Сеткавы грамадзянін
Тэрмін сеткавы грамадзянін (сецянін, англ.: netizen) — спалучэнне словаў Інтэрнэт і грамадзянін, кшталту «грамадзянін у сеціве»[1][2][3]. Ён апісвае асобу[4], якая актыўна ўключана ў анлайн-супольнасці або інтэрнэт увогуле[5][6]. Гэты тэрмін звычайна мае на ўвазе цікавасць і актыўны ўдзел у паляпшэнні інтэрнэту праз стварэнне інтэлектуальных і сацыяльных рэсурсаў[4] або навакольных палітычных структур, асабліва ў адносінах да адкрытага доступу, сеткавай нейтральнасці і свабоды слова[7]. Сеткавыя грамадзяне таксама называюцца «кіберграмадзяне», што мае падобнае значэнне. Гэты тэрмін шырока прыняты з сярэдзіны 1990-х для апісання тых, хто «пасяліўся» на прасторах інтэрнэту[8]. Піянер Інтэрнэту і літаратар Майкл Ф. Хаўбен (Michael F. Hauben) праславіўся папулярызацыяй гэтага тэрміна[4][9][10][11][12].
Цытата Майкла і Ронды Хаўбен
[правіць | правіць зыходнік]Хаўбен так апісвае агульныя адрозненні паміж інтэрнэт-карыстальнікамі:[13][14][15]
|
Мае першапачатковыя даследаванні тычыліся паходжання і развіцця глабальнага дыскусійнага форума Usenet... Я хацеў даследаваць большае Сеціва, яго сутнасць і яго значнасць. Менавіта тады ў працэсе маіх даследаванняў высветліліся раней адсутныя дэталі, якія дапамаглі мне распазнаць з’яўленне сеткавых грамадзян. Ёсць людзі анлайн, якія актыўна ўкладваюцца ў развіццё сеціва. Гэтыя людзі разумеюць каштоўнасць калектыўнай працы і супольнасныя аспекты публічнай камунікацыі. Гэта тыя людзі, хто дыскутуе і абмяркоўвае тэмы ў канструктыўнай манеры, хто піша адказы па электроннай пошце і дапамагае пачаткоўцам, хто падтрымлівае старонкі FAQ і іншыя рэпазіторыі з публічнай інфармацыяй, а таксама спісы рассылкі і г.д. Гэта тыя людзі, хто актыўна абмяркоўвае прыроду і ролю новага сродку камунікацыі. Гэта людзі, якія дзейнічаюць як грамадзяне сеціва. Michael F. Hauben
|
|
У Кітаі
[правіць | правіць зыходнік]На кітайскай мове тэрмін wǎngmín (网民, літаральна «сеткавыя людзі») і wǎngyǒu (网友, літаральна «сеткавы сябра») звычайна выкарыстоўваюцца ў сэнсе «Інтэрнэт-карыстальнікі». А англійскае слова netizen выкарыстоўваецца англамоўнымі медыя кантынентальнага Кітая для перакладу абодвух тэрмінаў. Гэта тлумачыць частае выкарыстанне гэтага англійскага слова ў паведамленнях медыя пра Кітай, нашмат часцейшае, чым у іншых кантэкстах[16][17].
Прэмія сеткавага грамадзяніна
[правіць | правіць зыходнік]Міжнародная некамерцыйная арганізацыя «Рэпарцёры без меж» ў знак прызнання прысуджае штогадовую Прэмію сеткавага грамадзяніна карыстальнікам інтэрнэту, блогерам, кібердысідэнтам або групам, якія спрыялі прасоўванню свабоды выказвання ў інтэрнэце[18][19][20]. Арганізацыя выкарыстоўвае гэты тэрмін пры апісанні палітычных рэпрэсій супраць кібердысідэнтаў, такіх як прававыя наступствы вядзення блога ў палітычна рэпрэсіўным асяроддзі.
