Хо Куі Лі

Хо Куі Лі
манарх 1400 — 1401
Нараджэнне	1336 Imperial Citadel of Thang Long[d], Ханой, В’етнам
Смерць	1407 Imperial Citadel of Thang Long[d], Ханой, В’етнам
Месца пахавання	Imperial Citadel of Thang Long[d]
Род	Hồ dynasty[d]
Жонка	Princess Hui Ning[d]
Дзеці	Hồ Hán Thương[d], Hồ Nguyên Trừng[d] і Ho Thanh Ngau[d]
Веравызнанне	канфуцыянства
Дзейнасць	паэт, манарх

Хо Куі Лі (в’етн.: Hồ Quý Ly, цьы-ном 胡季犛), раней насіў імя Ле Куі Лі (в’етн.: Lê Quý Ly, цьы-ном 黎季犛); 1335—1407) — манарх дзяржавы Дайнгу (былога Дайв'ета), заснавальнік дынастыі Хо. Кіраваў пад дэвізам Тхань-нгуен.

Біяграфія

Фактычна правілаў Дайв’етам з 1378 года. Выйграў некалькі войнаў з Т’ямпай, вярнуць Дайв’ету ў 1389 адрынутыя раней у яго тэрыторыі. Правёў у канцы XIV-пачатку XV стагоддзяў шэраг рэформаў, накіраваных на ўмацаванне цэнтральнай улады ў краіне і падрыў улады буйных феадалаў:

• зямельную рэформу ў 1397 годзе, якая абмяжоўвала памеры спадчынных феадальных уладанняў «дзьен чанг» 10 мау (1 мау = 3600 м²) і лік залежных сялян;

• фінансавую рэформу ў 1396 годзе, якой рэарганізаваў і ўмацаваў фінансавую сістэму, а таксама ўвёў папяровыя грошы;

• падатковую рэформу ў 1402 годзе, па якой уводзіўся дыферэнцыраваны падушны падатак, які залежаў ад колькасці зямлі.

У 1400 годзе Хо Куі Лі змяніў назву краіны з «Дайв’ет» (в’етн.: Đại Việt, цьы-ном 大越, «вялікі в'ет») на «Дайнгу» (в’етн.: Đại Ngu, цьы-ном 大虞, «вялікі спакой»).

У гады кіравання Хо Куі Лі была ўдасканалена сістэма экзаменаў для атрымання пасад у адпаведнасці з практычнымі патрэбамі краіны, упершыню ўведзены экзамены па матэматыцы і бясплатная адукацыя ў буйных гарадах краіны. У заканадаўчай практыцы стала прымяняцца нацыянальная пісьменнасць — т’і-ном. Умацоўваліся і развіваліся армія і флот. Быў праведзены перапіс усяго мужчынскага насельніцтва.

Праўленне Хо Куі Лі было перапынена ўварваннем у Дайнгу кітайскай арміі імператара Юнлэ, пры адбіцці якога кіраўнік дзяржавы Дайнгу загінуў.

Літаратура

• «Lich su´ che do phong kie´n Viet-nam», tap 1, Ha-noi 1960.
• Концевич Л. Р. Хронология стран Восточной и Центральной Азии. — Москва: Восточная литература РАН, 2010. — 806 с. — ISBN 978-5-02-036350-2.