Наскальныя малюнкі Башказылсая

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Група петрагліфаў на адным камені, Башкызылсай

Наскальныя малюнкі Башкызыласая, Башкызылсайскія петрагліфы (узб.: Boshqizilsoy rasmlari, Бошқизилсой расмлариBoshqizilsoy rasmlari, Бошқизилсой расмлари) — археалагічны помнік у Паркенцкім тумане Ташкенцкага вілаята, петрагліфы, выкананыя на скалах у цясніне ракі Башкызылсай. Стварэнне малюнкаў ставіцца да перыядаў старажытнасці і ранняга сярэднявечча.

Месцазнаходжанне[правіць | правіць зыходнік]

Археалагічны помнік знаходзіцца ва ўсходняй частцы Паркенцкага тумана Ташкенцкага вілаята, каля кішлака Невіч[1], у 70-80 км ад Ташкента і ў 25-30 км ад горада Паркент[1]. Малюнкі выкананы на скалах паўднёва-заходняга схілу Чаткальскага хрыбта, якія ўтвараюць цясніну Башкызылсая[2] (назва ракі Кызылсай у верхнім цячэнні), на яго правым беразе[1].

Вандалізаваны петрагліф у Башкызылсае (па-над прамалёўкай ног жывёлы нанесеныя драпіны)

Гісторыя вывучэння[правіць | правіць зыходнік]

Наскальныя малюнкі Башкызылсая былі адкрыты А. Мірмухамедавым ў 1934-м годзе[1][2]. У 1965 годзе абследаванне помніка правёў Е. Г. Пругер. У працы «Археалагічныя помнікі Ташкенцкай вобласці» паведамляецца, што ў 1969-м годзе А. Кабіраў правёў падлік колькасці петрагліфаў, якая перавысіла 600[1]. Па дадзеных «Нацыянальнай энцыклапедыі Узбекістана» А. Кабіраў праводзіў даследаванні наскальных малюнкаў у 1966-м і 1971-1972-м гадах (там жа даецца ацэнка агульнай колькасці малюнкаў, якая перавышае 400)[2].

Датаванне[правіць | правіць зыходнік]

Башкызылсайские петрагліфы ствараліся з пачатку I тысячагоддзя да н . э. да сярэдзіны I тысячагоддзя н. э.[1], што адпавядае перыядам старажытнасці і ранняга сярэднявечча.

Тэхніка выканання і змест[правіць | правіць зыходнік]

Петрагліфы маюць контурны характар, выдзеўблены на скалах тэхнікай скола[1][2].

Сярод малюнкаў маюцца кругавыя салярныя знакі, выявы чалавека, свойскіх і дзікіх жывёл[1] (конь, сабака, воўк, снежны барс, горны казёл, архар, алень, кабан[2]), малюнкі-сцэны[1][2]. Змест малюнкаў-сцэн у працы «Археалагічныя помнікі Ташкенцкай вобласці» характарызуюцца як невыразны[1]. Па дадзеных «Нацыянальнай энцыклапедыі Узбекістана», сярод іх маюцца карціны адпраўлення рэлігійных абрадаў, палявання, жывёлагадоўлі, замыкання табуноў у загон, нападу снежнага барса на горных казлоў[2].

Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ а б в г д е ё ж з і Буряков, Касымов, Ростовцев 1973, с. 61.
  2. ↑ а б в г д е ё Бошқизилсой расмлари — Нацыянальная энцыклапедыя Узбекістана Архівавана 7 сакавіка 2016.. — Ташкент, 2000—2005.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Бошқизилсой расмлари — Нацыянальная энцыклапедыя Узбекістана Архівавана 7 сакавіка 2016.. — Ташкент, 2000—2005. (узб.)
  • Буряков Ю. Ф., Касымов М. Р., Ростовцев О. М. Археалагічныя помнікі Ташкенцкай вобласці. — Ташкент: Выдавецтва «Фан» Узбекскай ССР, 1973. — С. 61. — 115 с. — 3000 экз.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Наскальныя_малюнкі_Башказылсая&oldid=4713382"