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]- Лічбавы грамадзянін — грамадзяне (ў фізічным сэнсе), якія выкарыстоўваюць інтэрнэт для таго, каб удзельнічаць у грамадстве, палітыцы і ўрадзе[21].
- Інтэрнаўты — аператары або тэхнічна прасунутыя карыстальнікі інтэрнэту[22][23].
- Нэтыкет — сацыяльныя пагадненні для анлайн-супольнасцей.
- Кіберпрастора — новая тэрыторыя грамадства, якая заселена сеткавымі грамадзянамі.
- Актыўнае грамадзянства — канцэпцыя, паводле якой грамадзяне маюць вызначаныя ролі і абавязкі перад грамадствам і навакольным асяроддзем і павінны прымаць актыўны ўдзел.
- Піянеры Інтэрнэту — тыя, хто дапамагае падняць тэарэтычныя і тэхналагічныя асновы Інтэрнэту (замест паляпшэння яго зместу, карысці і палітычных аспектаў).
Заўвагі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Seese, Michael. Scrappy Information Security. p. 130. ISBN 978-1600051326. Праверана 5 June 2015.
- ↑ The Expanding Commonwealth of Learning: Printing and the Net. columbia.edu. Праверана 5 June 2015.
- ↑ The Netizens and Community Networks - Presented at the Hypernetwork '95 Beppu Bay Conference (24 лістапада 1995). Праверана 6 June 2015.
- ↑ а б в What Does it Mean to be a Netizen? (1 верасня 1996). Праверана 6 June 2015.
- ↑ netizen, Dictionary.com
- ↑ The Net and Netizens by Michael Hauben, Columbia University.
- ↑ What is netizen? definition
- ↑ Thompson, Steven John. Global Issues and Ethical Considerations in Human Enhancement Technologies. p. 4. ISBN 978-1466660106. Праверана 6 June 2015.
- ↑ Michael F. Hauben. c250.columbia.edu. Праверана 6 June 2015.
- ↑ Internet PIONEER Michael Hauben. edu-cyberpg.com. Праверана 6 June 2015.
- ↑ Death of a Netizen. Heise Online (27 ліпеня 2001). Праверана 6 June 2015.
- ↑ Michael Hauben, Netizen, dies. The Register (30 чэрвеня 2001). Праверана 6 June 2015.
- ↑ What is a Netizen? (1 верасня 1996). Праверана 6 June 2015.
- ↑ The need for a Netizens Association (1 сакавіка 1996). Праверана 8 July 2015.
- ↑ What is a Netizen?. first monday (1 лістапада 1995). Праверана 8 July 2015.
- ↑ Brian Fung, «'Netizen': Why Is This Goofy-Sounding Word So Important in China?»
- ↑ Matt Schiavenza, «Enough with the word „Netizen“», The Atlantic, 25 September 2013
- ↑ World Day Against Cyber-Censorship: new “Enemies of the Internet” list(недаступная спасылка). rsf.org (11 сакавіка 2011). Архівавана з першакрыніцы 28 чэрвеня 2015. Праверана 6 June 2015.
- ↑ Netizen Prize 2012: nominees(недаступная спасылка) (27 лютага 2012). Архівавана з першакрыніцы 21 красавіка 2015. Праверана 6 June 2015.
- ↑ Reporters Without Borders award Raif Badawi the Netizen Prize for 2014(недаступная спасылка). gmablog.org (5 лістапада 2014). Архівавана з першакрыніцы 15 лютага 2019. Праверана 6 June 2015.
- ↑ Mossberger, Karen. "Digital Citizenship - The Internet, Society and Participation" by Karen Mossberger, Caroline J. Tolbert, and Ramona S. McNeal. 23 November 2011. ISBN 978-0819456069
- ↑ A Brief History of the Internet Архівавана 4 чэрвеня 2007. from the Internet Society
- ↑ Oxford Dictionaries - internaut(недаступная спасылка). oxforddictionaries.com. Архівавана з першакрыніцы 13 чэрвеня 2015. Праверана 6 June 2015.