да інтэрнэту ўзрос, але месца з якога інтэрнэт даступны (праца, дом, публічная бібліятэка і інш.) мае вялікае ўздзеянне як гэты доступ будзе выкарыстаны, калі нават спосабам суадносна грамадзянскасці. Апошнія даследаванні суадносяць жаданне быць тэхналагічна прасунутым з вялікай верай у роўны дасяг да камп’ютара і такім чынам да лічбавага грамадзянства (Шэйлі (Shelley)).

У развіваючыхся краінах лічбавыя грамадзяне няроўна размекаваны. Яны складаюцца з людзей, якія выкарыстоўваюць тэхналогіі для пераадолення іх мясцовых перашкод, якія ўключаюць праблемы развіцця, карупцыі, і нават ваенныя канфлікты. Напрыклад, арыканскія грамадзяне, якія выкарыстоўваюць мабільныя тэлефоны, дзе няма ліній перадач або адпаведная інфраструктура слаба развіта, або палітычныя актывісты на бліжнім усходзе падчас рэвалюцыі ў Егіпце.

Развіццё ўдзелу лічбавых грамадзян можа быць падзелена на два асноўныя ўзроўні: распаўсюд інфармацыі і развітая грамадская дыскусія[6].

Уцягванне моладзі

[правіць | правіць зыходнік]

Даследаванне 2003 года паказала, што падлеткі і моладзь праводзяць больш часу ў інтэрнэце, чым за праглядам тэлебачання[7]. Лічбавая моладзь можа звычайна разглядацца як тэставы рынак для наступныя пакаленняў кантэнта і сэрвіса. Такія сайты ў інтэрнэце, як Myspace і Facebook, сталі асноўнымі месцамі, дзе моладзь удзельнічае і ўцягваецца ва ўдзел з іншымі.

Абмежаванні на выкарыстанне даных

[правіць | правіць зыходнік]

Міжнародныя гіды Арганізацыі эканамічнага супрацоўніства і развіцця сцвярджаюць, што «персанальныя даныя павінны быць скончаныя і адноўленыя, суадносны мэтам, у якіх яны выкарыстаны, а памер неабзодны для дасягнення гэтых мэтаў павінен быць дакладна выражаны.»[8]

Дзевяць элементаў лічбавага грамадзянства

[правіць | правіць зыходнік]

Паводле digitalcitizenship.net да дзевяці элементаў (слупоў) лічбавага грамадзянства адносіцца:[9]

  1. Лічбавы доступ. Гэта хіба самы важны блок для таго, каб быць грамадзянінам. Аднак з-за сацыяльна-эканамічнага статуса, тэрыторыі пражывання і іншых перашкодаў некаторыя індывіды не маюць лічбавага доступа. Апошнім часам школы становяцца больш далучанымі да інтэрнэту, часта прапануючы камп’ютары і іншыя формы доступа. Гэта можа быць зроблена праз кіёск, цэнтр супольнасці або адкрытыя лабараторыі. Гэты блок больш за ўсё асацыюецца з лічбавым падзяленнем.[10]
  2. Лічбавая камерцыя. Гэта здольнасць карыстальнікаў прызнаваць, што шмат эканомікі рэгулюецца анлайн. Гэта таксама звязана з разуменне небяспек і перавагаў анлайн пакупак, выкарыстоўваючы крэдытныя карткі і падобнае. Побач з перавагамі і законнай дзейнасцю існуюць небяспечныя актыўнасці як азартныя гульні, наркагандаль і іншае.
  3. Лічбавыя камунікацыі.
  4. Лічбавая граматнасць.
  5. Лічбавы этыкет.
  6. Лічбавыя законы.
  7. Лічбавыя правы і адказнасці.
  8. Лічбавае здароўе. Лічбавыя грамадзяне павінны ведаць аб фізічным стрэсе падчас выкарыстання інтэрнэту, што залішняя залежнасць ад інтэрнэту можа прывесці да пагаршэння зроку, галаўнога болю, праблемам са стрэсам і інш.
  9. Лічбавая бяспека. Гэта азначае, што грамадзяне павінны прымаць меры для ўласнай бяспекі, выкарыстоўваючы складаныя паролі, антывірусную ахову, бэкап даных і іншае.

Зноскі

  1. а б Mossberger, Karen. «Digital Citizenship — The Internet, Society and Participation» By Karen Mossberger, Caroline J. Tolbert, and Ramona S. McNeal. 23 Nov. 2011. ISBN 978-0819456069
  2. The 19th International Conference on Industrial Engineering and Engineering. p. 742. ISBN 978-3-642-37270-4. Праверана 6 June 2015.
  3. Ohler, Jason B. Digital Community, Digital Citizen. p. 25. ISBN 978-1412971447. Праверана 6 June 2015.
  4. Have Your Say - Are you a digital citizen?. bbc.co.uk.
  5. 8. Marshall, T. H. 1992. The Problem Stated with the Assistance of Alfred Marshall [originally delivered in 1949]. In Citizenship and Social Class, T. H. Marshall and T. Bottomore, 3-51. London: Pluto Perspectives.
  6. Restoring Trust in Government: The Potential of Digital Citizen Participation
  7. «Youth Spend More Time on Web than TV:Study Архівавана 26 лістапада 2007.», Reuters, 24 July 2003, Retrieved 4 Dec. 2003
  8. The Digital Person — Technology and Privacy in the Information Age — Chapter 1 Архівавана 16 мая 2016.
  9. Nine Themes of Digital Citizenship Архівавана 22 кастрычніка 2015., digitalcitizenship.net
  10. Digital Citizenship in Schools — Excerpt