Паўстанне ў Бусе (1915)
| Паўстанне ў Бусе | |||
|---|---|---|---|
| Дата | чэрвень 1915 | ||
| Месца | г. Буса | ||
| Вынік | паўстанне падаўлена | ||
| Праціўнікі | |||
|
|||
| Камандуючыя | |||
|
|||
| Сілы бакоў | |||
|
|||
.svg){kind=small}
Паўстанне ў Бусе — паўстанне супраць палітыкі непрамога праўлення ў Брытанскай Нігерыі ў чэрвені 1915 года.
Перадгісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Пры адміністрацыі Фрэдэрыка Лугарда каланіяльныя ўлады ў Нігерыі прадастаўлялі асобным рэгіёнам права на абмежаванае самакіраванне, вядомае як непрамое праўленне. Дадзены рэжым быў заснаваны на ўладзе традыцыйных племянных правадыроў[1].
Горад Буса размяшчаўся ў правінцыі Боргу, на захадзе Паўночнай Нігерыі. Традыцыйна ён уваходзіў у склад эмірата Боргу. Мясцовага эміра лічылі слабым кіраўніком, які не меў дастатковага ўплыву для збору падаткаў або запаўнення квот рабочых для работ на будаўніцтве чыгунак. Таму ў 1912 годзе эмірат падзялілі на адміністрацыйныя раёны, кожны з якіх кіраваўся байт-эль-малам[2]. Самой Бусай кіраваў Турака, былы каралеўскі саветнік[3].
Развіццё падзей
[правіць | правіць зыходнік]Ліквідацыя эмірата не атрымала адабрэння мясцовых жыхароў. Збіралася незадаволенасць, якая з цягам часу перарасла ў бунт.
Дакладная дата пачатку выступленняў невядомая. Як мяркуецца, гэта адбылося ў пачатку чэрвеня 1915 года. Атрад колькасцю каля 600 чалавек, узброеных стрэламі і лукамі, на чале з мясцовым князем Сабукі ўсталяваў кантроль над Бусай. Паўстанцы перабілі палову членаў новай мясцовай адміністрацыі, створанай усяго тры месяцы таму. Астатнім удалося ўцячы[4]. Каланіяльная адміністрацыя атрымала вестку пра хваляванні 16 чэрвеня[5]. Хоць паўстанне было невялікім, яно выклікала паніку, паколькі брытанскім уладам не хапала войскаў (большая частка сіл удзельнічала ў баях у Камеруне супраць немцаў)[6].
З ліку байцоў Заходнеафрыканскіх пагранічных войск і паліцыі мясцовы адміністратар Гамільтан-Браўн сабраў атрад для паходу на Бусу. Тут завязаўся бой, падчас якога ўрадавыя сілы не нясучы страт аднавілі кантроль над горадам. Сабукі тым часам збег у суседнюю Французскую Дагамею[7].
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Crowder 1973, p. 90.
- ↑ Crowder 1973, p. 93.
- ↑ Crowder 1973, p. 99.
- ↑ Crowder 1973, p. 17.
- ↑ Crowder 1973, p. 113.
- ↑ Crowder 1978, p. 16.
- ↑ Crowder 1973, pp. 120–122.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Crowder, Michael (1973). Revolt in Bussa: A Study of British 'Native Administration' in Nigerian Borgu, 1902–1935. London: Faber and Faber. ISBN 978-0-571-09395-3.
- Crowder, Michael (1978) [1971]. West African Resistance: The Military Response to Colonial Occupation. Hutchinson University Library for Africa (rev. ed.). Sydney: Hutchinson. ISBN 978-0-09-134031-5.
Далейшае чытанне
[правіць | правіць зыходнік]- Osuntokun, Akinjide (Spring 1971). "Disaffection and Revolts in Nigeria during the First World War, 1914–1918". Canadian Journal of African Studies. 5 (2): 171–92. ISSN 0008-3968. JSTOR 483988.
- Dorward, David Craig (1974). "Emirs and Rebels: Revolt in Bussa by Michael Crowder". The Journal of African History. 15 (3): 511–3. doi:10.1017/s0021853700013724. ISSN 0021-8537. JSTOR 180684.