Нежынская справа

Нежынская справа — судовая справа падчас выбарчай кампаніі ў Выкладзеную камісію (1767—1768).

Падчас выбараў дэпутата ад нежынскага і батурынскага дваранства на сходзе ў Нежыне ў 1767 годзе ў прысутнасці генерал-губернатара Маларосіі Румянцава, які спрабаваў забяспечыць абранне лаяльнага да новай адміністрацыі Гетманшчыны дэпутата і выдання праўрадавага загаду, шляхта абрала сваім прадстаўніком Сялецкага. Аднак пры складанні канчатковага тэксту загаду пазіцыі выбаршчыкаў разышліся. Замест Сялецкага быў абраны Далінскі, яму ўручылі загад з патрабаваннямі аб забеспячэнні ўкраінскай палітычнай аўтаноміі, права выбару гетмана, захавання дзеяння ўкраінскага права і судаводства па Трэцяму Статуту Вялікага Княства Літоўскага. Румянцаў абвясціў выбары ў Нежыне несапраўднымі і прызначыў паўторныя выбары на 15 мая 1767 года.

На новы сход прыйшло толькі 16 з 50 шляхцічаў, прычым яны адмовіліся падпісваць загад, прапанаваны Румянцавым. Тады той загадаў арыштаваць усіх удзельнікаў сходу.

Ваенны трыбунал прысудзіў 36 украінскіх шляхцічаў да смяротнага пакарання, а генеральны ваенны суд прызнаў вінаватымі 18 чалавек, 14 з якіх атрымалі пажыццёвае зняволенне, а 4 пазбавілі рангу. Імператрыца Кацярына II ухваліла дзейнасць Румянцава, аднак, баючыся непажаданай для царскага самадзяржаўя палітычнай агалоскі, не вырашылашыся ажыццявіць рэпрэсіі ў поўным аб’ёме.

У ліпені 1768 года года Урадавы сенат адмяніў смяротныя прысуды і ссылкі, пакінуўшы ў сіле пазбаўленне ўсіх асуджаных рангу і права займаць дзяржаўныя пасады.

Літаратура

• Н. В. Шевченко. Ніжинська справа // у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. ; Інститут історії України НАН України. — К.: Наукова думка, 2010. — Т. 7 : Мл — О. — С. 396. — ISBN 978-966-00-1061-1.

Спасылкі

• Накази малоросійським депутатам 1767 // [в 6-ти т.] / ред. кол. Ю. С. Шемшученко(відп. ред.) [та ін.] — К. : Українська енциклопедія ім. М. П. Бажана, 2002. — Т. 4 : Н — П. — 720 с. — ISBN 966-7492-04-4.
• Енциклопедія історії України