Рагуль
Рагуль, рогуль (мн. ч. рагулі, рогули, рогулье, жонак. рагуліха, рогуліха) — жаргоннае ўкраінскае слова[удакладніць], у агульнай лексіцы[удакладніць] — грэблівая мянушка са значэннем «прымітыўны чалавек, некультурный селянін». Ва ўкраінскім крымінальным жаргоне ўжываецца для абазначэння любога сельскага жыхара.[1]
Па адной з версій, тэрмін «рагуль» адбываецца ад польскага слова рагатка (rogatka ) — так называліся невялікія збудаванні (будкі і шлагбаўмы), якія на скрыжаваннях дарог Аўстра-Венгрыі і Польшчы служылі своеасаблівымі мытнымі пунктамі на ўездах у гарады. У прыватнасці, гэтай версіі прытрымліваецца пісьменнік і публіцыст Юрый Вінічук, які даследаваў звычаі і культуру Львова. На яго думку, рагулямі ў Аўстра-Венгрыі і Польшчы называлі жыхароў прыгарадаў Львова, якім дазвалялася праязджаць праз рагаткі ў горад і прывозіць прадукты на продаж толькі ноччу, а з надыходам світання яны былі абавязаныя пакідаць межы горада. І калі кагосьці хацелі ахарактарызаваць як «недалёкага селюка», то яго называлі «рагулем».
У далейшым рагулямі сталі называць былых сялян, якія фармальна сталі жыхарамі горада і страцілі сельскую культуру, але аказаліся няздольнымі прыняць гарадскую культуру. Пры гэтым яны адрозніваліся безапеляцыйнасцю і самаўпэўненасцю, не адкідвалі любое альтэрнатыўнае меркаванне, але ставіліся да яго з ваяўнічай пагардай.
Ад слова «рагуль» створаны жаргонныя словы: рагулізм, рагульства — дурасць, прымітыўнасць, нешта абсурднае[1].
Зноскі
- ↑ а б Ставицька Леся . Український жаргон. СловникМістить близько 4070 сл. і понад 700 стійких словосполучень / Український науковий ін-т Гарвардського ун-ту; Інститут критики; НАН України, Інститут української мови. — К. : Критика, 2005. — 496с. — Бібліогр.: с. 481—492.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Да 750-годдзя Львова: горад-феномен, горад-легенда, горад-ахвяра. Люстэрка тыдня № 37, 30 верасня — 6 кастрычніка 2006 раздзел «Рагулизм перамагае»)
- Юрый Крыль. ЗВЫЧАЙНЫ РАГУЛИЗМ.// Сталічныя навіны, № 38 (475) 16-22 кастрычніка 2007
- Алег Супруненко. Руралізація aka рагулізація. // Український часопіс — 12/2008
- Юрій Винничук. Епоха розвинутого рогулізму. // ТСН, Львів, 16 верасня, 10:59 Архівавана 16 лістапада 2016.
- Іўчанка як апофигей ўкраінскага рагулизма Архівавана 29 снежня 2008.
- Маршрутка. Рагульская п'еса (на укр.)