Мадэль Сонечнай сістэмы

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Мадэль Сонечнай сістэмы (лац.: Orrery) — механічная прылада, якае ілюструе ўзаемнае размяшчэнне і рух планет і іх спадарожнікаў у Сонечнай сістэмы ў геліяцэнтрычнай мадэлі. Яны, як правіла, маюць часавы механізм  (англ.) са сферай, якая ўяўляе Сонца, у цэнтры, і з планетамі на канцах шастоў.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

An orrery made by Robert Brettell Bate, circa 1812. Now in Thinktank, Birmingham Science Museum.

Згодна з Цыцэронам, грэчаскі філосаф Пасідоній пабудаваў планетарый, магчыма, падобны або ідэнтычны Антыкітэрскаму механізму, які паказваў сутачныя рухі сонца, Месяца і пяці вядомых планет.

Першы сучасны планетарый быў пабудаваны каля 1704 Джорджам Грэмам і Томасам Томпіанам.[1]

Грэм даў першую мадэль (або яе праект), каб знакаміты стваральнік інструментаў Джон Роўлі з Лондана мог зрабіць копію для прынца Яўгена Савойскаму. Роўлі было даручана зрабіць яшчэ адну копію для свайго патрона Чарльза Бойла, 4-ага графа Орэры, з якога прылада атрымала сваю англійскую назву.[2] Гэтая мадэль была падорана сыну Чарльза Джону, пазней 5-аму графу Орэры.

Карціна Джозефа Райта «Філосаф, які тлумачыць мадэль Сонечнай сістэмы, у якой лямпа замяшчае Сонца» паказвае групу з трох людзей, якія слухаюць лекцыю па фізіцы побач з мадэлью Сонечнай сістэмы.[3]

Зноскі

  1. Carlisle, Rodney (2004). Scientific American Inventions and Discoveries, p.189. John Wiley & Songs, Inc., New Jersey. ISBN 0471244104.
  2. «orrery». Oxford English Dictionary. Oxford University Press. 2nd ed. 1989
  3. Revolutionary Players(недаступная спасылка). Search.revolutionaryplayers.org.uk. Архівавана з першакрыніцы 24 ліпеня 2011. Праверана 9 лютага 2010.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]